Ảnh minh họa

Xuất khẩu bật tăng mạnh

Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC vừa công bố báo cáo "Vietnam at a glance: 'Bắt mạch' người tiêu dùng", cho thấy Việt Nam tiếp tục chứng kiến xuất khẩu tăng mạnh 42% nhờ ngành hàng điện tử.

Theo các chuyên gia HSBC, trong tháng 1/2024, mặc dù chịu tác động bởi hiệu ứng cơ sở nhưng thương mại của Việt Nam vẫn tiếp tục vững vàng trên đà phục hồi. Xuất khẩu tăng với tốc độ kinh ngạc là 42% so với cùng kỳ năm trước, nhờ phục hồi ổn định trong xuất khẩu hàng điện tử.

Tuy nhiên, sự lạc quan không chỉ giới hạn trong ngành hàng điện tử khi xuất khẩu đang ghi nhận mức tăng trưởng cao trên diện rộng. Những ngành hàng đã phải hứng chịu tình cảnh trì trệ trong năm 2023 như dệt may, máy móc và đồ gỗ đã bắt đầu tăng trưởng đáng kể trở lại.

Cũng theo HSBC, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng 1/2024 cho thấy sự lạc quan một cách thận trọng nhất định. Điều đáng khích lệ là chỉ số PMI cuối cùng cũng trở lại mức trên 50 sau 5 tháng bị giảm.

Thêm nữa, lạm phát vẫn trong vòng kiểm soát, trong đó lạm phát chính trong tháng 1/2024 giảm nhẹ xuống 3,4% so với cùng kỳ năm trước.

"Nhìn chung, tháng 1/2024 thực sự là một khởi đầu "hanh thông" cho sự phục hồi kinh tế của Việt Nam mặc dù cần thận trọng với những rủi ro liên quan", chuyên gia HSBC nhận định.

Hân hoan bước sang năm mới Giáp Thìn

Sau một năm Quý Mão đầy thử thách, bối cảnh của Việt Nam được dự báo sẽ tốt lên trong năm Giáp Thìn. HSBC nhận định Việt Nam đã khởi đầu năm 2024 bằng những dấu hiệu phục hồi kinh tế vững vàng.

"Mặc dù vậy, chúng ta cần cẩn trọng với mức độ phục hồi nói chung vì cỗ máy xuất khẩu cần tiếp sức thêm bằng tăng trưởng ở các nền kinh tế lớn trên thế giới. Trong khi đó, lạm phát nhìn chung vẫn trong vòng kiểm soát nhưng rủi ro tăng giá vẫn còn đó, từ tiềm năng tăng giá điện đến giá gạo vẫn tăng", chuyên gia HSBC lưu ý.

Chuyên gia HSBC cũng cho rằng, mặc dù vẫn cần chú ý nhiều đến chu kỳ xuất khẩu quan trọng, điều quan trọng không kém là phải đánh giá được nhu cầu trong nước. Hiện nhu cầu trong nước đang phải chịu áp lực gia tăng nhưng dự kiến sẽ cải thiện, dấu hiệu ban đầu chính là một số cổ phiếu trong lĩnh vực tiêu dùng đang phục hồi.

Trên thực tế, Việt Nam có tỷ trọng tiêu dùng lớn chiếm hơn 50% GDP. Gia tăng với tốc độ bình quân hàng năm là 7,5% trước đại dịch, tiêu dùng cá nhân đã giảm sút đáng kể từ khi xảy ra dịch bệnh, ngoại trừ giai đoạn mở cửa trở lại trong năm 2022. Đặc biệt, tăng trưởng tiêu dùng cá nhân đã giảm một nửa trong năm 2023, phản ánh tác động rõ rệt của tình hình kinh tế chậm lại đối với các hộ gia đình.

Một phần nguyên nhân là do hiệu ứng biến động giá trị tài sản do lĩnh vực bất động sản suy yếu theo chu kỳ, phần khác là do những thay đổi lớn trong hành vi người tiêu dùng kể từ đại dịch. Người tiêu dùng có xu hướng cảnh giác với những biến động kinh tế, do vậy gia tăng khuynh hướng tiết kiệm.

Xu hướng tiêu dùng mạnh hơn

"Tuy nhiên, bất chấp những thách thức mang tính chu kỳ trong ngắn hạn, chúng tôi tin rằng những xu hướng cơ cấu còn tiếp tục hứa hẹn đối với Việt Nam. Với sự phát triển ấn tượng trong vòng 20 năm qua, sự gia tăng nói chung về tài sản đã thúc đẩy xu hướng tiêu dùng mạnh hơn, kích thích sự chuyển dịch sang hàng hóa và dịch vụ không thiết yếu", báo cáo nhận định.

Xem xét xu hướng chi tiêu không thiết yếu, mặc dù tỷ lệ xe gắn máy trong vai trò phương tiện giao thông cá nhân vẫn còn cao ở Việt Nam (với tỷ lệ sở hữu xe lên đến 70%) nhưng số lượng mua ô-tô đang dần tăng lên. Thực tế, thu nhập bình quân đã tăng nhanh hơn mức chi tiêu trong những năm qua, giúp trợ lực cho tiêu dùng gia tăng.

Sự gia tăng của tầng lớp trung lưu mới nổi cũng đã thu hút sự chú ý của các doanh nghiệp quốc tế tìm kiếm cơ hội sinh lời nhờ nhu cầu gia tăng chi tiêu của người Việt Nam. Dòng FDI từ Nhật Bản đổ vào lĩnh vực bán lẻ và dịch vụ tài chính đã tăng mạnh chính là một ví dụ đáng chú ý.

Dữ liệu về Tài chính Toàn diện mới nhất của Ngân hàng Thế giới (World Bank) cũng minh chứng cho điều này, cho thấy Việt Nam sở hữu tiềm năng đáng kể để phát triển các kênh cho vay chính thống, vốn vẫn đang trong giai đoạn mới phát triển.

Mặc dù tiềm năng có vẻ sáng sủa, cần lưu ý những rủi ro liên quan. Vấn đề chính cần lưu tâm là nợ của hộ gia đình gia tăng. Đòn bẩy tiêu dùng gia tăng không bền vững có thể tạo ra những rủi ro, cũng như ảnh hưởng đến chi tiêu tiêu dùng trong tương lai do phải cắt thêm thu nhập để trả nợ.

Theo HSBC, điều may mắn là Chính phủ đã triển khai một loạt các biện pháp hỗ trợ cho cả doanh nghiệp và hộ gia đình trong năm 2023, chẳng hạn như gia hạn thời gian giảm thuế, cắt giảm lãi suất và gia hạn thời gian trả nợ.

"Theo quan điểm của chúng tôi, tâm lý còn thận trọng nhưng đang cải thiện đối với lĩnh vực bất động sản sẽ thúc đẩy tâm lý người tiêu dùng nói chung. Trong khi đó, triển vọng tốt lên của thị trường lao động sẽ hỗ trợ tăng trưởng lương, từ đó cải thiện khả năng trả nợ của hộ gia đình", Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC dự báo.