Ảnh minh họa

Để kịp thời ngăn chặn các hành vi vi phạm trong hoạt động kinh doanh xăng dầu và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Bộ trưởng Công Thương yêu cầu Tổng cục Quản lý thị trường, Cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường tăng cường công tác quản lý địa bàn.

Xử lý nghiêm, nếu cần sẽ áp dụng hình thức xử phạt bổ sung đối với hành vi găm hàng, tạo khan hiếm xăng dầu giả

Theo đó, các đơn vị này cần triển khai các biện pháp nghiệp vụ, xây dựng phương án, kế hoạch và thực hiện phối hợp với các lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra, giám sát chặt chẽ các đơn vị kinh doanh xăng dầu theo các loại hình trên địa bàn để kịp thời phát hiện các hành vi găm hàng, tạo khan hiếm nguồn cung xăng dầu.

Đồng thời, cơ quan quản lý tiến hành xử lý nghiêm, kịp thời mọi hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật, áp dụng hình thức xử phạt bổ sung tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh theo quy định.

Đối với các cửa hàng xăng dầu đã bị tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xăng dầu cần giám sát chặt chẽ.

Bộ trưởng giao Vụ Thị trường trong nước chủ động nắm bắt thông tin, phối hợp với lực lượng quản lý thị trường trong quá trình xử lý các vụ việc liên quan đến Giấy phép xăng dầu của Bộ Công Thương cấp theo thẩm quyền.

Một doanh nghiệp “ho” cả nước điêu đứng

Trước đó, ngày 19/1/2022, Công ty TNHH Lọc hoá dầu Nghi Sơn (NSRP) đã gửi Công văn số 126/NSRP-HPR tới Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá thông báo NSRP phải hủy nhập 2 tàu dầu thô trong tháng 1/2022, phải giảm công suất xuống 80% và sẽ phải ngừng hoạt động hoàn toàn vào ngày 13/2/2022 nếu tình hình tài chính không được cải thiện.

Nguyên nhân của khó khăn về tài chính được cho là bắt nguồn từ việc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) chưa phê duyệt gia hạn Thỏa thuận hỗ trợ tài chính thanh toán tiền dầu thô (RPA) và Hợp đồng bao tiêu sản phẩm nhiên liệu (FPOA).

Trước thông tin về việc NSRP thông báo cắt giảm công suất dẫn đến nguồn cung xăng dầu tại thị trường trong nước có thể giảm, lập tức một số đơn vị kinh doanh xăng dầu có dấu hiệu găm hàng, tạo khan hiếm hàng.

Ảnh minh họa

Chiều 27/1, Phó thủ tướng Lê Văn Thành đã chủ trì cuộc họp có đại diện PVN, Bộ Công Thương, Ủy ban Quản lý vốn tại doanh nghiệp để bàn bạc các giải pháp tháo gỡ khó khăn.

Sáng ngày 28/1, Hội đồng thành viên PVN đã họp và đưa ra một số quyết sách để đảm bảo việc sản xuất tiếp tục của NSRP trong thời gian tới.

Chia sẻ với báo chí bên lề cuộc họp chiều ngày 28/1, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh, vấn đề quan ngại nhất hiện nay là nguồn cung xăng dầu.

NSRP là nhà máy lọc hóa dầu lớn nhất Việt Nam với công suất chế biến 200.000 thùng dầu thô Kuwait mỗi ngày, gần gấp đôi công suất Nhà máy lọc dầu Dung Quất. Hiện NSRP đang chiếm 30-35% thị phần cung cấp xăng dầu Việt Nam.

"Chỉ cần sự thay đổi, giảm công suất cũng đã ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường xăng dầu Việt Nam. Ghi nhận từ đầu tháng 1, NSRP đã có sự sụt giảm công suất từ 105% chỉ còn 80% vào ngày 18/1, tức là giảm 25%. Thực chất vấn đề này đã ảnh hưởng nhất định đến một số doanh nghiệp đầu mối, kinh doanh xăng dầu", ông Hải nói.

