Tại phiên họp chiều 20/10 Kỳ họp thứ 2 Quốc hội khoá XV, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường đã trình bày Báo cáo thẩm tra tình hình thực hiện ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2021, dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2022.

Chi thường xuyên NSNN cả năm ước vượt dự toán 2,2%

Đánh giá tình hình thực hiện NSNN năm 2021 trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Phú Cường cho biết trong năm 2021, nền kinh tế nước ta tiếp tục chịu nhiều tác động tiêu cực từ đại dịch COVID-19.

Trước tình hình đó, Đảng, Quốc hội đã kịp thời ban hành nhiều chính sách quan trọng, trong đó có các chính sách tài chính nhằm bảo đảm an ninh tài chính quốc gia, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vượt qua đại dịch.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng có nhiều Nghị quyết, cơ chế, chính sách về miễn, giảm thuế, phí, lệ phí, chi hỗ trợ trực tiếp người dân và doanh nghiệp vượt qua khó khăn, góp phần phục hồi sản xuất, kinh doanh và đời sống nhân dân.

Đánh giá về tình hình chi thường xuyên NSNN, ông Nguyễn Phú Cường cho hay chi thường xuyên cả năm ước vượt dự toán 2,2%, chủ yếu do phát sinh các khoản chi cho phòng, chống dịch COVID-19.

Tuy nhiên, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị rút kinh nghiệm do vẫn còn tình trạng phân bổ ngân sách chậm, phân bổ ngân sách không đúng đối tượng ở một số bộ, ngành Trung ương, đặc biệt là các Chương trình mục tiêu quốc gia, dẫn đến phải điều chỉnh, cắt, giảm dự toán như thời gian vừa qua.

Ngày 20/10, khai mạc kỳ họp thứ 2, Quốc hội khoa XV

Ông Cường cũng nhấn mạnh một số nhiệm vụ cần lưu ý trong công tác chi NSNN cho công tác phòng, chống dịch COVID-19 trong thời gian tới, bao gồm: tập trung đánh giá toàn diện hiệu quả chính sách đã thực hiện, chỉ rõ các kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, tác động thực tế, tính lan tỏa của các chính sách.

Uỷ ban Tài chính, ngân sách QH cũng đề nghị Chính phủ công khai việc sử dụng Quỹ vaccine; báo cáo cụ thể về số vaccine được hỗ trợ và viện trợ, dự kiến nhu cầu trong trường hợp dịch kéo dài; đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu, sản xuất vaccine trong nước, đi đôi với bảo đảm chất lượng, an toàn, đáp ứng kịp thời với các biến chủng COVID mới xuất hiện; làm rõ tổng nguồn lực đã chi và kết quả việc sử dụng NSNN trong việc mua sắm vật tư, trang thiết bị, phương tiện phục vụ phòng, chống dịch.

Cân đối ngân sách, ưu tiên nguồn lực cho phòng chống dịch và phục hồi nền kinh tế

Về dự toán thu NSNN năm 2022, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách QH cho rằng dự toán thu NSNN mà Chính phủ xây dựng theo dự kiến mức tăng trưởng kinh tế 6-6,5%, lạm phát khoảng 4% song dự kiến tốc độ tăng thu chỉ tăng 3,4% là chưa thực sự phù hợp. Theo Uỷ ban này, dự toán thu nội địa ước tăng 3,8%, nhưng để phấn đấu đưa số thu nội địa bình quân giai đoạn 2021-2025 khoảng 85-86% tổng thu NSNN như mục tiêu trong Nghị quyết số 23/2021/QH15 thì còn khoảng cách khá lớn.

Cơ cấu thu nội địa còn bao gồm các khoản thu chứa đựng nhiều rủi ro như: thu xổ số kiến thiết, thu hồi vốn, thu cổ tức, lợi nhuận sau thuế và chênh lệch thu, chi của NHNN. Việc dự toán 3 khoản thu từ các khu vực sản xuất kinh doanh chưa tương xứng với tốc độ tăng trưởng kinh tế. Đặc biệt, việc nguồn thu từ doanh nghiệp Nhà nước chỉ tương đương với số thực hiện năm 2021 là mức dự kiến còn thấp.

Về dự toán chi NSNN năm 2022, ông Nguyễn Phú Cường cho rằng cần ưu tiên nguồn lực cho phòng, chống dịch; bố trí hợp lý, hiệu quả dự phòng ngân sách cũng như dự trữ quốc gia; bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, công khai, đúng mục đích, tránh thất thoát, lãng phí; cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, báo cáo theo luật định.

Về chi thường xuyên NSNN, ông Cường nhận định cần bố trí đủ để thực hiện chính sách đối với người có công, người về hưu trước năm 1995, người gặp khó khăn; tiếp tục rà soát, cơ cấu lại một số khoản chi; cắt hoặc giảm những nhiệm vụ chi không cần thiết.

Uỷ ban Tài chính Ngân sách QH đề nghị Chính phủ chủ động, khẩn trương triển khai các gói kích thích phục hồi nền kinh tế, tạo đòn bẩy cho tăng trưởng; kết hợp nghiên cứu cân đối xây dựng thêm gói kích thích kinh tế với quy mô đủ lớn để tạo hiệu ứng sâu rộng, tính lan tỏa cao, bảo đảm mục tiêu phục hồi nền kinh tế, an sinh xã hội.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách (UBTCNS) đề xuất sử dụng đồng bộ chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ; lựa chọn đối tượng phù hợp để bổ sung gói hỗ trợ cấp bù lãi suất; có chính sách thu hợp lý, tính đến việc miễn, giảm, giãn thuế, phí và lệ phí; cân nhắc giảm mức nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; đào tạo và đào tạo lại lao động.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng khẳng định cơ bản nhất trí với 3 đề xuất của Chính phủ liên quan đến: (1) sử dụng nguồn cải cách tiền lương còn dư để chi phòng, chống dịch COVID-19; (2) cho phép kéo dài kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2021 sang năm 2022; (3) bổ sung dự toán thu, chi vốn viện trợ nước ngoài năm 2021 của tỉnh Quảng Nam.

Tuy nhiên, UBTCNS đề nghị việc sử dụng nguồn cải cách tiền lương đảm bảo đúng mục đích, hiệu quả và có thời hạn sử dụng cụ thể. Đối với bổ sung dự toán thu, chi vốn viện trợ nước ngoài năm 2021 của tỉnh Quảng Nam, Ủy ban đề nghị Chính phủ chỉ đạo việc lập dự toán để bảo đảm tính chắc chắn, khả thi, hạn chế tối đa việc điều chỉnh dự toán.