Ảnh minh họa: Quách Sơn

Trong báo cáo cập nhật ngành ngân hàng mới đây, Bộ phận phân tích Chứng khoán Agribank (Agriseco Research) đánh giá lợi nhuận ngành ngân hàng trong năm 2022 và 2023 sẽ khó duy trì tăng trưởng cao như giai đoạn 2020 – 2021. Cụ thể:

Về tăng trưởng tín dụng, theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), trong 8 tháng đầu năm đạt 9,91%. Với mục tiêu tăng tín dụng trong hạn mức 14%, room tín dụng trong 4 tháng cuối năm chỉ còn khoảng 4%.

Vừa qua, NHNN đã có quyết định nới room chính thức cho các ngân hàng với mức tăng có sự phân hóa, dao động từ 0,7 - 4%. Agriseco ước tính quy mô điều chỉnh thêm vừa qua vẫn chưa chạm tới mục tiêu 14% trong bối cảnh NHNN phải cân đối giữa ổn định vĩ mô, tăng trưởng kinh tế và lạm phát, kỳ vọng vào một đợt bổ sung "room" giai đoạn cuối năm cho một số ngân hàng.

Về tỷ lệ thu nhập lãi thuần (NIM), Agriseco dự báo NIM toàn ngành có thể chịu áp lực thời gian tới khi lãi suất đầu vào có xu hướng tăng nhưng lãi suất cho vay được duy trì ổn định.

Định hướng điều hành của NHNN hiện nay là tăng lãi suất huy động nhưng vẫn cố gắng duy trì ổn định lãi suất cho vay để hỗ trợ nền kinh tế. Thêm vào đó, Thông tư 08/2021 quy định về điều chỉnh mức trần tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn từ 37% hiện tại xuống 34% vào đầu tháng 10 cũng có thể khiến chi phí vốn các ngân hàng gia tăng (do phải tăng huy động dài hạn khiến chi phí vốn cao hơn).

Agriseco cho rằng NIM sẽ có sự phân hoá, trong đó NIM có thể ổn định tại các ngân hàng tạo dựng được hệ sinh thái đa dạng, đẩy mạnh phát triển công nghệ số, đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ và có khả năng huy động vốn từ thị trường quốc tế.

Về hoạt động ngoài lãi, các chuyên gia kỳ vọng thu ngoài lãi sẽ tiếp tục xu hướng tăng trong nửa cuối năm, với đóng góp chính là khoản thu dịch vụ bancassurance và phí thẻ.

Agriseco cho biết doanh thu bancassurance hiện chiếm đa số trong doanh thu phí của các ngân hàng. Theo số liệu Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam, tổng doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ nửa đầu năm ước đạt hơn 84 nghìn tỷ đồng tăng 15,6% so với cùng kỳ.

"Như vậy, mảng kinh doanh bảo hiểm đang dần tăng trưởng tích cực và còn nhiều dư địa với tỷ lệ thâm nhập cùng phí bảo hiểm bình quân vẫn ở mức thấp. Thêm vào đó, kỳ vọng Luật kinh doanh bảo hiểm sửa đổi mới được thông qua có hiệu lực vào đầu năm 2023 sẽ có tác động tích cực tới ngành", báo cáo của Agriseco nhận định.

Trong thời gian tới, các ngân hàng có thể sẽ tiếp tục được ghi nhận các khoản phí trả trước phân bổ từ các thương vụ ký kết độc quyền với các công ty bảo hiểm (như Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (HoSE: VIB) đàm phán lại với Prudential, HDB đang tìm kiếm đối tác,...), đóng góp tích cực vào sự phát triển lợi nhuận các ngân hàng.

Về nợ xấu, theo các chuyên gia phân tích Agriseco, nợ tái cơ cấu tại đa số các ngân hàng đã giảm so với đầu năm khiến tỷ lệ nợ trên/tổng dư nợ thời điểm 30/6/22 ở mức khá thấp, điển hình tại TCB, VIB và VCB lần lượt là 0,1%, 0,3% và 0,4%. Biến động tích cực trên sẽ giúp những ngân hàng đã trích lập đủ dự phòng nợ tái cơ cấu trước đó có thể được hoàn nhập trong tương lai.

