Theo nội dung kiến nghị ngày 25/10, từ ngày 11/10/2025 đến nay, các phòng xét nghiệm được chỉ định phục vụ kiểm nghiệm dư lượng hóa chất (như cadimi, vàng O...) cho sản phẩm sầu riêng xuất khẩu đã đồng loạt tạm ngừng hoạt động để bảo trì, nâng cấp hệ thống.
Việc này xảy ra đúng vào giai đoạn tỉnh Đăk Lăk đang trong cao điểm thu hoạch sầu riêng, dự kiến còn kéo dài từ 20 - 30 ngày nữa mới kết thúc vụ.
Việc các phòng xét nghiệm tạm dừng hoạt khiến doanh nghiệp không thể hoàn tất thủ tục kiểm nghiệm, cấp chứng nhận cho các lô hàng xuất khẩu theo quy định. Sự việc dẫn đến gần 2.000 container sầu riêng bị ùn ứ tại các kho bãi, nhà máy, trên đường vận chuyển và tại khu vực cửa khẩu.
Do ách tắc đầu ra, các doanh nghiệp buộc phải tạm ngưng thu mua, khiến giá sầu riêng trên thị trường giảm mạnh. Nhiều hộ nông dân không dám cắt vườn, dẫn đến nguy cơ hàng nghìn tấn sầu riêng chín rụng, hư hỏng ngay tại vườn.
Trước tình hình cấp bách nêu trên, Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Đăk Lăk kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và UBND tỉnh Đăk Lăk xem xét, chỉ đạo khẩn các phòng xét nghiệm được công nhận sớm khôi phục hoạt động, đặc biệt ưu tiên hỗ trợ khu vực Tây Nguyên - Đăk Lăk trong giai đoạn cuối vụ; thiết lập cơ chế “ưu tiên nhanh” đối với các mẫu xét nghiệm sầu riêng xuất khẩu trong thời gian cao điểm.
Bên cạnh đó, xem xét ủy quyền tạm thời cho các đơn vị xét nghiệm đủ năng lực tại địa phương (đã được Bộ NN&MT thẩm định) nhằm duy trì tính liên tục của chuỗi sản xuất - tiêu thụ - xuất khẩu. Các sở, ban ngành phối hợp cùng hiệp hội rà soát, thống kê thiệt hại và ban hành chính sách hỗ trợ kịp thời cho các doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân bị ảnh hưởng nặng nề.
 |
| Ảnh minh họa: Lê Hồng Nhung - Mekong ASEAN |
Trước đó, chiều 24/10, Thứ trưởng Bộ NN&MT Hoàng Trung đã có buổi làm việc với các cơ sở được chỉ định phục vụ kiểm nghiệm dư lượng Cadimi và Vàng O trong sầu riêng xuất khẩu, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp không thể hoàn tất thủ tục kiểm nghiệm và cấp chứng nhận lô hàng theo quy định.
Tại đây, Thứ trưởng nhấn mạnh, các đơn vị cần làm rõ tình hình hoạt động của các phòng thử nghiệm đã được công nhận, cụ thể là đơn vị nào còn đang thực hiện, đơn vị nào tạm dừng, và bao nhiêu đơn vị có thể thực hiện chỉ tiêu Vàng O hoặc/và Cadimi.
Các trung tâm kiểm nghiệm phải thực hiện nghiêm túc, chính xác và nhanh chóng toàn bộ quy trình, từ lấy mẫu, tiếp nhận, phân tích đến trả kết quả. "Tránh tình trạng khi lô hàng xuất khẩu sang Trung Quốc bị thông báo không đạt, trong khi kết quả trong nước lại cho là đã đạt yêu cầu", Thứ trưởng Hoàng Trung nói.
Tại cuộc họp, Thứ trưởng giao Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường rà soát toàn bộ các trung tâm kiểm nghiệm đang được công nhận, xác định bao nhiêu đơn vị còn hoạt động. Đồng thời, Cục làm rõ năng lực, số lượng kiểm nghiệm thực tế; cũng như phối hợp Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cử chuyên gia hướng dẫn xuống địa phương.
