Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: MPI

Sáng 12/6, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng chủ trì cuộc họp Hội đồng thẩm định hồ sơ Quy hoạch TP HCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, đến nay, công tác lập quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia cơ bản đã hoàn thành. Hiện có 90/111 quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh đã được quyết định hoặc phê duyệt.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết Quy hoạch TP HCM được lập và hoàn thiện trong bối cảnh có nhiều thuận lợi. Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt các quy hoạch ngành quốc gia (nhất là các quy hoạch về hạ tầng giao thông, điện, năng lượng, thủy lợi…) và Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

"Đây là những định hướng quan trọng để TP HCM cụ thể hóa thành những khát vọng phát triển thông qua quy hoạch thành phố thời kỳ 2021-2030," Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Cuộc họp Hội đồng thẩm định hồ sơ Quy hoạch TP HCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Ảnh: MPI

Đầu tàu kinh tế đang đối mặt nhiều thách thức

Theo Bộ trưởng, TP HCM là đô thị đặc biệt của cả nước, là cửa ngõ quan trọng kết nối với khu vực và thế giới, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ. Đồng thời, thành phố là đầu tàu, động lực, có sức hút và sức lan tỏa lớn của vùng Đông Nam Bộ và cả nước.

TP HCM chỉ chiếm 0,6% diện tích cả nước, dân số 9,2 triệu người chiếm khoảng 9% dân số cả nước nhưng đóng góp gần 20% GDP và 25% thu ngân sách cả nước. GRDP của thành phố chiếm khoảng 54% GRDP của vùng Đông Nam Bộ.

Tuy nhiên, TP HCM đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Cụ thể là tiềm năng, thế mạnh, năng lực đột phá, sáng tạo của Thành phố Hồ Chí Minh chưa được khai thác hiệu quả. Vai trò đầu tàu, động lực dẫn dắt có chiều hướng chững lại trong những năm gần đây.

Tiếp đến, mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế của thành phố chậm đổi mới; tốc độ tăng trưởng kinh tế GRDP thấp hơn trung bình cả nước, có xu hướng giảm dần trong những năm gần đây. Chất lượng tăng trưởng và năng suất lao động thấp, đóng góp của năng suất yếu tố tổng hợp (TFP) giai đoạn 2011-2020 vào tăng trưởng của Thành phố thấp hơn trung bình cả nước.

Tỷ trọng công nghiệp trong cơ cấu kinh tế giảm dần (từ 25% năm 2015 xuống 22,06% năm 2022); cơ cấu nội ngành công nghiệp lạc hậu, dựa chủ yếu vào các ngành thâm hụt lao động như điện tử (28%), da giày (25%). Dịch vụ chủ yếu dựa vào thương mại, vận tải (44%); các ngành dịch vụ cao cấp mang tính chiến lược như: tài chính, y tế, giáo dục, du lịch… chưa đóng vai trò chủ đạo.

Cùng với đó, tổ chức không gian phát triển còn nhiều bất cập, hạ tầng chưa đồng bộ; quỹ đất phát triển công nghiệp ít, không gian phát triển các khu công nghiệp chưa phù hợp, dẫn tới việc thu hút đầu tư hạ tầng các khu công nghiệp còn gặp khó khăn.

Hệ thống giao thông kết nối nội vùng, liên vùng giữa TP HCM với các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ, với vùng Đồng bằng sông Cửu Long và các vùng kinh tế của cả nước còn hạn chế.

"Do đó, TP HCM cần có cơ chế, chính sách và đầu tư hạ tầng phù hợp để duy trì lợi thế cửa ngõ quốc tế của TP HCM khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động," Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, kết cấu hạ tầng đô thị bị quá tải so với sự gia tăng nhanh của dân số; hạ tầng khung đô thị, đặc biệt là hạ tầng ngầm chậm được phát triển, dẫn đến chất lượng sống của người dân đô thị chưa cao. Vấn đề tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường và ngập lụt ngày càng gia tăng trong bối cảnh tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.

Công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch đô thị còn nhiều hạn chế, cấu trúc không gian đô thị chưa phù hợp với một đô thị cực lớn và siêu thành phố trong tương lai, chưa khai thác hết các tiềm năng, lợi thế của một đô thị ven sông, hướng biển.

TP HCM chọn kịch bản tăng trưởng 8,5-9%

Để giúp TP HCM hoàn thiện hồ sơ quy hoạch có chất lượng cao nhất, Bộ trưởng đề nghị các thành viên Hội đồng thẩm định, các chuyên gia phản biện cho ý kiến tập trung vào một số nhóm vấn đề chính.

Về nội dung Quy hoạch TP HCM, Bộ trưởng lưu ý một số nội dung về vị thế, vai trò của thành phố đối với vùng, quốc gia. Đồng thời, xác định các "điểm nghẽn" phát triển và tiềm năng, lợi thế, cơ hội của thành phố trong kỳ quy hoạch.

Nội dung quy hoạch đã đủ mạnh, tương xứng với mục tiêu phát triển đầy tham vọng và những vấn đề, thách thức rất lớn mà TP HCM phải đối mặt và vượt qua, những vấn đề trọng tâm, các khâu đột phá trong thời gian tới, Bộ trưởng lưu ý những vấn đề đặt ra với Quy hoạch TP HCM.

Cùng với đó, việc luận chứng để chọn kịch bản tăng trưởng 8,5-9%, trong đó giai đoạn 2026-2030 là 9,5-10% cũng là thách thức rất lớn đối với thành phố. TP HCM cần có những đột phá và giải pháp gì để quy hoạch đảm bảo tính khả thi, trong khi tỷ trọng cơ cấu khu vực công nghiệp và xây dựng rất khiêm tốn, đến năm 2030, chỉ chiếm 26,3-27,3%, tăng không đáng kể so với năm 2020 là 25%, Bộ trưởng nêu vấn đề.

Bộ trưởng Dũng cũng lưu ý TP HCM có 2 hồ sơ quy hoạch cùng trình là Quy hoạch TP HCM và Quy hoạch chung xây dựng TP HCM. 2 hồ sơ quy hoạch này được thực hiện theo Luật Quy hoạch và Luật Quy hoạch đô thị. Bởi vậy, quy hoạch cần có sự thống nhất về quy mô dân số, định hướng phân bổ không gian, phân khu chức năng, hệ thống đô thị và nông thôn.

Đại diện lãnh đạo TP HCM dự họp, ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TP HCM nhận định, công tác quy hoạch có ý nghĩa rất lớn trong việc định hình và xây dựng các kế hoạch, chính sách phát triển kinh tế - xã hội nói chung và trong từng lĩnh vực nói riêng.

Dự thảo Báo cáo quy hoạch tập trung thể hiện rõ các định hướng phát triển của thành phố trên 5 nội dung: kinh tế xanh; đô thị sáng tạo; hạ tầng thông minh; xã hội văn minh; môi trường bền vững.

Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi. Ảnh: MPI

Theo ông Phan Văn Mãi, với những nỗ lực hết mình để đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch; dự thảo báo cáo quy hoạch TP HCM cơ bản bám sát, đảm bảo phù hợp về mặt định hướng trong quy hoạch tổng thể quốc gia; và các văn bản pháp lý về phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam bộ; phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP HCM cũng như thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM và gần đây nhất là quy hoạch vùng Đông Nam bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi khẳng định, tại phiên họp thẩm định ngày hôm nay, Thành phố mong muốn nhận được ý kiến của đồng chí Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các thành viên Hội đồng thẩm định, các chuyên gia phản biện để cùng nhau hoàn thiện hơn nữa hồ sơ quy hoạch Thành phố.