Bảng cân đối cung cầu xăng dầu thị trường Việt Nam trung bình từ năm 2018 đến năm 2022 - Nguồn: CTCP Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR)

Trước đó, ngày 11/10/2021, Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã từng gửi công văn tới Tổng cục Quản lý thị trường, Sở Công Thương các tỉnh, thành phố và các doanh nghiệp, đầu mối kinh doanh xăng dầu như PVOil, Petrolimex… yêu cầu chủ động tìm nguồn cung xăng dầu, giám sát chặt chẽ, đảm bảo an ninh năng lượng đáp ứng nhu cầu phục vụ sản xuất của doanh nghiệp và tiêu dùng của người dân.

Đối với Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn và Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn, Vụ Thị trường trong nước đề nghị sớm khắc phục sự cố để ổn định sản xuất, cung cấp đủ lượng hàng theo Hợp đồng đã ký kết với các doanh nghiệp.

Đồng thời, các nhà máy phải có phương án về nguồn hàng để bảo đảm nguồn cung cho thị trường nội địa trong thời gian sắp tới. Ngoài ra, các nhà máy phải báo cáo về số lượng xuất, nhập, tồn kho xăng dầu theo tháng từ tháng 1 đến tháng 10/2021 để làm căn cứ cân đối nguồn cung xăng dầu cho thị trường nội địa.

PVN chậm trễ hay NSRP “ngúng nguẩy”?

Theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, vấn đề giữa PVN và NSRP là vấn đề nội tại của doanh nghiệp. Do đó, PVN phải xử lý vấn đề này, cao hơn là Ủy ban Quản lý vốn tại doanh nghiệp, cơ quan chủ quản của PVN.

Bộ Công Thương đề nghị NSRP nâng cao trách nhiệm bảo đảm nguồn cung xăng dầu cho thị trường, tuân thủ việc thực hiện các Hợp đồng giao xăng dầu đã ký kết, không để xảy ra việc đứt gãy nguồn cung đột ngột, gây khó khăn cho các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu trong việc tìm kiếm nguồn hàng thay thế cung cấp cho thị trường nội địa.

Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn

Ngày 28/1, một ngày sau khi Chính phủ phải vào cuộc, PVN cho biết, các đối tác trong NSRP đã thống nhất được chủ trương về phương án tái cấu trúc tổng thể NSRP và nguồn lực tài chính ngắn hạn cho Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn hoạt động ổn định.

Theo PVN, được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Chính phủ và các bộ, ngành chủ quản, với vai trò là một bên góp vốn, cơ quan này đã đàm phán với các đối tác nước ngoài còn lại tại NSRP gồm Công ty Dầu khí quốc tế Kuwait (KPE), Công ty Idemisui Kosan Nhật Bản (IKC) và Công ty Hóa chất Mitsui Nhật Bản (MCI) về chủ trương, nguyên tắc xây dựng phương án tái cấu trúc tổng thể NSRP.

Với mục tiêu vận hành ổn định, hiệu quả, bền vững, tuân thủ quy định, luật pháp hiện hành, các Bên đã chấp thuận nguyên tắc tái cấu trúc NSRP do PVN đề xuất và thống nhất hỗ trợ nguồn lực tài chính ngắn hạn thông qua gia hạn RPA và FPOA giữa PVN và NSRP.

Trước đó, đối với việc NSRP tuyên bố thiếu nguồn tiền khi PVN chưa thực hiện một số nghĩa vụ tài chính với nhà máy này, khiến việc nhập dầu thô cho sản xuất bị gián đoạn, PVN cho rằng, theo điều lệ công ty, Ban điều hành NSRP phải chịu trách nhiệm về hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, bao gồm công tác nhập dầu thô và công suất vận hành Nhà máy…

“Petrovietnam còn liên tục có nhiều văn bản, ý kiến đóng góp nhằm thúc đẩy tiến độ dự án (Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn), cải thiện công tác quản lý quản trị nhằm tăng hiệu quả hoạt động của NSRP”, PVN khẳng định.

