Quảng Ninh tìm cách bảo vệ hòn Trống Mái

Hòn Trống Mái có nguy cơ bị đổ sập nếu không sớm được bảo vệ

Vịnh Hạ Long có tổng diện tích khoảng 1.553km2, có giá trị đặc biệt về địa chất - địa mạo, cảnh quan, là địa điểm du lịch đặc sắc bậc nhất của Quảng Ninh nói riêng và của miền Bắc Việt Nam nói chung.

Trong đó, hòn Trống Mái gồm 2 đảo đá nhỏ có hình thù như một đôi gà trống, mái cao khoảng 13,9m, chân đảo hẹp hơn phần thân. Trải qua quá trình hoạt động địa chất, kiến tạo và sự tác động của nước biển, hòn Trống Mái có cấu tạo đơn nghiêng với nhiều hệ thống khe nứt.

Ngoài ra, hòn Trống Mái thường xuyên chịu tác động của các yếu tố như mưa, gió, sóng, thủy triều, dòng chảy, môi trường, đây là những yếu tố có tác động tới quá trình phong hóa, sạt, trượt. Mặc dù chưa ghi nhận xảy ra tình trạng sạt trượt, nhưng thời gian qua tỉnh Quảng Ninh luôn quan tâm các giải pháp bảo tồn hòn Trống Mái nói riêng và các di sản nói chung.

Ngày 24/3/2022, UBND tỉnh đã phê duyệt Quyết định số 730/QĐ-UBND về thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh “Nghiên cứu đánh giá hiện trạng và các yếu tố ảnh hưởng làm cơ sở đề xuất các giải pháp bảo tồn hòn Trống Mái, Vịnh Hạ Long”.

Trong đó, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản (Bộ Tài Nguyên và Môi trường) là đơn vị chủ trì thực hiện nhiệm vụ. Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, Sở Văn hóa - Thể thao là đơn vị tiếp nhận, ứng dụng kết quả nhiệm vụ.

Sở Khoa học - Công nghệ tổ chức ký hợp đồng thực hiện nhiệm vụ với Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản, thực hiện quản lý nhiệm vụ đúng quy định hiện hành.

Đến nay, nhiệm vụ trên cơ bản hoàn thành đầy đủ các nội dung, sản phẩm theo đúng quyết định phê duyệt, gồm nghiên cứu tổng quan và thành lập cơ sở dữ liệu hòn Trống Mái; nghiên cứu đánh giá hiện trạng hòn Trống Mái; nghiên cứu các yếu tố tác động lên hòn Trống Mái; quan trắc và thu thập dữ liệu trên hòn Trống Mái; nghiên cứu các giải pháp bảo tồn và xây dựng hồ sơ báo cáo tiền khả thi các giải pháp bảo tồn hòn Trống Mái.

Theo Báo cáo của Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản về "mức độ an toàn của hòn Trống Mái", hai hòn đảo nhỏ này có nguy cơ bị đổ sập nếu không sớm được bảo vệ.

Hòn Trống Mái có diện tích phần nổi khoảng 400 m2, cấu tạo chủ yếu bởi đá vôi Carbon - Permi hệ tầng Bắc Sơn. Hiện đảo đá này chịu nhiều tác động bởi yếu tố tự nhiên, tiềm ẩn nguy cơ trượt, đổ lở.

Kết quả điều tra, đo vẽ chi tiết khu vực hòn Trống Mái kết hợp với phân tích ảnh vệ tinh, xây dựng mô hình 3D bằng sử dụng thiết bị bay không người lái đã xác định trên khu vực hòn Trống Mái tồn tại 40 khối có nguy cơ trượt lở, đổ lở. Trong đó, hòn Trống có 11 khối và hòn Mái tồn tại 29 khối.

Ngoài ra, những yếu tố về con người cũng góp phần đẩy nhanh quá trình ăn mòn, đổ lở ở hòn Trống Mái. Trong quá trình nghiên cứu, đơn vị nhận thấy ngư dân vẫn vào khu vực hòn Trống Mái để khai thác hà biển, đánh bắt cá ... do không phải lúc nào cũng có cán bộ quản lý túc trực để bảo vệ.

Cán bộ Ban Quản lý Vịnh Hạ Long rà soát, kiểm tra các điểm có nguy cơ sạt lở trên Vịnh Hạ Long. Ảnh: Cổng thông tin điện tử tỉnh Quảng Ninh

Các giải pháp cần đảm bảo độ ổn định nhưng không được làm thay đổi cảnh quan

Các chuyên gia cũng đề xuất các giải pháp theo từng đối tượng cụ thể để giảm thiểu nguy cơ trượt lở, đổ lở, tạo điều kiện thuận lợi cho việc ổn định hòn Trống Mái. Trong đó, có thể dùng neo bảo vệ các khối trượt, bơm trám xi măng các khe nứt, xây tường bê tông chịu lực hỗ trợ gia cố các vách hang và hệ thống đê bao vòng quanh chân cụm đảo nhằm giúp xử lý độ ổn định chân đế hòn Trống Mái…, không được làm thay đổi cảnh quan và vẫn phải đảm bảo độ ổn định theo thời gian của hòn Trống Mái, các tác động nên hạn chế tối đa.

Bên cạnh đó, các giải pháp liên quan đến con người và hoạt động du lịch cũng được nhắc tới. Các chuyên gia của Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản cho rằng ban quản lý vịnh Hạ Long cần nghiên cứu phân luồng tuyến ra vào khu vực quan sát và chụp ảnh hòn Trống Mái; khống chế khoảng cách tối đa từ tàu đến hòn Trống Mái cũng như thời gian tàu dừng lại để giảm ách tắc; hạn chế tốc độ di chuyển của tàu thuyền khi đi qua khu vực có bán kính 200 - 300 m xung quanh đảo còn 5 - 10 km/h; nâng cao nhận thức cho ngư dân để không khai thác quanh khu vực hòn Trống Mái.

Sở Khoa học - Công nghệ đã yêu cầu Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản hoàn thành các nội dung, thủ tục công việc của nhiệm vụ để nghiệm thu bàn giao sản phẩm cho Sở Văn hóa - Thể thao, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long trong tháng 8/2023, để sớm báo cáo UBND tỉnh cho triển khai các giải pháp bảo tồn hòn Trống Mái.

Theo ông Phan Đăng Chính, Phó Giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ, việc nghiên cứu đánh giá hiện trạng và các yếu tố ảnh hưởng làm cơ sở đề xuất các giải pháp bảo tồn hòn Trống Mái, Vịnh Hạ Long, là rất cần thiết và có ý nghĩa quan trọng, thiết thực phục vụ công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản cho nhiều thế hệ.

Trước mắt, Sở có văn bản tham mưu UBND tỉnh đề nghị có giải pháp phân luồng, thời gian và tốc độ lưu thông của tàu tại khu vực hòn Trống Mái cho phù hợp, nhằm giảm thiểu tác động xâm thực, ăn mòn của nước biển gây ảnh hưởng đến an toàn, sự ổn định của hai hòn đảo này.