Đó là nhận định của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) tại báo cáo chiến lược đầu tư tháng 2/2024 với chủ đề “Dập dìu sóng tháng Giêng”.
Theo đơn vị phân tích, VN-Index đã có một khởi đầu đầy tích cực cho năm 2024 với mức tăng 3% trong tháng 1/2023, khi dòng tiền bắt đầu có sự tập trung ở ngành ngân hàng, hỗ trợ đáng kể bởi sự quay trở lại của nhà đầu tư nước ngoài và sự tăng trưởng 22% của lợi nhuận doanh nghiệp niêm yết trên cả 3 sàn trong quý 4/2023.
Ngành ngân hàng là động lực dẫn dắt chính cho mức tăng trưởng 29% của lợi nhuận sau thuế các doanh nghiệp niêm yết trên HSX, bên cạnh sự phục hồi của các ngành nguyên vật liệu cơ bản, dịch vụ tiêu dùng.
Sau khi phản ánh diễn biến lợi nhuận của doanh nghiệp, định giá P/E trượt của VN-Index điều chỉnh về mức 13,6x, thấp hơn 10% so với mức 15x của đỉnh hồi tháng 9/2023.
Một điểm dữ liệu quan trọng khác về đặc tính của TTCK là dư nợ cho vay ký quỹ và mức tiền gửi nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán. Theo đó, dư nợ margin toàn thị trường tại thời điểm cuối quý 4/2023 ước đạt 169.000 tỷ đồng, tăng 13.000 tỷ đồng so với quý trước (tương ứng mức tăng 8%) và tăng 50% từ đầu năm 2023.
Hoạt động cho vay margin có diễn biến tăng cục bộ ở các công ty chứng khoán như TCBS, VPBS, MBS, VCI, với tổng mức tăng là hơn 10.000 tỷ đồng. Loại trừ nhóm này, dư nợ margin của các công ty chứng khoán còn lại tăng khoảng 2,3% so với quý trước.
Tỷ lệ dư nợ margin/tổng vốn chủ sở hữu toàn thị trường khá lành mạnh, đạt khoảng 74% so với mức đỉnh của giai đoạn các năm Covid (xấp xỉ 110%). Mặt khác, xu hướng này được hỗ trợ bởi mức tăng 6% (so với quý trước) của số dư tiền gửi nhà đầu tư tại thời điểm cuối quý 4/2023, ước đạt 82.000 tỷ đồng. Con số này cũng đã tăng 30% kể từ đầu năm 2023, vượt trội đáng kể so với tăng trưởng huy động của hệ thống ngân hàng (13,2%).
 |
| Diễn biến dư nợ margin, tỷ lệ dư nợ margin/vốn chủ và tiền gửi nhà đầu tư. Nguồn: VDSC |
 |
| Diễn biến thanh khoản bình quân tháng (nghìn tỷ đồng). Nguồn: VDSC |
Điều đáng nói là diễn biến tăng của lượng tiền gửi nhà đầu tư cũng như dư nợ cho vay ký quỹ có phần trái ngược với diễn biến thanh khoản của ba sàn trong quý 4 (giảm 25% so với quý trước). Điều này nói lên rằng, mặc dù các nhà đầu tư đã có tâm lý thận trọng hơn trong giai đoạn cuối năm 2023 nhưng đa phần tiếp tục lựa chọn “ở lại thị trường”, nhất là khi lãi suất tiết kiệm vẫn đang duy trì ở vùng đáy và niềm tin đầu tư tại các kênh lớn khác chưa thể sớm phục hồi.
VDSC tin rằng dòng tiền lựa chọn tạm thời “đứng ngoài” thời gian qua sẽ quay trở lại sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, đặc biệt là khi có sự vận động tích cực hơn của dòng tiền lớn, vốn mang tính định hướng thị trường cao thông qua tác động lên nhóm cổ phiếu bluechip, với các luồng tin tức của mùa ĐHĐCĐ năm 2024. Mặt khác, đợt sụt giảm mạnh bất ngờ với những cơ hội đầu tư hấp dẫn hơn trên thị trường có thể cũng sẽ kích hoạt trở lại lượng tiền đang chờ đợi này.
Về giao dịch khối ngoại, lực mua ròng từ các quỹ chủ động nước ngoài đã xuất hiện khi khối ngoại chỉ bán ròng 61 tỷ đồng trên HSX trong tháng 1/2024. Diễn biến này diễn ra trong bối cảnh tiền đồng mất giá khá mạnh so với USD (1,4% từ đầu năm đến nay) trong 3 tuần đầu năm nhưng sau đó đã đã phục hồi trở lại (hiện tại chỉ mất giá khoảng 0,6%).
Hai yếu tố trên cho thấy áp lực từ tỷ giá vẫn còn hiện hữu (chênh lệch lãi suất USD và VND là hơn 4%) nhưng tác động tới hành vi bán ròng của nhóm quỹ chủ động nước ngoài không còn lớn như trước.
 |
| Diễn biến dòng vốn nước ngoài vào thị trường chứng khoán Việt Nam. |
VDSC cho rằng có hai nguyên nhân chính cho diễn biến đảo chiều của khối ngoại: Nhiều bên đang đặt cược vào khả năng Fed cắt giảm lãi suất sẽ xảy ra trong năm nay, mặc dù thời gian chính thức cắt giảm còn đang bỏ ngỏ; và kỳ vọng vào triển vọng phục hồi của nền kinh tế cho năm 2024.
Về diễn biến cụ thể, nhà đầu tư nước ngoài đã quay đầu mua ròng mạnh các cổ phiếu ngân hàng, bán lẻ, tài nguyên cơ bản sau khi liên tục bán ròng kể từ nửa cuối năm 2023, ngược lại tăng quy mô bán ròng tại ngành thực phẩm đồ uống và bất động sản.
