Tiếp tục chương trình kiểm tra, đôn đốc các công trình, dự án giao thông trọng điểm quốc gia đầu năm mới, sau khi kiểm tra một số công trình, dự án tại các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long, chiều 30/1 tại thành phố Cần Thơ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã làm việc với các bộ, ngành, địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long về tình hình triển khai các công trình, dự án trên địa bàn.
Hạ tầng giao thông đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế vùng
Tại cuộc làm việc, Thủ tướng nêu rõ các Đại hội Đảng toàn quốc gần đây đã xác định phát triển hạ tầng là một trong ba đột phá chiến lược. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đặt mục tiêu phấn đấu tới năm 2025, cả nước có 3.000km đường bộ cao tốc và năm 2030 có ít nhất 5.000km đường bộ cao tốc.
Trong nhiệm kỳ này, đến nay, Chính phủ đã bố trí được khoảng 480.000 tỷ đồng vốn ngân sách nhà nước cho phát triển hạ tầng giao thông, cao gấp 3 lần so với nhiệm kỳ trước, từ nhiều nguồn gồm đầu tư công, chương trình phục hồi và phát triển, nguồn tăng thu, tiết kiệm chi, gồm ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương; đồng thời huy động các nguồn lực xã hội.
Đồng bằng sông Cửu Long là khu vực có vị trí, vai trò hết sức quan trọng, chiến lược, giàu truyền thống cách mạng; là vùng đất rất trù phú, giàu tiềm năng, là khu vực chịu tác động nặng nề nhất của biến đổi khí hậu trên cả nước.
Nêu rõ Đồng bằng sông Cửu Long có 2 "nút thắt" phát triển về hạ tầng và nhân lực, Thủ tướng cho biết đang dành nguồn lực tương đối lớn cho hệ thống đường cao tốc và các loại hình giao thông khác tại Đồng bằng sông Cửu Long, quyết tâm trong nhiệm kỳ này làm thay đổi hệ thống giao thông tại miền Tây, nhất là hệ thống đường cao tốc, cảng biển, đường thủy nội địa. Thủ tướng cũng cho biết ý tưởng phát triển tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, trong đó dự kiến sẽ làm trước đoạn TP HCM – Cần Thơ.
Do hạn chế về hạ tầng, chi phí logistics cho hàng hóa, nông sản khu vực Đồng bằng sông Cửu Long tăng cao. Việc phát triển hạ tầng giao thông, trong đó có các tuyến cao tốc sẽ giúp vận chuyển hàng hóa, con người, giảm chi phí, nâng cao sức cạnh tranh cho hàng hóa, nông sản, giúp người nông dân thoát nghèo và làm giàu; mở ra không gian phát triển mới, các khu đô thị, công nghiệp, dịch vụ; tạo công ăn việc làm để người dân được học tập, làm việc theo tinh thần "ly nông bất ly hương".
Trước đó vào tháng 5/2021, tại Cần Thơ, Thủ tướng đã có cuộc làm việc với lãnh đạo các địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long, khẳng định quyết tâm xây dựng các tuyến cao tốc. Sau gần 2 năm đã có các quy hoạch, kế hoạch rất rõ ràng,.
Thủ tướng khẳng định lại những đột phá về hạ tầng giao thông và nhân lực, sẽ giúp Đồng bằng sông Cửu Long phát triển mạnh mẽ hơn thời gian tới. Bên cạnh đó, việc thúc đẩy các dự án hạ tầng giao thông cũng giúp đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, một trong những động lực phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
"Từ tầm quan trọng như vậy, chúng ta không bàn lùi, không chần chừ, không do dự, phải làm bằng được, đạt kết quả cụ thể, cân đong đo đếm được. Quan điểm chỉ đạo là tư tưởng phải thông, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, làm việc có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt điểm việc đó, làm càng sớm càng có lợi", người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh.
Thủ tướng giao Bộ Giao thông Vận tải phân công một thứ trưởng phụ trách các dự án trong khu vực để phối hợp với các cơ quan, địa phương thực hiện các thủ tục chuẩn bị đầu tư khẩn trương, chậm nhất phải hoàn thành trong 6 tháng đầu năm 2023 để khởi công đồng loạt các dự án còn lại.
