Cụ thể, Đại biểu Lê Thanh Vân (Đoàn Cà Mau) chất vấn Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt về việc trong 5 năm qua, có bao nhiêu đề tài nghiên cứu sử dụng ngân sách Nhà nước đã được đưa vào ứng dụng? Trong số đó có bao nhiêu đề tài mang lại kết quả thiết thực?
Đại biểu cũng đề nghị Bộ trưởng cho biết, đâu là điểm "kích nổ" về chính sách để Việt Nam bứt phá về công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý Nhà nước, phát triển kinh tế và bảo vệ quốc phòng, an ninh của Tổ quốc.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Lê Thanh Vân, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết, hoạt động khoa học, công nghệ có nhiều tính đặc thù, bản chất nghiên cứu là đi tìm những cái mới nên có thể thất bại hoặc thành công, có thể thành công sớm hoặc thành công muộn. Vì vậy, việc tính toán cụ thể bao nhiêu đề tài được đưa vào ứng dụng là điều rất khó xác định.
"Điều quan trọng là cần xác định được kết quả đó trước hết phục vụ cho phát triển kinh tế xã hội, đồng thời nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học của bản thân các nhà khoa học, đội ngũ nghiên cứu; đóng góp vào uy tín của các viện nghiên cứu, các trường đại học. Thực tế vừa qua, những kết quả nghiên cứu đã góp phần vào xếp hạng các trường đại học ở trong khu vực và quốc tế. Hiện đã có 9 trường đại học xuất hiện trên bản đồ xếp hạng của thế giới. Tôi nghĩ đó là một kết quả đáng khích lệ đối với ngành khoa học", Bộ trưởng cho biết.
"Tư lệnh" ngành khoa học công nghệ chia sẻ thêm, các đề tài nghiên cứu có rủi ro và có độ trễ, không phải lúc nào đề tài nghiên cứu cũng có kết quả và được chuyển giao, đưa vào ứng dụng ngay. Công tác chuyển giao, thương mại hoá, ứng dụng cũng không phải là nhiệm vụ chính của các nhà khoa học, mà là việc của các đơn vị trung gian kết nối.
Hiện nay, Nhà nước đã có cơ chế khuyến khích để làm sao ngày càng nhiều kết quả nghiên cứu được chuyển giao. Tuy nhiên các chính sách còn nhiều vướng mắc, như Nghị định 70 về quản lý và sử dụng tài sản công, Luật Sở hữu trí tuệ... Tới đây, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ kiến nghị Chính phủ, Quốc hội để có những điều chỉnh thích hợp về chính sách, tạo điều kiện cho ứng dụng nghiên cứu khoa học.
Về điểm kích nổ trong chính sách để phát triển khoa học công nghệ, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ cho rằng có nhiều giải pháp, trước tiên là đầu tư cho nghiên cứu khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; tức là đầu tư về kinh phí, nguồn lực, cơ chế chính sách để nhà khoa học có điều kiện, tâm thế sẵn sàng cống hiến. "Với đội ngũ khoa học của chúng ta hiện nay, tôi rất tin tưởng, nếu được đầu tư đúng mức thì sẽ phát huy được năng lực của họ", Bộ trưởng nói.
Tranh luận với phần trả lời của Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, đại biểu Lê Thanh Vân cho rằng, nhân tài mới là điểm kích nổ khoa học công nghệ. Chỉ có nhân tài, nhất là nhân tài khoa học công nghệ mới có thể làm thay đổi diện mạo công nghệ ở Việt Nam.
"Những ứng dụng trong quản lý, phát triển kinh tế, đặc biệt là trong phòng thủ quốc gia, bảo vệ trật tự an ninh, nếu không có khoa học hiện đại, chúng ta sẽ thua xa các nước", ông Vân phát biểu và nhấn mạnh việc cần ưu tiên các chính sách cho việc phát triển nhân tài ở các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, blockchain, công nghệ thông tin, công nghệ vật liệu mới...
