Nhóm cổ phiếu chứng khoán đánh rơi 4,6 tỷ USD vốn hóa từ đầu năm
Thị trường chứng khoán Việt Nam quý II/2022 đã liên tục biến động theo chiều hướng tiêu cực kể từ đầu tháng 4/2022 trước hàng loạt các thông tin bên ngoài tác động như xung đột Nga - Ukraine, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất, lạm phát tại Mỹ và các nước châu Âu tăng cao, các biện pháp cứng rắn nhằm tăng sự minh bạch trên thị trường.
Chỉ trong 3 tháng, chỉ số chứng khoán VN-Index đã 3 lần tạo ra 3 đáy khác nhau. Mặc dù, chỉ số đều đã có phản ứng hồi phục ở từng mức độ. Tuy nhiên, nếu so với mức đỉnh 1.524,7 điểm được thiết lập vào ngày 4/4/2022, VN-Index có một khoảng cách lên tới gần 340 điểm, tương ứng với việc đánh mất hơn 20%.
Tính chung cả 3 sàn, thị trường chứng khoán Việt Nam đã mất gần 1,62 triệu tỷ đồng (70,4 tỷ USD) chỉ sau hơn 3 tháng. Riêng sàn HoSE đã đánh rơi hơn 1,44 triệu tỷ đồng ( 62,8 tỷ USD), trong đó 10 doanh nghiệp lớn nhất sàn không có một cái tên nào ngược dòng xu hướng với tổng vốn hóa giảm 423.254 tỷ đồng so với đỉnh hồi đầu tháng 4.
Trong bối cảnh thị trường đang loay hoay vùng đáy, nhóm chứng khoán phần nào đã nhanh chân hơn khi hồi phục trước. Tuy nhiên, mức tăng từ đáy vẫn chưa thấm vào đâu so với những gì mà các cổ phiếu chứng khoán đánh mất từ đầu năm.
Theo thống kê, tính đến hết phiên giao dịch ngày 19/7, vốn hóa thị trường của ngành chứng khoán đã bị thổi bay gần 200.000 tỷ đồng ( khoảng 4,8 tỷ USD) từ đầu năm. Thậm chí nhóm cổ phiếu chứng khoán có vốn hóa giảm trên 1.000 tỷ đồng là các gương mặt nổi bật trên TTCK như SSI, VND, VCI, SHS còn mất hàng chục nghìn tỷ đồng từ đầu năm.
Lợi nhuận công ty chứng khoán giảm tốc theo diễn biến thị trường
Kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp chứng khoán luôn gắn liền với diễn biến của thị trường. Do đó, trong bối cảnh thị trường biến động, lợi nhuận của các doanh nghiệp chứng khoán trong quý II/2022 và nửa đầu năm nay đã sụt giảm mạnh.
CTCP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC, HoSE: VDS) vừa công bố BCTC riêng quý II/2022, trong đó mảng tự doanh thua lỗ kéo chỉ số giảm đáng kể so với cùng kỳ. Cụ thể, tổng doanh thu hoạt động VDSC trong kỳ đạt 146 tỷ đồng, giảm 54,5% so với quý II/2021. Trong khi chi phí hoạt động ghi nhận 383 tỷ đồng, tăng 239% dẫn đến Công ty lỗ trước thuế gần 268 tỷ đồng.
Lũy kế 6 tháng đầu năm 2022, tổng doanh thu hoạt động của Công ty đạt 439 tỷ đồng, giảm 16% so với cùng kỳ năm 2021. Chi phí hoạt động gia tăng mạnh, chủ yếu do chênh lệch giảm đánh giá lại các tài sản tài chính. Kết quả, Công ty lỗ trước thuế 136 tỷ đồng.
Giải trình về kết quả trên, VDSC cũng cho biết những diễn biến không thuận lợi của thị trường chứng khoán Việt Nam trong quý II/2022 đã ảnh hưởng mạnh đến kết quả kinh doanh CTCK nói chung và VDSC nói riêng.
CTCP Chứng khoán Bảo Việt (BVSC, HNX: BVS), theo báo cáo tài chính quý II/2022 mới công bố, BVS cho biết tổng doanh thu hoạt động trong quý II giảm 32% cùng kỳ xuống 234,5 tỷ đồng.
Tổng doanh thu giảm sâu nhưng chi phí hoạt động vẫn tăng gần 17% lên 160 tỷ đồng trong quý này. Nguyên nhân chính là vì mảng tự doanh, khi mà quý II vừa qua BVSC đã thực hiện bán "cắt lỗ" cả danh mục cổ phiếu lẫn trái phiếu. Với cổ phiếu niêm yết, công ty đã bán "cắt lỗ" hơn 7,5 triệu đơn vị với trị giá gần 345 tỷ đồng, ghi nhận mức lỗ hơn 9 tỷ đồng; tương tự là với danh mục trái phiếu hơn 500 tỷ đồng, việc "cắt lỗ" đã khiến BVSC lỗ 13,5 tỷ đồng.
Do đó, lợi nhuận trước thuế của BVSC giảm 82% xuống còn 19,5 tỷ đồng trong quý II. Đây là mức lợi nhuận thấp nhất theo quý hai năm gần đây. Lũy kế 6 tháng đầu năm, lợi nhuận trước thuế giảm gần 60%, về mức 80 tỷ đồng.
Tương tự, CTCP Chứng khoán Kỹ thương (TCBS) mặc dù ghi nhận tổng doanh thu hoạt động trong quý II là 1.350 tỷ đồng, tăng nhẹ 5% so với cùng kỳ năm ngoái. Song lợi nhuận trước thuế của TCBS vẫn giảm 17% so với quý II năm ngoái xuống 830 tỷ đồng.