Về vấn đề bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư, Thủ tướng cho rằng đây là vấn đề khó khăn nhất, do đó Bí thư cấp ủy phải làm Trưởng ban giải phóng mặt bằng, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, vận động, giúp người dân thực hiện.
Đối với công tác đấu thầu, chọn nhà thầu thi công, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu phải căn cứ các quy định, đảm bảo minh bạch, cạnh tranh lành mạnh, tránh chia nhỏ các gói thầu, tuyệt đối không để xảy ra tiêu cực, lợi ích nhóm.
Về vấn đề nguyên vật liệu phục vụ các dự án, Thủ tướng khẳng định các mỏ vật liệu là sở hữu toàn dân, dưới sự quản lý, điều hành của cơ quan nhà nước. Do đó, cơ quan nhà nước quyết định cấp và điều chuyển phù hợp để phục vụ các dự án, phục vụ sự phát triển chung của cả vùng và cả nước.
Đối với việc tổ chức các nút giao, giao thông kết nối, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các tỉnh, thành phố khẩn trương xây dựng các dự án tiền khả thi, gửi Văn phòng Chính phủ để tổng hợp, trình Chính phủ xem xét.
Thủ tướng nhắc nhở các nhà đầu tư, nhà thầu thi công các dự án phải đảm bảo tiến độ theo sát thực tế; đảm bảo chất lượng; an toàn lao động, vệ sinh môi trường; không để đội vốn bất hợp lý; chống tham nhũng tiêu cực, lợi ích nhóm.
Đến năm 2026, Đồng bằng sông Cửu Long có 554km đường bộ cao tốc
Theo Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1454/QĐ-TTg ngày 1/9/2021, khu vực ĐBSCL được quy hoạch 6 tuyến cao tốc với tổng chiều dài khoảng 1.166 km với quy mô từ 4 đến 6 làn xe.
6 tuyến này gồm 3 tuyến trục dọc, 3 tuyến trục ngang. Trong đó, 3 tuyến cao tốc trục dọc với tổng chiều dài 575 km gồm cao tốc Bắc - Nam phía đông dài 245 km, cao tốc Bắc - Nam phía tây dài 180 km, cao tốc TP HCM - Tiền Giang - Bến Tre - Trà Vinh - Sóc Trăng dài 150 km.
Ba tuyến cao tốc trục ngang với chiều dài khoảng 591 km gồm cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng dài 191 km, cao tốc Hà Tiên (Kiên Giang)- Rạch Giá - Bạc Liêu dài 212 km, cao tốc Hồng Ngự (Đồng Tháp) - Trà Vinh dài 188 km.
Đến nay, đã hoàn thành và đưa vào khai thác theo quy mô giai đoạn 1 (4 làn xe) với tổng chiều dài 171km (trong đó có 80km đang được tiếp tục đầu tư để đạt tiêu chuẩn đường bộ cao tốc).
Hiện có 8 dự án đang thi công và hoàn thiện các thủ tục đầu tư để triển khai bảo đảm cơ bản hoàn thành trong kỳ trung hạn giai đoạn 2021-2025, đưa vào khai thác toàn bộ các dự án trong năm 2026 với tổng chiều dài 463km, tổng mức đầu tư khoảng 94.400 tỷ đồng.
Như vậy, dự kiến đến năm 2026, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long sẽ có khoảng 554km đường cao tốc, các tuyến cao tốc còn lại sẽ được đầu tư trong giai đoạn 2026-2030.
Cùng với báo cáo về tình hình triển khai các dự án, tại cuộc họp, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương đã thảo luận về các vấn đề còn vướng mắc, cần tháo gỡ để thúc đẩy các dự án theo kế hoạch, nhất là về thủ tục phê duyệt dự án; công tác giải phóng mặt bằng, di dời hệ thống hạ tầng kỹ thuật; việc mở các nút giao, trạm dừng nghỉ trên cao tốc; chuyển đổi mục đích sử dụng đất; đặc biệt là giải pháp khắc phục việc thiếu vật liệu san lấp phục vụ các dự án...
