Ảnh: Reuters

Theo hãng tin Nikkei Asia, trong 600 công ty lớn nhất Châu Á với số vốn hóa thị trường hơn 10 tỷ USD tính đến năm 2020, có khoảng một nửa trong số đó ghi nhận tăng giá trị và một nửa còn lại ghi nhận mất giá trị trong năm 2021. Những số liệu này được tổng hợp và so sánh dựa trên dữ liệu của QUICK-FactSet tính đến 21/12/2021.

Sau khi nhiều công ty kỹ thuật số được tạo ra từ sự bùng nổ thị trường chứng khoán do COVID-19 thúc đẩy năm 2020, thị trường chứng khoán châu Á đã có một năm 2021 tương đối khó khăn. Điều này càng được nhấn mạnh khi chính phủ Trung Quốc quyết định siết chặt quy định lên ngành công nghệ nội địa, dẫn theo sau đó là ảnh hưởng tiêu cực lên các tên tuổi lớn trên thị trường chứng khoán của quốc gia này và của cả khu vực.

Tuy nhiên, nhu cầu chip gia tăng toàn cầu đã đem tới nhiều cơ hội cho các công ty ít tên tuổi hơn. Đồng thời, các công ty tài chính cũng như logistics cũng là những bên được hưởng lợi từ xu hướng này khi các nền kinh tế dần hồi phục sau đại dịch.

Một năm tăng trưởng ấn tượng của các công ty công nghệ ít tên tuổi

Các công ty có mức tăng giá trị thị trường ấn tượng nhất năm 2021. Ảnh: QUICK-FactSet

Một trong những tên tuổi thành công hàng đầu tại Nhật Bản là công ty sản xuất linh kiện bán dẫn Lasertec. Trong năm 2021, giá trị vốn hóa thị trường của doanh nghiệp này tăng tới 162%, đạt mức 26 tỷ USD. Là một công ty chuyên sản xuất thiết bị tạo mẫu bảng mạch trên tấm silicon, linh kiện của Lasertec đảm bảo các mẫu của mạng che quang (photomask) không xảy ra bất cứ sai xót nào. Dưới tư cách là nhà cung cấp độc quyền linh kiện cho công nghệ quang khắc cực tím (EUV), Lasertec đã thu hút được nhiều sự chú ý của các nhà đầu tư trong năm vừa qua.

Tại Trung Quốc, thành công nhất trong năm 2021 là tập đoàn nhà nước China Telecom khi vốn hóa thị trường của doanh nghiệp này cũng tăng 162%. Bước nhảy vọt đáng kể này chủ yếu đến từ đợt IPO tại Thượng Hải vào tháng 8, nơi công ty này nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ chính phủ.

Tuy nhiên, việc niêm yết trên các sàn chứng khoán của Trung Quốc đại lục thường được coi là có khác biệt lớn với việc niêm yết ở các thị trường khác. Nguyên nhân do chính phủ hạn chế dòng vốn đầu tư tự do, ngược lại với các nơi khác trên thế giới. Điều này đồng nghĩa với một cơ chế định giá khác nhau, ngay cả đối với cùng một công ty được giao dịch tại Trung Quốc và các nơi khác như Hong Kong.

Một ví dụ có thể kể đến là chỉ số Hang Seng Stock Connect China AH Premium Index, chỉ số nhằm theo dõi sự chênh lệch giá đối với các cổ phiếu được niêm yết kép. Tính đến 24/12, chỉ số này đang đứng ở mức cao 47,1% so với các cổ phiếu niêm yết ở Trung Quốc đại lục. Do đó, rất khó để nói liệu giá trị vốn hóa thị trường của China Telecom tăng mạnh có phản ánh sự thay đổi cơ bản về giá trị của công ty hay không.

Tập đoàn công nghệ Naura, một tập đoàn khác được chính phủ hậu thuẫn, cũng chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc. Giá trị thị trường của nhà sản xuất thiết bị chip lớn nhất của Trung Quốc này đã tăng 103% lên 28 tỷ USD. Riêng trong 9 tháng đầu năm 2021, lợi nhuận ròng của công ty đã tăng hơn 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái lên 103,3 triệu USD.

Trong tháng 11, Naura cũng đã huy động được 1,3 tỷ USD thông qua việc phát hành cổ phiếu riêng lẻ nhằm mở rộng năng lực sản xuất cũng như tăng cường công tác nghiên cứu và phát triển (R&D). Động thái này đã khiến doanh nghiệp này trở thành một đối thủ cạnh tranh đáng gớm với Tokyo Electron của Nhật Bản và Applied Materials của Mỹ.

Ngoài cổ phiếu của các công ty sản xuất linh kiện bán dẫn, cổ phiếu của các công ty trong lĩnh vực hàng hóa cũng tăng nhờ nhu cầu sản xuất ổn định trong giai đoạn phục hồi hậu COVID-19. Tập đoàn vận tải biển COSCO Shipping Holdings của Trung Quốc là một trong những doanh nghiệp thắng lớn khi giá trị thị trường tăng tới 110%. Ngoài ra, nhà sản xuất thép Tata Steel của Ấn Độ cũng ghi nhân mức tăng ấn tượng 83% trong năm 2021.

Ngoài Trung Quốc, cổ phiếu của các công ty công nghệ Singapore và Hàn Quốc cũng có những sự tăng trưởng tốt. Là doanh nghiệp thắng đậm nhất ở châu Á năm 2020, tập đoàn thương mại điện tử và trò chơi trực tuyến Sea của Singapore tiếp tục đà tăng trưởng của mình. Tuy nhiên trong năm 2021, tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp này đã chậm lại nhiều ở mức 24%.

