Hai giáo sư vật lý Steven Kivelson và Peter Michelson tại Đại học Standford (Mỹ) đã phát động chiến dịch kêu gọi các nhà nghiên cứu tại Mỹ tán thành bức thư ngỏ gửi Tổng thống Mỹ Joe Biden và Hội đồng an ninh quốc gia của Nhà Trắng với mong muốn duy trì thoả thuận.

Trong vòng một tuần, hơn 1.000 nhà khoa học tại các trường đại học Mỹ đã ký vào thư ngỏ. Hai giáo sư vật lý Steven Kivelson và Peter Michelson tại Standford cho rằng, tốc độ thu thập chữ ký và trình độ của những người ủng hộ phản ánh mong muốn gia hạn thoả thuận này.

Giáo sư Denis Simon tại Đại học Bắc Carolina (Mỹ) nhấn mạnh: "Điều đó rất có ý nghĩa khi lượng lớn các nhà khoa học và chuyên gia liên quan từ cộng đồng khoa học Mỹ đã công khai tán thành việc gia hạn và tiếp tục thoả thuận khoa học và công nghệ".

Hiệp định hợp tác Khoa học và Công nghệ (STA) giữa Mỹ và Trung Quốc được ký lần đầu vào năm 1979 khi Mỹ và Trung Quốc thiết lập quan hệ ngoại giao. STA được gia hạn mỗi 5 năm từ đó cho tới nay.

Tuần trước, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Mỹ đang muốn gia hạn STA thêm 6 tháng trong lúc đàm phán với Trung Quốc để sửa đổi và củng cố các điều khoản của thỏa thuận. "4 thập kỷ qua, thỏa thuận đã cung cấp khuôn khổ để kết nối giữa các cá nhân và trao đổi giáo dục, mang đến lợi ích lớn cho Mỹ", thư viết

"Chúng tôi có thể chứng thực rằng việc cắt đứt liên hệ với Trung Quốc sẽ ảnh hưởng trực tiếp và tiêu cực đến nghiên cứu riêng của chúng ta, công việc của các đồng nghiệp và/hoặc sứ mệnh của các trường đại học. Mỹ nên gia hạn không phải vì Trung Quốc muốn như vậy mà vì lợi ích tốt nhất của Mỹ", bức thư nêu rõ.

Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu cho rằng, sự gia tăng lo ngại từ Mỹ về việc Trung Quốc đánh cắp tài sản trí tuệ và tăng cường khả năng quân sự đã đặt ra các câu hỏi về việc có nên gia hạn hay không.

Ngày 10/6 vừa qua, 10 thành viên Đảng Cộng hòa gửi thư hối thúc Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Antony Blinken không gia hạn thỏa thuận. Họ cho rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục tìm kiếm cơ hội khai thác các quan hệ hợp tác trong khuôn khổ STA để thúc đẩy các mục đích quân sự và trong vài trường hợp làm suy yếu chủ quyền của Mỹ.