Biên giới giữa Thụy Lệ, Trung Quốc và Muse, Myanmar. Ảnh: Flickr

Sau 5 tháng dài đóng cửa biên giới, hoạt động kinh doanh chỉ mới bắt đầu quay trở về guồng tại Myanmar với việc Trung Quốc mở lại tuyến đường bộ chính tại thị trấn Wanding giáp Thụy Lệ ngày 26/11. Tuy nhiên, quá trình thông quan chậm chạp đã khiến nhiều nhà xuất khẩu cảm thấy tuyệt vọng. Các con đường chính liên kết thành phố Thụy Lệ, tỉnh Vân Nam với Myanmar hiện đang bị ùn tắc với hàng trăm xe tải đang chờ để được thông qua các trạm kiểm soát.

Theo Đại sứ quán Trung Quốc tại Myanmar, cửa khẩu Wanding đã xử lý tổng khối lượng giao dịch khoảng 31 triệu USD vào tháng 12, một tháng sau khi mở cửa trở lại. Tuy nhiên, con số này giảm hơn 40% so với cùng kì năm trước. Do các biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt, chỉ có khoảng 40 xe tải được thông quan mỗi ngày.

Lee Htay, chủ một công ty vận tải 65 tuổi, lại cho biết: “Trước đại dịch, chúng tôi từng xuất khẩu hơn 500 xe tải trái cây sang Trung Quốc mỗi ngày, chủ yếu là trái cây nhiệt đới như dưa hấu, dưa lê, xoài, vv. Hiện giờ, mỗi ngày chỉ có chưa đến 10 xe tải được thông quan”.

Ông Lee chia sẻ do không thông quan được, các nhà xuất khẩu phải tìm cách bán sang các nước khác hoặc bán ở thị trường nội địa. Tuy nhiên, những việc này đều cần có thời gian. Do đó trong hầu hết các trường hợp, dưa hấu sẽ bị ném bỏ.

Dưa hấu bị ném bỏ tại biên giới Myanmar. Ảnh: SCMP

Theo ông Lee, hiện có ít nhất 200 xe tải chở đầy trái cây nữa vẫn bị mắc kẹt trên con đường từ thành phố Mandalay đến thị trấn biên giới Muse của Myanmar. Nguyên nhân vì con đường này là trục đường chính nối nước này với hai thị trấn Wanding và Jiegao thuộc Thụy Lệ, Trung Quốc.

Một số tài xế đã lựa chọn bỏ cuộc sau nhiều ngày chờ đợi và quyết định bỏ mặc cho trái cây thối rữa. Họ quay xe lại để vận chuyển những thứ không dễ hỏng như ngọc bích và gỗ.

Ở phía Trung Quốc thì một nhà nhập khẩu trái cây ở Thụy Lệ cho biết việc mở cửa khẩu Wanding không thực sự giúp ích được gì. Hiện tại, Trung Quốc chỉ cho phép hàng hóa vận chuyển bằng container. Trong khi đó, hầu hết trái cây từ Myanmar được vận chuyển bằng xe tải rời.

Thương nhân này nhận định: “Tôi không nghĩ rằng tình hình thương mại sẽ cải thiện trong ngắn hạn. Chính quyền Thụy Lệ vừa cho biết họ sẽ không nới lỏng các biện pháp ngăn chặn Covid-19. Rõ ràng nhập khẩu trái cây và rau quả từ Myanmar không phải là mối quan tâm hàng đầu”.

Ngoài Thụy Lệ ở phía tây Vân Nam – nơi đã trải qua tới 4 đợt phong tỏa kéo dài hơn 300 ngày, thành phố Cảnh Hồng cách khoảng nửa ngày lái xe cũng đang bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Vào cuối tháng 12, quan chức địa phương đã báo cáo hai ca nhiễm Covid-19 không triệu chứng có liên hệ với một người nhập cư bất hợp pháp tại đây.

Việc phát hiện ra hai ca nhiễm này đã khiến toàn thành phố bị phong tỏa và kèm theo đó là hai đợt kiểm tra diện rộng toàn thành phố. Nó cũng khiến đà phục hồi kinh tế nơi này bị gián đoạn và có khả năng cao sẽ mang lại nhiều bất ổn cho các hoạt động kinh doanh trước thềm Tết Nguyên đán – dịp kinh doanh cao điểm trong năm.

Trong khi đó tại Việt Nam, hàng nghìn xe chở hàng cũng đang bị tắc nghẽn tại các cửa khẩu biên giới phía bắc với Trung Quốc từ tháng 12/2021 đến nay. Nguyên nhân cũng do chính sách Zero-Covid của Trung Quốc khiến năng lực thông quan chỉ bằng một phần nhỏ so với trước đây, trong khi xe tải chở nông sản và các mặt hàng khác từ khắp Việt Nam vẫn đổ về chờ xuất sang biên giới dịp cuối năm.