Nguồn ảnh: JOC.com

Việt Nam chính thức trở thành thành viên của ASEAN vào năm 1995. Từ đó, mở ra nhiều cơ hội về thương mại, đầu tư, hợp tác ra các nước khu vực ASEAN. Thông qua các thỏa thuận và hiệp định phát triển kinh tế như: Hiệp định Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN (AFTA) và Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA), Hiệp định khung ASEAN về dịch vụ (AFAS), Hiệp định khung về Khu vực Đầu tư ASEAN (AIA) và Hiệp định Đầu tư Toàn diện ASEAN. Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực – RCEP ngày 15/11/2020, với sự tham gia của 10 nước ASEAN và 5 nền kinh tế lớn truyền thống – bao gồm: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Australia và NewZealand. Uớc tính quy mô nền kinh tế toàn khối đạt 25.8 nghìn tỷ USD.

Đặc biệt với Hiệp định Thương mại tự do FTA khu vực mà ASEAN là trung tâm đã xây dựng quan hệ thương mại với hầu hết các nước trên thế giới, có độ mở kinh tế rất lớn với tỷ lệ kim ngạch thương mại/GDP hơn 200%.

Trong chiến lược phát triển kinh tế vượt qua những khó khăn gặp phải do dịch bệnh, ASEAN đang dần đạt được những mục tiêu. Hiện nay, các kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng ASEAN đến năm 2025 đã và đang được triển khai đều khắp trên tất cả các trụ cột với những kết quả đáng khích lệ, riêng về kinh tế đã hoàn tất 88%.

Nguồn ảnh: dangcongsan.vn

Việc tham gia các hiệp định giúp Việt Nam ngoài phát triển kinh tế - xã hội, còn góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên diễn đàn hợp tác khu vực và quốc tế. Năm 2020, xuất khẩu đạt 281 tỷ USD, tăng 6,5% so với năm 2019, trong đó có phần đóng góp quan trọng của việc kí kết các hiệp định thương mại. Thông qua các hiệp định giúp Việt Nam mở ra các cơ hội thương mại với các nền kinh tế phát triển song song với đó góp phần quan trọng thúc đẩy tiến trình cải cách hành chính, hoàn thiện môi trường thương mại và đầu tư của nước ta.

Ngoài ra, để tạo môi trường kinh doanh tốt nhất hướng đến thúc đẩy quan hệ thương mại và kim ngạch xuất nhập khẩu, Việt Nam cần giữ vững ổn định chính trị xã hội và kinh tế vĩ mô. Điều kiện cần là tháo gỡ những điểm cản trở phát triển nền kinh tế và hệ thống pháp luật thiếu đồng bộ. Xây dựng một môi trường với chính sách ổn định, đi trước dự báo các vấn đề thương mại có thể xảy ra và thực thi minh bạch.

Trong những năm vừa qua pháp luật Việt Nam đang có những thay đổi để tạo sự hài hoà với các cam kết quốc tế, phần nào giải quyết được những hạn chế vốn có, sửa đổi nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng như: Bộ luật Lao động, Luật Sở hữu trí tuệ... hay nhiều quan hệ xã hội mới đã được pháp luật điều chỉnh để phù hợp với hội nhập và phát triển. Chẳng hạn, khái niệm quyền tài sản theo nghĩa bao gồm quyền sở hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt và hưởng lợi từ sử dụng tài sản đã được quy định trong Hiến pháp Kinh tế tư nhân đã được xác định là một động lực quan trọng của nền kinh tế.

Hội nhập kinh tế ASEAN đã thật sự thúc đẩy làm mới hệ thống pháp luật. Đây sẽ là tiền đề chính trị, pháp lý hình thành các quan hệ pháp luật mới. Tuy nhiên, hiện tại vẫn phải khắc phục một số hạn chế như: Hướng dẫn thực thi pháp luật kinh tế nói vẫn còn chậm; Thể chế kinh tế thị trường chưa thật đồng bộ, thông suốt; Chất lượng hệ thống chính sách và pháp luật kinh tế chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu của Nhà nước pháp quyền.

Cùng với việc giải quyết những hạn chế pháp luật hiện có gây khó khăn cho hội nhập kinh tế, cần nhanh chóng ban hành và cập nhật bổ sung những hướng dẫn định hướng phát triển ngành nghề tận dụng ưu đãi của các hiệp định kinh tế. Đồng thời nâng cao nhận thức của doanh nghiệp về nguồn gốc xuất xứ, vệ sinh an toàn thực phẩm... để nhận được ưu đãi thuế quan khi thực hiện xuất nhập khẩu.

Ngày 28/8/2021, Bộ trưởng Kinh tế của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và các quốc gia đối tác đã họp và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hơn nữa hợp tác kinh tế khu vực và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hậu dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19. Do đó, để thúc đẩy vai trò trung tâm của ASEAN trong tiến trình hội nhập kinh tế thế giới, nhằm đảm bảo tối đa lợi ích của nền kinh tế nước ta, Việt Nam cần rà soát và có những cơ chế tạo điều kiện thúc đẩy phát triển phù hợp hoàn cảnh hiện tại của đất nước./.