Lý do là bởi chi phí dịch vụ khác tăng hơn 3 lần lên 160 tỷ đồng, đồng thời chi phí lãi vay cũng tăng gần 3 lên 156 tỷ đồng, là các tác nhân chính khiến lợi nhuận trong quý này bị "bào mòn".
Tuy nhiên, nhờ ba tháng đầu năm làm ăn khởi sắc, lũy kế hai quý đầu tiên của TCBS vẫn chứng kiến lợi nhuận trước thuế tăng trưởng 9% cùng kỳ, đạt ngưỡng 2.000 tỷ đồng. Quy mô cho vay margin của TCBS cũng giảm từ 16.000 tỷ đồng ở cuối quý I, về còn 13.900 tỷ đồng ở quý II, tức giảm hơn 2.100 tỷ đồng, là mức giảm mạnh nhất trên thị trường tính đến thời điểm hiện tại.
CTCP Chứng khoán VIX (HoSE: VIX) cũng là công ty chứng khoán công bố mức tăng trưởng lợi nhuận âm khá nặng nề, chỉ với gần 70 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế được tạo ra trong quý II, thấp hơn một nửa cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, tổng doanh thu hoạt động cũng "giật lùi" về 321 tỷ đồng, giảm gần 10%.
Nửa đầu năm, lợi nhuận trước thuế giảm 24% so với cùng kỳ, chỉ còn 404 tỷ đồng. VIX cũng siết lại hoạt động cho vay margin. Giảm giá trị từ 2.340 tỷ đồng hết quý I, xuống còn hơn 640 tỷ đồng, tương đương gần 1.700 tỷ đồng.
Trong khi đó, CTCP Chứng khoán Agribank (Agriseco, HoSE: AGR) báo cáo lợi nhuận trước thuế "bay hơi" 90% cùng kỳ, về mốc 26 tỷ đồng. Tuy nhiên, tổng doanh thu hoạt động của công ty vẫn đạt 86 tỷ đồng, giảm 5% do các hoạt động môi giới, tự doanh sụt giảm.
Tác nhân chính làm giảm lợi nhuận của Agriseco trong quý II là do hao hụt nguồn lợi nhuận khác, cùng với việc tổng chi phí gia tăng. Lũy kế 6 tháng đầu năm, Agriseco ghi nhận tổng doanh thu giảm 3% về 188 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế giảm 75% về 72 tỷ đồng.
Ở chiều hướng ngược lại, CTCP Chứng khoán Everest (HNX: EVS) là công ty chứng khoán hiếm hoi cung cấp cho nhà đầu tư kết quả kinh doanh quý II khả quan cả về doanh thu lẫn lợi nhuận.
Cụ thể, tổng doanh thu hoạt động của EVS là 343 tỷ đồng, tăng 36% so với quý II/2021. Trong đó, lãi từ các tài sản tài chính ghi nhận thông qua lãi lỗ (FVTPL) đóng góp 200 tỷ đồng (tăng 70%); doanh thu từ cho vay và phải thu là 36 tỷ đồng, tăng 69% cùng kỳ; doanh thu môi giới chứng khoán là 20 tỷ đồng, giảm 27% cùng kỳ; thu từ bảo lãnh, đại lý phát hành chứng khoán đạt 83 tỷ đồng, tăng 24% cùng kỳ.
Mặc dù chi phí hoạt động tăng 69% cùng kỳ lên 176 tỷ đồng, nhưng EVS vẫn giữ vững tăng trưởng lợi nhuận trước thuế trong quý II ở mức 9%, đạt gần 140 tỷ đồng. Tuy nhiên, lũy kế 6 tháng đầu năm, lợi nhuận trước thuế vẫn thấp hơn 20% quý II/2021, đạt gần 178 tỷ đồng.
Kịch bản nào cho doanh nghiệp chứng khoán?
Báo cáo nhận định mới đây của Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho thấy, dư nợ ký quỹ có thể đã giảm khoảng 15-20% so với quý I/2022. Yếu tố đã nêu trên cho thấy điều kiện kinh doanh không mấy thuận lợi đối với doanh thu và lợi nhuận của ngành chứng khoán trong quý II/2022 khi thời gian qua, các CTCK tồn tại và phát triển chủ yếu nhờ vào nghiệp vụ cho vay ký quỹ và đa dạng hơn là nghiệp vụ tư vấn - ngân hàng đầu tư.
Song, nhận định về tương lai thị trường 6 tháng cuối năm, Yuanta có quan điểm khá lạc quan và tin rằng thị trường sẽ tăng điểm ở giai đoạn này. Yuanta cho rằng hiện nay thị trường chứng khoán có thể đã chạm đáy và đà tăng có thể sẽ phục hồi rõ ràng vào nửa cuối năm.
Và từ đó, các công ty chứng khoán sẽ là những đại diện được hưởng lợi khi thị trường tăng lên do các hoạt động của thị trường phần lớn neo theo xu hướng của thị trường. Sự tương quan đã thể hiện sâu sắc thông qua giá cổ phiếu so với thanh khoản thị trường cũng như so với chỉ số VN-Index trong thời gian qua.
Bên cạnh đó, triển vọng tích cực của thị trường một phần được hỗ trợ bởi khoảng 3 tỷ USD vốn được bổ sung vào nguồn cho vay ký quỹ khi các công ty chứng khoán tăng vốn cổ phần. Đây là động lực giúp thúc đẩy hoạt động thị trường và cả lợi nhuận của các công ty chứng khoán.
