Theo thống kê của Mekong ASEAN từ BCTC quý 2/2023 của 27 ngân hàng TMCP (không bao gồm Agribank) cho thấy, trong khi mức tăng trưởng tín dụng bình quân tại 27 ngân hàng trong thống kê chỉ đạt 6,7% so với thời điểm đầu năm, thì tăng trưởng huy động bình quân ước tính khoảng 9,2%.

Điều này trái ngược với bức tranh năm 2022 khi số liệu thống kê cho thấy, năm ngoái nhiều nhà băng cho vay với tốc độ tăng trưởng cao nhất 3 năm nhưng nguồn tiền huy động vào không tương xứng.

Trong bối cảnh năm 2022 các kênh dẫn vốn cho doanh nghiệp như chứng khoán hay trái phiếu bị "tắc", dòng vốn ngân hàng được xem là giải pháp thay thế, theo đó kênh tín dụng nóng lên.

Tuy nhiên, sang năm 2023, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) đang gặp khó khăn sau đại dịch Covid-19 nên không đủ điều kiện vay vốn. Xuất khẩu sụt giảm mạnh, doanh nghiệp không có đơn hàng thì nhu cầu vay vốn cũng thấp. Mặt khác, mặt bằng lãi suất dâng cao, người dân và doanh nghiệp gặp gặp khó khăn trong tiếp cận tín dụng.

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về tăng trưởng tín dụng 6 tháng đầu năm, đến ngày 30/6/2023, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế chỉ tăng 4,73% so với đầu năm, tương đương với cùng kỳ năm 2020 và thấp hơn nhiều cùng kỳ của các năm còn lại trong giai đoạn 2018-2022.

Theo đó, tăng trưởng tín dụng hệ thống ngân hàng cũng giảm mạnh, đảo chiều giảm sâu hơn cả tăng trưởng huy động.

Về cho vay, theo thống kê tại báo cáo tài chính quý 2/2023 ghi nhận, tổng cho vay khách hàng của ngành ngân hàng sau 6 tháng đầu năm 2023 đạt hơn 10,6 triệu tỷ đồng, tăng 6% so với hồi đầu năm.

Trong đó, dẫn đầu nhóm ngân hàng có dư nợ tín dụng cao nhất tính đến 30/6/2023 tiếp tục là 3 ngân hàng nhóm quốc doanh. BIDV là nhà băng có dư nợ lớn nhất toàn hệ thống với gần 1,63 triệu tỷ đồng, tăng từ 1,52 triệu tỷ hồi đầu năm, tức tăng 7%. Tiếp sau là VietinBank với 1,36 triệu tỷ, tăng 6,6% so với đầu năm và Vietcombank với 1,18 triệu tỷ, tăng 2,9%.

Tại nhóm ngân hàng thương mại cổ phần, MB vẫn duy trì phong độ và là ngân hàng cổ phần có số dư cho vay khách hàng lớn nhất với hơn 518.000 tỷ đồng, tăng 12,5% so với đầu năm, mức tăng cao nhất trong Top 10 ngân hàng.

Theo sau là VPBank và Techcombank cũng đều ghi nhận mức tăng trưởng cho vay khách hàng hơn 10%, lần lượt đạt 488.644 tỷ đồng và 466.546 tỷ đồng.

Cũng góp mặt trong top 10 nhà băng có dư nợ tín dụng cao nhất toàn hệ thống là Sacombank với 460.000 tỷ, ACB với 434 nghìn tỷ, SHB với 408.000 tỷ và HDBank với 287.000 tỷ.

Về huy động, các ngân hàng góp mặt trong top 10 dư nợ cho vay nhiều nhất hệ thống tính đến 30/6/2023 cũng đồng thời là những ngân hàng trong top 10 tiền gửi khách hàng nhiều nhất, dù thứ tự có nhiều biến động.

Top 3 ngân hàng có huy động tiền gửi khách hàng lớn nhất tính đến 30/6/2023 vẫn là 3 cái tên BIDV, Vietcombank và Vietinbank với huy động tiền gửi tại BIDV đạt gần 1,55 triệu tỷ, tăng 4,9% so với đầu năm, Vietcombank là gần 1,33 triệu tỷ, tăng 6,7% và VietinBank đạt 1,31 triệu tỷ, tăng 4,9%.

Đáng chú ý, một số ngân hàng ghi nhận tiền gửi khách hàng tăng vọt so với đầu năm như HDBank, tăng 43,5% lên gần 310.000 tỷ, VPBank, tăng gần 28% lên 388.000 tỷ, VietABank, tăng gần 20% lên 84.000 tỷ, Kien Long Bank, tăng 17% lên 61.000 tỷ...