Việc Công ty TNHH Lọc Hóa Dầu Nghi Sơn tự ý hủy nhập 2 chuyến tàu dầu thô dẫn đến nguy cơ dừng hoạt động nhà máy hoàn toàn thuộc phạm vi trách nhiệm của Ban điều hành Công ty TNHH Lọc Hóa Dầu Nghi Sơn, không liên quan tới việc phê duyệt gia hạn RPA và EP.

Bản thân dự án Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn từ khi vận hành thương mại đã khiến PVN phải bù lỗ mấy chục tỷ đồng và doanh nghiệp đã kêu ca suốt từ năm 2018 đến nay. Có nhiều nguyên nhân, tuy nhiên vấn đề quan trọng nhất xuất phát từ các thỏa thuận khi đàm phán hợp đồng giữa các bên tham gia liên doanh.

Theo thoả thuận, Khu liên hợp hóa dầu Nghi Sơn không những được áp giá bán buôn các sản phẩm của mình tại cổng nhà máy bằng với giá xăng dầu nhập khẩu mà còn được cộng vào giá bán 7% thuế nhập khẩu với các sản phẩm xăng dầu, 3% đối với các sản phẩm hóa dầu (polypropylen, benzen... ).

Đặc biệt, theo thỏa thuận với liên danh Nghi Sơn, trong 10 năm, nếu Việt Nam giảm thuế nhập khẩu xuống thấp hơn mức ưu đãi kể trên, PVN sẽ có trách nhiệm bù lỗ số tiền chênh lệch này.

Ngoài ra, NSRP còn được hưởng rất nhiều ưu đãi liên quan đến nghĩa vụ thuế như áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp 10% cho toàn bộ vòng đời dự án; được giảm 50% thuế thu nhập cá nhân cho cán bộ nhân viên dự án... Và dù thị trường biến động ra sao, giá xăng dầu nhập khẩu tăng giảm, thừa thiếu như thế nào thì Việt Nam vẫn tiêu thụ 100% xăng dầu sản xuất ra.

Vì vậy, việc gia hạn RPA và FPOA giữa PVN và NSRP cần được cân nhắc kỹ càng để đảm bảo nghĩa vụ và quyền lợi của các bên tham gia liên doanh. Đây là các nội dung nằm trong phương án tái cấu trúc tổng thể NSRP mà PVN và các bên cần bàn bạc đi đến thống nhất.

Hiện, các thỏa thuận cụ thể chưa được tiết lộ, Mekong - ASEAN sẽ thông tin đến bạn đọc trong thời gian sớm nhất. Quan trọng là các bên đã đạt được sự thống nhất và Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn được đảm bảo vận hành bình thường.

Đây là những tín hiệu tích cực từ phía doanh nghiệp, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải ghi nhận.

Công ty TNHH Lọc Hóa Dầu Nghi Sơn (NSRP) là Công ty liên doanh được thành lập vào tháng 4/2008 do bốn thành viên góp vốn, bao gồm Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN nắm giữ 25,1%), Công ty Dầu khí quốc tế Kuwait (KPE góp 35,1% vốn), Công ty Idemisui Kosan Nhật Bản (IKC góp 35,1%) và Công ty Hóa chất Mitsui Nhật Bản (MCI 7%).

Với vốn đầu tư 9 tỷ USD, Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn cung cấp các sản phẩm chủ yếu là khí hoá lỏng LPG, xăng, diesel, dầu hoả/nhiên liệu máy bay…

Dự án Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn chính thức đi vào vận hành thương mại từ ngày 14/11/2018 và đã được Hội đồng nghiệm thu Nhà nước có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của Chủ đầu tư. Đến nay, Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn đang hoạt động tương đối ổn định, sản xuất và xuất bán các sản phẩm đáp ứng yêu cầu thị trường.