Tương tự như vậy, tập đoàn Kakao của Hàn Quốc cũng chúng kiến giá trị thị trường của mình tăng 48%. Điều này chỉ ra rằng các nhà đầu tư vẫn đang mong đợi vào sự tăng trưởng của các dịch vụ kỹ thuật số khi đại dịch khiến lối sống của mọi người thay đổi.

Trong khi đó, sự phục hồi dần sau đại dịch đã giúp cổ phiếu của các công ty tài chính, đặc biệt là ở thị trường như Ấn Độ, có nhiều khởi sắc. Cổ phiếu của Ngân hàng Nhà nước Ấn Độ, ngân hàng lớn nhất của nước này, ghi nhận mức tăng 62% trong năm 2021. Bajaj Finserv, chi nhánh dịch vụ tài chính của tập đoàn Bajaj Ấn Độ, ghi nhận mức tăng 78% giá trị. Theo các nhà phân tích, phạm vi hoạt động rộng rãi của công ty từ tài chính bán lẻ tới bảo hiểm nhân thọ chính là một trong nhiều lý do khiến cổ phiếu của hãng tăng giá.

Các tập đoàn lớn sụt giảm vốn hóa thị trường

Các doanh nghiệp ghi nhận mức sụt giảm giá trị vốn hóa sâu nhất. Ảnh: QUICK-FactSet

Tuy nhiên, nhìn chung, chứng khoán châu Á đã có một năm 2021 hoạt động kém hiệu quả so với chứng khoán toàn cầu. Chỉ số MSCI All Country Asia Index đã giảm 1% vào 21/12/2021 so với mức tăng 17% của Chỉ số MSCI All Country World.

Chetan Seth, chiến lược gia tại tập đoàn Nomura chi nhánh Singapore, nhận định Trung Quốc vẫn là nước nổi bật nhất trên thị trường chứng khoán châu Á trong năm nay. Việc thắt chặt các quy định vĩ mô và vi mô trong các lĩnh vực giáo dục, thương mại điện tử và fintech đã gây ra nhiều khó khăn cho các nhà đầu tư cổ phiếu.

Do đó, các doanh nghiệp giáo dục của Trung Quốc là những doanh nghiệp thua lỗ lớn nhất. Giá trị thị trường của các công ty dạy kèm tư nhân như Gaotu Techedu và TAL Education Group lần lượt giảm 96% và 94%. Theo báo cáo, hàng chục nghìn giáo viên đã bị sa thải sau khi các công ty buộc phải chuyển thành các tổ chức phi lợi nhuận. Việc chuyển đổi này nhằm thực hiện theo chính sách "cắt giảm kép" của chính phủ nhằm giảm bớt khối lượng công việc cho học sinh và gánh nặng tài chính cho phụ huynh.

Các công ty công nghệ lớn nhất của Trung Quốc như Alibaba và Tencent - đều lần lượt rớt khỏi bảng xếp hạng 10 công ty có giá trị vốn hóa thị trường hàng đầu toàn cầu. Trong năm 2021, giá trị vốn hóa của các gã khổng lồ này lần lượt giảm 51% và 22%.

Áp lực chủ yếu lên các tập đoàn công nghệ này tới từ hai bộ luật quan trọng về chống độc quyền trong kinh doanh và bảo mật dữ liệu. Sự giám sát ngày càng chặt chẽ của các cơ quan chức năng Mỹ trong bối cảnh căng thẳng Trung - Mỹ gia tăng cũng là một trong các lí do. Dan Wang, một chuyên gia của Gavekal Research, nhận định viết siết chặt quy định là dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh muốn dồn sự tập trung vào lĩnh vực công nghệ cứng như sản xuất linh kiện bán dẫn thay vì Internet tiêu dùng.

Mặt khác, các dấu hiệu về sự phục hồi COVID lại khiến một số công ty giảm giá trị, đặc biệt là các nhà sản xuất sản phẩm chăm sóc sức khỏe. Một trong số những công ty thua lỗ tại châu Á trong năm nay là nhà sản xuất găng tay cao su lớn nhất thế giới Top Glove của Malaysia và công ty địa phương Hartalega. Giá trị thị trường của hai doanh nghiệp này lần lượt giảm 66% và 56% trong năm nay.

Dự đoán cho năm 2022

Trong tương lai, các chuyên gia cho rằng các nhà sản xuất thiết bị và linh kiện bán dẫn sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ nhu cầu sử dụng chip tăng cao khi các nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn như Amazon, Microsoft và Google đều đang có nhu cầu đầu tư mạnh mẽ.

Hisashi Moriyama, một nhà phân tích tại JPMorgan, cho biết: “Nhu cầu cho bộ vi xử lý hiệu suất cao được sử dụng trong các trung tâm dữ liệu sẽ tiếp tục gia tăng, dự đoán một năm bận 2022 bận rộn với các nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới như TSMC - hiện là công ty có giá trị nhất châu Á”.

Ông Chetan Seth thuộc tập đoàn Nomura cho biết ông "khá chắc chắn về thị trường chứng khoán châu Á vào năm 2022". Tuy nhiên, ông bổ sung thêm biến thể Omicron và việc tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) có thể sẽ dẫn tới một số biến động trong quý I năm 2022.

Về thị trường Trung Quốc, ông Seth nhận định các chính sách tài khóa và tiền tệ của nước này đang trở nên thân thiện hơn khi các nhà chức trách tập trung vào việc hỗ trợ tăng trưởng. Ông cho biết điều này sẽ giúp ích cho chứng khoán Trung Quốc, và theo đó là thị trường chứng khoán toàn châu Á do Trung Quốc là thị trường lớn nhất trong khu vực.