Cũng theo tính toán dựa trên BCTC quý 2/2023 của 27 ngân hàng TMCP, tính đến hết quý 2/2023, tỷ lệ cho vay khách hàng/tiền gửi khách hàng bình quân của các ngân hàng này hiện ở mức khoảng 98,8% so với mức hơn 99% hồi hết quý 1 trong bối cảnh huy động tiền gửi tăng nhanh hơn tín dụng.

Trong đó, có những ngân hàng có tỷ lệ cho vay/tiền gửi khách hàng khá cao nhưng đã giảm đáng kể so với thời điểm đầu năm và kết thúc quý 1 do huy động tiền gửi tăng. Chẳng hạn, VPBank với tỷ lệ đạt khoảng 126% so với mức 140% thời điểm kết thúc quý 1 và 145% thời điểm đầu năm. Tỷ lệ này ở HDBank đạt khoảng 93%, thấp hơn so với 122% đầu năm hay tại SHB đạt 99,5% giảm so với gần 107% đầu năm,...

Lãi suất cho vay, huy động đồng loạt giảm

Về lãi suất tiền gửi, hiện DongABank là ngân hàng có lãi suất cao nhất trên thị trường, lên tới 8,3%/năm tại kỳ hạn gửi 13 tháng. Một số ngân hàng nhỏ như BaoVietBank, VietABank, BVBank, NCB, GPBank,…còn niêm yết lãi suất kỳ hạn 12 tháng trên 7%/năm. Trong khi đó, hàng loạt ngân hàng tư nhân lớn như SHB, VPBank, Sacombank, ACB,…đều niêm yết dưới 7%/năm.

Thậm chí, một số ngân hàng tư nhân như ACB, MSB, TPBank, Techcombank,…niêm yết ở mức xấp xỉ với các ngân hàng quốc doanh (Vietcombank, VietinBank, Agribank, BIDV), trong khoảng 6,3-6,5%/năm cho kỳ hạn 12 tháng.

Trong báo cáo phân tích mới đây, Công ty Chứng khoán VNDirect cho rằng, lãi suất tiền gửi bình quân kỳ hạn 12 tháng sẽ giảm xuống mức 6,0-6,2%/năm trong nửa cuối năm 2023, do tác động từ 4 đợt giảm lãi suất điều hành của NHNN, tăng trưởng tín dụng chậm chạp trong 6 tháng đầu năm 2023 giúp giảm bớt áp lực huy động vốn.

Bên cạnh đó, Chính phủ sẽ đẩy mạnh hơn nữa đầu tư công, từ đó bơm thêm tiền vào nền kinh tế và NHNN vẫn còn dư địa để nới lỏng chính sách tiền tệ.

Về lãi suất cho vay, thời gian gần đây, hàng loạt ngân hàng cũng đã công bố giảm thêm lãi suất cho vay hoặc tung các gói vay ưu đãi quy mô lớn.

Vietcombank thông báo tiếp tục giảm lãi suất cho vay với mức giảm tới 0,5%/năm lãi suất cho vay VND cho toàn bộ khoản vay của khách hàng cá nhân và doanh nghiệp với thời gian áp dụng trong 5 tháng từ ngày 1/8/2023 đến hết ngày 31/12/2023.

Agribank cũng mới triển khai chương trình tín dụng ưu đãi dành cho các khách hàng xuất, nhập khẩu với quy mô lên tới 25.000 tỷ đồng. Với VietinBank , ngân hàng này vừa tăng quy mô gói ưu đãi lãi suất SME UP lên 15.000 tỷ đồng và giảm thêm lãi suất cho vay với mức lãi suất ưu đãi mới chỉ từ 6,8%/năm.

Tại BIDV, ngân hàng này đã triển khai gói tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản nhà ở thương mại với quy mô 20.000 tỷ đồng.

Các chuyên gia VNDirect cũng nhìn nhận, lãi suất cho vay có thể giảm mạnh hơn trong nửa cuối năm 2023 do chi phí vốn của các NHTM đang giảm nhờ tác động từ các đợt cắt giảm lãi suất điều hành của NHNN trong 6 tháng đầu năm 2023 và NHNN ban hành Thông tư 02 cho phép giãn trích lập dự phòng nợ xấu. Lãi suất cho vay giảm sẽ là yếu tố thúc đẩy sự phục hồi của tiêu dùng và đầu tư tư nhân trong những quý tới.