Ngược lại, những ngân hàng có tỷ lệ nợ tái cơ cấu ở mức cao và dự phòng rủi ro các khoản nợ trên thấp sẽ có thể chịu áp lực nợ xấu gia tăng. Nhóm phân tích cho rằng Thông tư 14 hết hạn vào cuối tháng 6 vừa qua sẽ phản ánh lên nợ xấu các ngân hàng thời gian tới nhưng vẫn trong tầm kiểm soát.

Về kinh doanh trái phiếu, Agriseco cho rằng mảng kinh doanh này của các ngân hàng có thể gặp trở ngại khi mặt bằng lãi suất đang nhích tăng và giá trị các khoản đầu tư được ghi nhận theo giá trị thị trường (mark to market).

Tuy nhiên, theo Agriseco, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có thể sẽ bớt ảm đạm hơn từ quý cuối năm 2022 khi Nghị định 65 được ban hành vừa qua sẽ củng cố hành lang pháp lý, khơi thông lại nguồn vốn, khuyến khích doanh nghiệp đẩy mạnh huy động qua kênh trái phiếu doanh nghiệp thay vì chỉ tập trung vào tín dụng ngân hàng.

"Điều này sẽ giúp các ngân hàng giảm thiểu rủi ro thanh khoản, mất cân đối về cơ cấu thời hạn vốn tín dụng khi phần lớn nguồn vốn huy động là ngắn hạn - chiếm khoảng 80% tổng huy động", báo cáo của Agriseco nêu rõ.

Các chuyên gia cũng kỳ vọng Nghị định 65 có thể cân đối hài hòa giữa thị trường vốn và tiền tệ, thúc đẩy phát triển việc tìm kiếm vốn trung dài hạn qua kênh trái phiếu doanh nghiệp, vốn ngắn hạn qua các ngân hàng.

Hiện nay định hướng điều hành của NHNN là giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn theo lộ trình, kiểm soát chặt hơn việc đầu tư trái phiếu doanh nghiệp cùng hạn mức tín dụng không còn nhiều dư địa trong các tháng cuối năm. Do vậy, mặc dù nắm giữ lượng lớn trái phiếu phát hành ra thị trường nhưng việc đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng có thể sẽ kỹ lưỡng và chọn lọc hơn.

Về cổ phiếu, Agriseco Research cho biết sau khi tạo đáy vào tháng 6/2022, nhóm cổ phiếu ngân hàng đã bật tăng khoảng 15% trong 2 tháng sau đó và tiếp tục bị điều chỉnh từ đầu tháng 9, giảm khoảng 16% trong bối cảnh vĩ mô biến động, áp lực gia tăng lãi suất.

Lũy kế từ mức đỉnh đầu năm (T2/2022) cho tới nay, cổ phiếu ngành ngân hàng đã được chiết khấu, trung bình khoảng 40%. Bên cạnh đó, định giá nhóm ngân hàng theo P/B (1,4x) vẫn đang ở dưới mức trung bình 5 năm (2,0x).

Do vậy, Agriseco Research đánh giá cổ phiếu ngành ngân hàng đang ở vùng giá hấp dẫn để đầu tư.

Nhìn chung, Agriseco đánh giá, lợi nhuận ngành ngân hàng trong năm 2022 và 2023 sẽ khó duy trì tăng trưởng cao như giai đoạn 2020 – 2021. Động lực tăng trưởng của nhóm bị suy giảm hơn khi dư địa tăng trưởng tín dụng không còn nhiều và NIM chịu áp lực do lãi suất đầu vào có xu hướng tăng trong khi lãi suất cho vay khó tăng theo tương ứng.

Tuy nhiên, Agriseco Research kỳ vọng một số yếu tố có thể hỗ trợ cho nhóm ngân hàng thời gian tới gồm việc có thể có thêm đợt nới room vào cuối năm cho một số ngân hàng khi hạn mức tăng trưởng tín dụng hiện nay vẫn dưới mục tiêu 14%; các kế hoạch tăng vốn dự kiến được triển khai thời gian tới và định giá nhóm cổ phiếu ngân hàng đã được chiết khấu về mức hấp dẫn khi giảm xuống dưới mức trung bình 5 năm.