Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, chiều 2/11, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Giá (sửa đổi).

Lần sửa đổi này, Chính phủ đề xuất đưa ra khỏi danh mục 14 hàng hóa, dịch vụ không phù hợp với 4 tiêu chí xác định hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá. Bên cạnh đó, Chính phủ đề nghị bổ sung 2 mặt hàng gồm: Sách giáo khoa và hàng hóa, dịch vụ phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh thực hiện đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các đơn vị, doanh nghiệp quốc phòng, an ninh.

Về sách giáo khoa, Bộ trưởng Tài chính cho hay, đây là mặt hàng có thị trường cạnh tranh hạn chế, ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân.

Nhà nước sẽ quy định giá bán tối đa (giá trần), không ấn định giá để các đơn vị phát hành sách quyết định giá bán nhằm tạo tính cạnh tranh, góp phần hạ giá bán sách giáo khoa và bảo đảm lợi ích người dân.

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày dự thảo Luật Giá - Ảnh: Quochoi.vn

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường trình bày báo cáo cho biết, sách giáo khoa là mặt hàng thiết yếu, ảnh hưởng rất rộng và tác động trực tiếp tới người dân, trong đó có người thu nhập thấp.

Ông nhấn mạnh, cần thiết phải kiểm soát, khống chế giá mặt hàng này để bảo đảm không tác động tiêu cực đến người tiêu dùng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, nhất là người nghèo, dự luật cần quy định bổ sung việc kiểm soát chặt tổ chức thực hiện, tuyệt đối không thông đồng giá.

Ủy ban Tài chính ngân sách nhất trí như dự thảo luật, theo đó Nhà nước quy định giá bán tối đa (giá trần); không ấn định giá, để các đơn vị phát hành sách quyết định giá bán cụ thể nhằm tạo tính cạnh tranh, góp phần hạ giá bán, bảo đảm lợi ích của người dân. Đồng thời đề nghị tăng cường kiểm soát chặt chẽ việc tổ chức thực hiện, bảo đảm tuyệt đối không để thông đồng giá.

Chính phủ thống nhất giữ Quỹ bình ổn giá xăng dầu

Liên quan đến Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Bộ trưởng Tài chính báo cáo, Chính phủ đã thống nhất đề xuất trước mắt chưa bỏ công cụ này, đồng thời củng cố các cơ chế trong triển khai, tổ chức thực hiện nhằm tăng cường tính công khai, minh bạch trong việc sử dụng Quỹ.

Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh, thời gian vừa qua quỹ này đã phát huy tác dụng tích cực, hiệu quả trong tạo "bước đệm" nhằm góp phần bình ổn, giúp mặt hàng này không tăng sốc, góp phần kiềm chế lạm phát. Đặc biệt trong bối cảnh diễn biến giá xăng dầu phức tạp, khó dự báo nên việc duy trì công cụ quỹ bình ổn giá vẫn cần thiết.

Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường thẩm tra về dự thảo Luật Giá - Ảnh: Quochoi.vn

Trước đề xuất này của Chính phủ, thay mặt cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách Nguyễn Phú Cường đồng tình vẫn cần duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu. Bởi quỹ này là một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước, tức là biện pháp kinh tế, không phải can thiệp hành chính.

Bối cảnh thực tế của Việt Nam hiện nay, việc bỏ quỹ là chưa phù hợp. Tuy nhiên, đa số ý kiến trong Uỷ ban Tài chính ngân sách đề nghị việc duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu nên có thời hạn và thời điểm, tiến tới phải vận hành theo thị trường.

Ngược lại, cũng có quan điểm tại cơ quan thẩm tra đề nghị không duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu, do quỹ này hình thành qua trích lập từ giá mua người tiêu dùng trả, song lại do doanh nghiệp quản lý và quyết định sử dụng nằm tại cơ quan điều hành. Người tiêu dùng không tiếp cận được thông tin về việc sử dụng quỹ. Việc lập quỹ bản chất là sự can thiệp của Nhà nước vào một loại hàng hóa có tính nhạy cảm rất cao với thị trường, khiến giá xăng dầu trong nước và thế giới khó đồng nhất, không phản ánh đúng tính chất thị trường của hàng hóa.

Khi giá xăng dầu tăng cao, quỹ bị âm thì doanh nghiệp vẫn phải chi, thậm chí vay ngân hàng bù vào; còn khi giá xăng dầu thế giới xuống thấp, giá xăng dầu trong nước lại giảm chậm do phải trích lập, bù đắp cho phần quỹ âm trước đó, làm ảnh hưởng đến tâm lý người tiêu dùng.

Theo chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội sẽ thảo luận ở tổ dự án Luật Giá (sửa đổi) ngày 7/11 trước khi thảo luận tại hội trường ngày 12/11.