Trung Quốc tìm thấy các mỏ uranium giúp nâng trữ lượng của nước này lên gấp 10 lần. Ảnh: Shubert Ciencia

Trong một tuyên bố chính thức, các nhà khoa học tham gia vào dự án cho biết nhờ vào các phát hiện này, tổng trữ lượng uranium ước tính của Trung Quốc đã được nâng lên gấp 10 lần ở mức 2 triệu tấn. Điều này cũng đồng thời đưa Trung Quốc ngang hàng với Australia, một trong những quốc gia giàu uranium nhất trên thế giới.

Để có thể đạt được phát hiện mang tính quyết định này, các nhà khoa học đã sử dụng nhiều công cụ và thiết bị tiên tiến nhất trên thế giới. Các nhà địa chất tham gia vào dự án thậm chí còn phải tăng độ sâu thăm dò lên 3.000m dưới lòng đất, sâu gấp 6 lần so với hầu hết các mỏ uranium hiện hành trên toàn quốc.

Trong thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã phát triển công nghệ và thiết bị tiên tiến để hỗ trợ việc săn tìm uranium sâu, theo một bài báo trên tạp chí Bulletin of Mineralogy, Petrology and Geochemistry năm 2021.

Các công nghệ hiện đại này sẽ bao gồm một cảm biến từ xa siêu nhạy trong không khí cho phép các nhà khoa học phát hiện một dấu vết nhiệt nhỏ do quặng phóng xạ tạo ra với độ chính xác chưa từng có trên một khu vực rộng. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu Trung Quốc cũng đã phát triển một máy khoan với đầu khoan đặc biệt để lấy mẫu từ các khu vực sâu hiệu quả hơn bao giờ hết, đồng thời tăng tốc độ phân tích dữ liệu bằng công nghệ AI.

Theo Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc, dự án hàng đầu thế giới này là một bước đột phá lớn đối với đất nước. Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng hạt nhân nội địa tăng cao, nhu cầu uranium cũng gia tăng theo. Trên thực tế, Trung Quốc xây mới từ 7 tới 8 lò phản ứng mỗi năm, một tốc độ gia tăng nhanh hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới.

Ngoài việc cung cấp năng lượng, uranium còn đóng vai trò thiết yếu trong việc sản xuất vũ khí và đảm bảo kho dự trữ hạt nhân của quân đội Trung Quốc. Hầu hết các mỏ uranium trước đây của nước này đều có quy mô nhỏ với chất lượng quặng kém nên hơn 70% nguồn cung uranium là đến từ các nước như Kazakhstan, Canada và Australia. Chính sự phụ thuộc này đã khiến Bắc Kinh cảm thấy lo ngại về các nguy cơ an ninh có thể xảy đến với mình.

Ở một diễn biến khác, phát hiện này cũng chứng minh các lý thuyết chính thống về sự hình thành mỏ uranium cũng có thể không đúng. Theo bà Li Ziying, người ta thường tin rằng nguyên tố phóng xạ chỉ tập trung ở một khu vực nông và ổn định về mặt địa vật lý. Tuy nhiên, một số mỏ uranium lớn nhất được tìm thấy ở miền nam Trung Quốc trong những năm gần đây đều nằm rất sâu dưới bề mặt khoảng hơn 1.500m.

Trên hết, các khu vực này cũng trải qua nhiều chuyển động kiến tạo dữ dội mà theo các lý thuyết hiện hành là làm cho quá trình hình thành quặng uranium kéo dài và trở thành bất khả thi. Tuy nhiên theo các nhà chức trách chuyên về vấn đề hạt nhân của Trung Quốc, uranium có thể bị thổi thẳng từ lớp mantle lên phía trên lớp vỏ Trái Đất và bị mắc kẹt trong các "điểm nóng" nhỏ trong một số vụ va chạm kiến tạo lớn.

Dù vậy trước mắt, phát hiện này sẽ không thể ngay lập tức thay đổi sự phụ thuộc uranium nhập khẩu của Trung Quốc. Nguyên nhân lớn nhất hiện tại là do nhiều thách thức về chi phí và kỹ thuật để khai thác các mỏ này nhưng về lâu dài, nó sẽ tạo ra những tác động sâu sắc đến vị thế của Trung Quốc.

Ngoài việc tập trung khoan sâu vào lòng đất để thăm dò các mỏ uranium, chính phủ Trung Quốc cũng đang tập trung đầu tư mạnh vào việc phát triển các vật liệu lọc mạnh có thể chiết xuất uranium từ nước biển. Tại thành phố Vũ Uy thuộc tỉnh Cam Túc, Tây Bắc Trung Quốc, các nhà chức trách đang cho xây dựng một lò phản ứng muối nóng chảy thử nghiệm với nguyên liệu là thorium, một loại nhiên liệu hạt nhân mới mà Trung Quốc có nguồn cung dồi dào.

Ngoài ra để cải thiện hiệu quả sử dụng nhiên liệu, các nhà nghiên cứu còn có kế hoạch xây dựng một số cơ sở tái chế chất thải hạt nhân bằng cách sử dụng các công nghệ gồm máy gia tốc hạt.