Mực nước thấp kỷ lục của hồ Rialb trong đợt hạn hán ở La Baronia De Rialb, Tây Ban Nha, ngày 23/8/2022. Ảnh: Getty Images

Trong báo cáo trước thềm hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu COP27 vào tháng 11 tại Ai Cập, Văn phòng điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên Hợp Quốc (OCHA) và Liên đoàn Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế (IFRC) đưa ra dự đoán các đợt sóng nhiệt sẽ có lúc trở nên cực đoan tới mức con người sẽ không thể sinh sống nữa.

Trên thực tế, có những giới hạn rõ ràng mà một khi vượt qua ngưỡng đó, những người tiếp xúc với nhiệt độ và độ ẩm quá cao sẽ không thể sống sót được. Khi các hệ quả của biến đổi khí hậu vẫn còn chưa thể dự đoán hết, thế giới hoàn toàn có khả năng gặp phải mức nhiệt cực đoan khiến mọi người không thể thích ứng kịp.

Cụ thể, các tổ chức này cho biết các đợt nắng nóng có thể "vượt quá giới hạn sinh lý và xã hội của con người" tại các khu vực như Sahel, vùng Sừng châu Phi và nam và tây nam châu Á. Trong khi đó, nó cũng có thể gây ra "đau khổ và thiệt hại nhân mạng quy mô lớn".

Các thảm họa sóng nhiệt trong năm 2022 ở các nước như Somalia và Pakistan chính là các chỉ báo cho một tương lai khi các trường hợp khẩn cấp nhân đạo liên quan đến nắng nóng gay gắt xảy ra thường xuyên hơn và khốc liệt hơn.

Mặt khác, theo một nghiên cứu được trích dẫn bởi báo cáo này, tỷ lệ tử vong được dự báo trong tương lai do nắng nóng cực độ cao đáng kinh ngạc và có thể sánh ngang mức độ với tất cả các bệnh ung thư hoặc tất cả các bệnh truyền nhiễm. Trong các cộng đồng dân cư, người làm nông, trẻ em, người già cùng phụ nữ mang thai và cho con bú là những thành phần có nguy cơ bị bệnh và tử vong cao hơn.

Trưởng đoàn nhân đạo Liên Hợp Quốc Martin Griffiths cho biết: “Khi cuộc khủng hoảng khí hậu diễn ra mất kiểm soát, các hiện tượng thời tiết cực đoan như sóng nhiệt và lũ lụt ảnh hưởng nặng nề nhất đến những người dễ bị tổn thương nhất. Trên hết, hệ thống nhân đạo hiện nay lại không được chuẩn bị cho một cuộc khủng hoảng ở quy mô này".

Các tác động đang chờ đợi phía trước sẽ là "sự đau khổ và thiệt hại về nhân mạng trên diện rộng, sự di chuyển dân số và sự bất bình đẳng ngày càng gia tăng". Hiện nắng nóng khắc nghiệt đã là kẻ giết người thầm lặng cướp đi sinh mạng của hàng nghìn người mỗi năm và là hiểm họa chết người nhất liên quan đến thời tiết. Vì vậy, quan chức Liên Hợp Quốc cho rằng mức độ ảnh hưởng của biến đổi khí hậu cần được nâng lên mức “đáng báo động”.

Lượng mưa trong mùa mưa năm 2022 tại châu Phi là lượng mưa thấp nhất ghi nhận trong 50 năm. Ảnh: Reuters

AFP trích dẫn Tổng thư ký IFRC Jagan Chapagain kêu gọi các quốc gia tại COP27 đầu tư vào thích ứng và giảm nhẹ khí hậu ở các khu vực có nguy cơ cao nhất. OCHA và IFRC đề xuất 5 bước chính để giúp chống lại tác động của các đợt nắng nóng khắc nghiệt, bao gồm cung cấp thông tin sớm để giúp người dân và chính quyền phản ứng kịp thời, đồng thời tìm ra những cách mới để tài trợ cho các chiến dịch cấp địa phương.

Ngoài ra, các tổ chức nhân đạo cũng đang thử nghiệm các "trung tâm làm mát" và nơi trú ẩn khẩn cấp với nhiệt độ thích hợp hơn, đồng thời yêu cầu cộng đồng thay đổi kế hoạch phát triển để tính toán tới các tác động nhiệt cực đoan có thể xảy ra.

Mặt khác, có một số biện pháp thích ứng với nhiệt độ cao cũng cần phải thay đổi. Theo OCHA và IFRC, một số biện pháp như việc gia tăng điều hòa không khí cần phải tránh do sử dụng nhiều năng lượng, không bền vững với môi trường và tự góp phần vào biến đổi khí hậu.