Thành phố Derna và các khu vực khác ở miền đông Libya bắt đầu ghi nhận các ảnh hưởng từ bão Daniel từ tối ngày 10/9. Trung tâm Khí tượng Quốc gia Libya đưa ra cảnh báo sớm về “sự kiện thời tiết khắc nghiệt” này trong khi kêu gọi các nhà chức trách thông qua mọi nền tảng và phương tiện truyền thông “thực hiện các biện pháp phòng chống bão”.

Tuy nhiên ngay sau khi bão đổ bộ gây mưa lớn, AP cho biết nhiều người dân Derna đã nghe thấy tiếng nổ lớn và nhận ra các con đập bên ngoài thành phố đã sụp đổ. Việc này khiến lượng nước khổng lồ tràn xuống Wadi Derna, một con sông chảy từ trên núi qua thành phố và đổ ra biển.

Các video được người dân địa phương đăng tải trên mạng xã hội cho thấy những vũng bùn lớn và đống đổ nát nơi dòng nước dữ dội đã cuốn trôi các khu dân cư ở cả hai bên bờ sông và cả các phương tiện giao thông. Trong khi đó, những tòa nhà chung cư nhiều tầng nằm cách xa dòng sông cũng ghi nhận mặt tiền hư hại và sàn bê tông bị sập.

Theo AP trích dẫn ông Karsten Haustein, một nhà khoa học khí hậu và nhà khí tượng học tại Đại học Leipzig, bão Daniel đã đổ lượng mưa 440 mm xuống miền đông Libya chỉ trong một thời gian ngắn. Ông nhận định: “Cơ sở hạ tầng có thể không thể đối phó được, dẫn đến sự cố vỡ đập”.

Lũ lụt phá hủy nhiều con đường dẫn vào thành phố ven biển với khoảng 89.000 dân này, gây ra khó khăn cho việc tiếp cận nguồn hàng cứu trợ và thiết bị từ bên ngoài. Bộ trưởng Y tế miền đông Libya Othman Abduljaleel tối ngày 12/9 tuyên bố hơn 1.500 thi thể đã được ghi nhận và một nửa trong số đó đã được chôn cất.

Ông cho biết nhiều thi thể được cho là bị mắc kẹt dưới đống đổ nát hoặc đã bị cuốn trôi ra biển Địa Trung Hải. Chính quyền địa phương hoàn toàn “choáng váng trước mức độ tàn phá” do “thảm kịch rất nghiêm trọng và vượt quá khả năng của Derna và chính phủ”. Lũ lụt thường xảy ra ở Libya vào mùa mưa nhưng hiếm khi có mức độ tàn phá lớn như vậy.

Hãng thông tấn nhà nước Libya dẫn lời Mohammed Abu-Lamousha, phát ngôn viên của Bộ Nội vụ miền đông Libya, cho biết đã có hơn 5.300 người thiệt mạng chỉ riêng tại Derna trong khi cơ quan cứu thương của Derna trong cùng ngày cho biết số nạn nhân thiệt mạng rơi vào khoảng 2.300 người.

Bất kể số người thiệt mạng được ước tính đạt bao nhiêu, ông Tamer Ramadan, đặc phái viên Libya của Liên đoàn Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế, nhận định con số thiệt hại có thể còn cao hơn.

Trong một cuộc họp báo của Liên hợp quốc tại Geneva thông qua hội nghị truyền hình từ Tunisia, ông đưa ra dự đoán ít nhất 10.000 người vẫn mất tích trong khi lũ lụt ảnh hưởng tới nơi ở của hơn 40.000. Theo nhận định của ông, tình hình tại Libya hiện tại “tàn khốc giống như tại Morocco”, nơi xảy ra trận động đất 6,8 độ Richter gần thành phố Marrakech vào cuối ngày 8/9.

Bão và mưa lớn gây sạt lở tại Shahhat, Libya, ngày 11/9. Ảnh: Reuters

Tính tới 12/9, lực lượng ứng cứu khẩn cấp địa phương, bao gồm quân đội, nhân viên chính phủ, tình nguyện viên và người dân đã đào bới đống đổ nát để tìm kiếm thi thể các nạn nhân. Các đội cứu trợ thuộc Trăng lưỡi liềm đỏ từ các vùng khác của Libya đến Derna vào sáng ngày 12/9. Tuy nhiên, máy xúc và phương tiện hạng nặng vẫn chưa tới được các vùng bị ảnh hưởng.

Chính phủ miền tây Libya có trụ sở tại Tripoli cũng đã gửi một máy bay chở 14 tấn vật tư y tế cùng với các nhân viên y tế đến thành phố Benghazi trong khi phân bổ số tiền tương đương 412 triệu USD để tái thiết ở Derna và các thị trấn phía đông khác. Các máy bay mang theo các đội cứu hộ và viện trợ nhân đạo từ Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ và UAE cũng đã đến Benghazi hôm 12/9 trong khi các nguồn viện trợ nhân đạo và các đội cứu hộ từ Đức, Pháp và Italy đang được điều phối.

Hiện chưa rõ nguồn viện trợ có thể chuyển tới Derna – thành phố cách Benghazi 250km về phía đông – trong bao lâu với tình trạng hiện tại. Do đó ông Ahmed Amdourd, quan chức thành phố Derna, kêu gọi các bên xây dựng một hành lang trên biển để cung cấp viện trợ và thiết bị nhanh chóng hơn.

Ngoài Derna, bão Daniel còn tấn công các khu vực khác ở miền đông Libya bao gồm thị trấn Bayda, nơi có khoảng 50 người được cho là đã thiệt mạng, cũng như các thị trấn Susa, Marj và Shahatt.

Ngay sau sự kiện này, phát ngôn viên Liên hợp quốc Stephane Dujarric cho biết Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã bày tỏ tình đoàn kết với người dân Libya và cho biết Liên hợp quốc “đang hợp tác với các đối tác địa phương, quốc gia và quốc tế để nhận được hỗ trợ nhân đạo cần thiết khẩn cấp cho những người ở các khu vực bị ảnh hưởng”.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 12/9 tuyên bố chính phủ Mỹ đang gửi quỹ khẩn cấp cho các tổ chức cứu trợ và phối hợp với chính quyền Libya và Liên Hợp Quốc để cung cấp hỗ trợ bổ sung.

Đường phố Derna, Libya ngày 12/9 sau trận lũ lụt. Ảnh: Reuters