Theo báo cáo của KIS Vietnam Securities (KIS Vietnam) mới đây, sản lượng tiêu thụ thép cả năm 2023 sẽ gần như đi ngang so với năm trước. Lực cầu yếu tiếp tục là mối lo ngại lớn nhất đối với ngành thép. Bên cạnh đó, tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại và các vấn đề trong nước liên quan đến lĩnh vực trái phiếu và bất động sản có thể đe dọa hơn nữa đến kết quả kinh doanh của ngành.

Tăng trưởng doanh thu giảm do nhu cầu yếu ở thị trường nội địa

Nhìn vào kết quả kinh doanh quý 2, KIS Vietnam đánh giá tốc độ tăng trưởng doanh thu trong quý 2/2023 của 24 công ty ngành thép niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã giảm 27,7% so với cùng kỳ năm trước và đi ngang so với quý 1/2023 trong bối cảnh lực cầu còn thấp ở thị trường nội địa và doanh thu bán hàng tốt hơn trên thị trường quốc tế.

Tổng lợi nhuận sau thuế công ty mẹ của 24 công ty ngành thép đạt 498 tỷ đồng, tuy giảm 89% so với quý 2/2022 nhưng tăng 7% so với quý trước.

Theo KIS Vietnam, biên lợi nhuận gộp đã có sự cải thiện trong quý 2 (từ 5,5% lên mức 7,4%) nhờ áp lực chi phí hàng tồn kho đã không còn. KIS Vietnam dự báo, biên lợi nhuận gộp vẫn đi ngang trong quý tới nhờ vào chi phí nguyên vật liệu đầu vào thấp và ổn định dù giá bán giảm.

Hiện nay, giá bán thép đang ở vùng đáy thấp nhất kể từ cuối năm 2020. Trong nhịp điều chỉnh ngày 9/8, một số doanh nghiệp thép trong nước đã thông báo giảm giá từ 100.000 - 210.000 đồng/tấn đối với sản phẩm thép thanh vằn D10 CB300. Đây là lần giảm giá thứ 15 liên tiếp kể từ tháng 4 tới nay, đẩy giá thép trong nước rơi xuống mức dao động từ 13 - 14 triệu đồng/tấn.

Giá bán thép sụt giảm từ tháng 4. Ảnh: Báo cáo của KIS Vietnam

Sản lượng xuất khẩu tăng trưởng bù đắp cho nhu cầu yếu tại thị trường nội địa

Quý 2/2023, cả 9 công ty hàng đầu trong ngành thép đều có mức tăng trưởng doanh thu âm. Trong đó, CTCP Tập đoàn Hoà Phát (HoSE: HPG) ghi nhận doanh thu giảm 21,1% so với quý 2/2022.

Ngay cả CTCP phần Thép Nam Kim (HoSE: NKG) cũng ghi nhận mức giảm 23,5% so với cùng kỳ; còn CTCP Tập đoàn Hoa Sen (HoSE: HSG) chứng kiến mức giảm lên tới 29% trong quý 2/2023.

Tính đến cuối tháng 6/2023, các doanh nghiệp ngành thép đã hoàn thành từ 25% - 62% mục tiêu doanh thu cả năm nay.

Điểm tích cực trong quý này là quy mô doanh thu gần như đi ngang so với quý 1/2023 nhờ doanh thu xuất khẩu tốt hơn bù đắp sự suy yếu nhu cầu của thị trường nội địa.

Tăng trưởng doanh thu quý 2 của các doanh nghiệp ngành thép. Ảnh: Báo cáo của KIS Vietnam

Tổng sản lượng tiêu thụ thép trong quý 2/2023 giảm 7% so với cùng kỳ năm trước, đạt 6 triệu tấn, giảm 7% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, tổng khối lượng xuất khẩu là 2,1 triệu tấn, tăng 25,1% so với quý 2/2022, tăng 34,3% so với quý 1/2023. Đặc biệt, khối lượng xuất khẩu thép cuộn cán nóng (HRC) đã tăng tới 128% so với quý 2/2022 và tăng 54,6% so với quý 1/2023, đạt 1,1 triệu tấn.

Lợi nhuận ròng của ngành thép đi ngang trong quý 2/2023, khi gần một nửa trong số 24 doanh nghiệp thép vẫn báo lỗ. Trong số 9 doanh nghiệp thép có doanh thu cao nhất, lãi ròng của Tập đoàn Hoà Phát đạt 1.447 tỷ đồng, giảm 64% so với quý 2/2022, nhưng tăng gấp 3,7 lần so với quý 1/2023, cho thấy sự hồi phục đáng kể trong quý 2/2023.

Kế đó, Thép Nam Kim báo lãi 125,4 tỷ đồng sau khi thua lỗ 3 quý liên tiếp trước đó; còn Tập đoàn Hoa Sen chỉ ghi nhận lãi hơn 14 tỷ đồng.

Ở thời điểm kết thúc quý 2, các công ty ngành thép đã hoàn thành khoảng 0-79% kế hoạch lợi nhuận ròng năm nay.

Tình hình lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp lớn ngành thép trong quý 2/2023. Ảnh: Báo cáo của KIS Vietnam

Nhu cầu tiêu thụ thép sẽ chững lại trong quý 3/2023

KIS Vietnam dự báo quý 3/2023 sẽ là một quý đầy thách thức đối với các doanh nghiệp sản xuất thép. Khi nhu cầu trên thị trường thép trong nước dự báo sẽ tiếp tục ở mức yếu trong quý 3/2023 do ảnh hưởng của mùa mưa.

Tuy nhiên, hiện tượng El Nino có thể làm tăng số ngày khô trong quý 3 này, điều này sẽ tác động tích cực phần nào đến sản lượng tiêu thụ thép.

KIS Vietnam dự báo tổng sản lượng tiêu thụ thép cả nước trong quý 3/2023 sẽ là 5,8 triệu tấn, tăng 8% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng giảm 9% so với mức tiêu thụ 6 triệu tấn của quý 2/2023.

Công ty chứng khoán này cũng cho rằng kênh xuất khẩu dự kiến tiếp là điểm tựa hỗ trợ doanh thu cho các doanh nghiệp ngành thép trong quý 3/2023.

Đối với nguyên vật liệu đầu vào, giá của hầu hết các nguyên liệu đầu vào như quặng sắt, than cốc,… được nhận định có thể sẽ tăng lên do tâm lý tốt từ Trung Quốc - thị trường sản xuất thép lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, tốc độ tăng của giá các nguyên liệu đầu vào của các doanh nghiệp sản xuất thép có thể sẽ không tăng cùng tốc độ với giá nguyên liệu đầu vào của thị trường, do đó, biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp ngành thép sẽ chỉ bị ảnh hưởng nhẹ do giá bán giảm và có thể đi ngang so với quý 2/2023.

Ngoài ra, công ty chứng khoán này cũng cho rằng việc giá thép cuộn cán nóng (HRC) phục hồi trong quý 3/2023 sẽ tác động tích cực đến doanh thu và lợi nhuận của các công ty từ cuối tháng 9 và trong quý 4/2023.