Sáng 2/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025; Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021 – 2025.
Giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc nêu rõ, một nền tài chính vững mạnh phải dựa trên một nền kinh tế phát triển. Những tháng đầu năm, kinh tế Việt Nam vẫn tiếp tục là điểm sáng trong bức tranh không mấy sáng sủa của kinh tế toàn cầu. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài và bội chi ngân sách cơ bản được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế được giữ vững.
Tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu rõ, trong thời gian qua, Chính phủ đang thực hiện chính sách tài khóa mở rộng. Đây là chính sách tài khóa thâm hụt, mặc dù giảm thuế nhưng vẫn tăng chi ngân sách.
Trong 3 năm vừa qua, Bộ Tài chính đã trình với Quốc hội và Chính phủ giảm, giãn đối với các loại thuế, tiền thuê đất. Riêng năm 2021 giảm được hơn 132.000 tỷ đồng; năm 2022 giảm 233.000 tỷ đồng và năm 2023 dự kiến giảm 200.000 tỷ đồng, đây là nỗ lực rất lớn.
Sau khi giảm thuế, để tiếp tục giữ cán cân tài khóa, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, phải đưa vào nền kinh tế 347.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 43 năm 2022.
Về dự toán tình hình ngân sách năm 2023, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, đến ngày 30/10 thu ngân sách đã đạt 85%, tương đương với 1.366.000 tỷ đồng.
Một số ý kiến đại biểu về việc tăng thu từ tiền đất, Bộ trưởng cho rằng, thu từ tiền đất chỉ đạt 57,8%, tương đương hơn 86.000 tỷ và khoản thu từ dầu thô còn rất nhỏ, chỉ đạt 46.000 tỷ đồng, đạt 2,6% thu ngân sách. Thu ngân sách chủ yếu từ vai trò của sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là thu nội địa.
Riêng về vấn đề đầu tư công, theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, kết quả giải ngân theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ được 57%. Tuy nhiên, nếu tính cả quyết định của UBND các tỉnh và của Chính phủ thì mới đạt 52%.
"Câu hỏi đặt ra là tại sao kết quả giải ngân thấp trong khi nền kinh tế đang tắc vốn? Vấn đề có phải vướng mắc về Luật Đầu tư công không, bởi nếu không sửa Luật Đầu tư công thì chúng ta sẽ tiếp tục bàn về vấn đề giải ngân vốn đầu tư công", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc đặt vấn đề.
Bộ trưởng Hồ Đức Phớc chỉ ra thực tế, ngay khi muốn điều chỉnh danh mục công trình phải đưa ra Quốc hội, muốn điều chỉnh vốn từ dự án này sang dự án khác cũng đưa ra Quốc hội, muốn lập dự án thì phải có tiền mà tiền phải đưa vào kế hoạch đầu tư công, có dự án rồi mới được bố trí tiền.
Hiện nay, những dự án trong gói phục hồi do dịch Covid-19 không giao được vốn, chưa nói đến giải ngân. Đơn cử, gói 14.000 tỷ đồng xây mới, cải tạo trạm y tế phường xã đến nay chưa giao được vốn, hay như sân bay Long Thành là công trình trọng điểm quốc gia cũng như vậy.
"Thực trạng trên diễn ra vì chưa có dự án được phê duyệt, mà muốn có dự án để phê duyệt phải có tiền. Trong khi lấy chi thường xuyên thực hiện dự án đầu tư là sai quy định của Luật Đầu tư công. Luật Đầu tư công mở ra hướng đa dạng hoá nguồn vốn nhưng để đa dạng hoá nguồn vốn thì về quy trình thủ tục cần phải sửa", Bộ trưởng nêu thực tế và đề xuất, sắp tới, sửa Luật Ngân sách có thể phải đưa một chương quy định rõ về quy định chi thường xuyên và chi đầu tư.
 |
Đầu tư phải có hiệu quả, không được để lãng phí, thất thoát
Về dự toán ngân sách năm 2024, được xây dựng đã dự tính tiếp tục thực hiện mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, mỡ nhờn và những khoản hụt thu do tiếp tục thực hiện giảm 2% VAT trong 6 tháng đầu năm 2024, dự toán ngân sách là 1,757 triệu tỷ đồng.
Riêng chi xây dựng cơ bản là 677.300 tỷ đồng, chiếm 32% trong tổng chi ngân sách, bố trí đủ nâng lương cơ sở và cải cách tiền lương.
Trước quan điểm của các đại biểu về việc phải giảm chi thường xuyên, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc lại cho rằng cần giảm chi đầu tư. Có nghĩa là cần phải tiết kiệm chi đầu tư, đầu tư không được lãng phí, phải hiệu quả và không thể để thất thoát.
"Chi thường xuyên là có gì dùng đó, có bộ ngành riêng tiền lương, phụ cấp chiếm 66%, không có gì để tiết kiệm. Bộ ngành tiếp khách cũng mệt lắm, đi công tác cũng rất ít, chúng ta tiết kiệm chi thường xuyên phục vụ chủ yếu con người, lương và phụ cấp là chính", ông Hồ Đức Phớc lý giải.
Về hoàn thuế VAT, phát biểu làm rõ tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Tài chính cho biết, đến nay đã hoàn được 92% thuế VAT; còn giải quyết 14.857 hồ sơ, đang giải quyết 534 hoàn thuế với số tiền hơn 9.154 tỷ đồng. Về vướng mắc trong hoàn thuế VAT, Bộ trưởng cho biết điều kiện hoàn thuế phải có hóa đơn, chứng từ chuyển tiền, đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải có thêm hợp đồng và tờ khai hải quan.
"Một số vướng mắc hiện nay do Bộ đã xác minh ở nước ngoài thì cơ quan thuế nước sở tại nói không tồn tại doanh nghiệp này. Như vậy thì hợp đồng vô hiệu, dẫn đến không được hoàn thuế VAT", Bộ trưởng nói.
Đối với đề xuất giảm đồng loạt 2% thuế VAT, bộ trưởng cho rằng nên tiếp tục thực hiện theo Nghị quyết 43 và không giảm cho một số ngành nghề kinh doanh tài chính, viễn thông, chứng khoán, ngân hàng... để tránh gây áp lực cho ngân sách.
