Tại Phiên Chất vấn chiều ngày 3/11, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị lần đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn về hàng loạt vấn đề liên quan đến quy hoạch và quản lý phát triển đô thị, quản lý thị trường bất động sản, xây dựng nhà ở xã hội.

Quan tâm đến vấn đề quy hoạch, Đại biểu Phan Thái Bình - Đoàn ĐBQH Tỉnh Quảng Nam nêu báo cáo số 130 ngày 28/10 cho thấy vẫn còn hạn chế liên quan đến việc điều chỉnh quy hoạch đô thị, bao gồm điều chỉnh tổng thể và cục bộ, nhất là quy hoạch chi tiết tại các địa phương còn có tình trạng tùy tiện, không tuân thủ quy định pháp luật. Do đó đề nghị Bộ trưởng nêu hệ lụy, nguyên nhân chủ quan, trách nhiệm và giải pháp khắc phục.

Đại biểu Phan Thái Bình - Đoàn ĐBQH Tỉnh Quảng Nam

Trả lời Đại biểu Phan Thái Bình, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết nguyên nhân của vấn đề này đến từ công tác đánh giá, rà soát thực hiện quy hoạch chưa kịp thời, việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư còn nặng hình thức, chưa được quan tâm đúng mức, việc thi hành pháp luật còn chưa được triệt để.

Bộ trưởng Xây dựng thừa nhận có trách nhiệm khi thiếu đôn đốc, kiểm tra, thanh tra, chưa kịp thời hướng dẫn, xử lý những vi phạm theo quy định của pháp luật liên quan đến quy hoạch đô thị để đảm bảo công tác này được thực hiện chặt chẽ đúng theo quy định của pháp luật.

Để khắc phục, Bộ sẽ đề xuất sửa đổi điều chỉnh các luật liên quan đến quy hoạch đô thị và nông thôn, trong đó dự kiến sửa đổi bổ sung, hoàn thiện pháp luật về quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng, hoàn thiện quy trình lập quy hoạch, quy trình điều chỉnh cục bộ quy hoạch.

Trong khuôn khổ phiên chất vấn, Đại biểu Dương Khắc Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông nêu, thời gian qua công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch Nhà nước về phát triển đô thị đã đạt được những bước tiến mới quan trọng. Tuy nhiên, các vi phạm, sai phạm trong lĩnh vực này trên địa bàn cả nước vẫn còn diễn biến phức tạp, nhiều nơi chất lượng quy hoạch không đảm bảo, đặc biệt là tình trạng quy hoạch nhiều năm nhưng chưa thực hiện hay còn gọi là quy hoạch "treo" và không ít nơi "treo bền vững".

Thực trạng này gây lãng phí nguồn lực xã hội, cản trở sự phát triển chung của đất nước. Đại biểu đặt câu hỏi về trách nhiệm, giải pháp của Bộ Xây dựng để giải quyết căn cơ vấn đề này.

Đại biểu Dương Khắc Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông

Trước nghị trường, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị thẳng thắn thừa nhận đây là những dự án chưa xác định được nguồn lực, chất lượng quy hoạch và cơ chế triển khai đầu tư. "Quy hoạch của chúng ta chưa đảm bảo chất lượng, thiếu tầm nhìn, dự báo chưa chính xác và cũng không đồng bộ các quy hoạch liên quan, gây mâu thuẫn giữa các quy hoạch với nhau", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Ngoài ra, việc tổ chức quản lý quy hoạch cũng chưa thực hiện đầy đủ, nghiêm túc. Một số địa phương còn chủ quan khi mở rộng đất phát triển đô thị mà chưa tính toán chính xác nguồn lực. Thủ tục đất đai còn chậm và năng lực của chủ đầu tư cũng chưa đảm bảo.

Trách nhiệm này, theo Bộ trưởng, thuộc về các cơ quan lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý, đánh giá, rà soát quy hoạch. Bộ Xây dựng cũng chưa kiểm tra, đôn đốc, thanh tra, xử lý kịp thời, hoàn thiện hệ thống quy định pháp luật để đảm bảo quy hoạch chặt chẽ, có tầm nhìn và khả thi.

Thời gian tới, Bộ sẽ tập trung hoàn thiện quy định pháp luật, bổ sung những quy định như tăng sự tham gia của cộng đồng dân cư, nhà đầu tư trong quá trình lấy ý kiến đồ án quy hoạch. Ngoài ra sẽ thẩm định dự án đầu tư, tăng thẩm tra năng lực đầu tư về vốn và khả năng huy động vốn.

Quan tâm đến vấn đề nâng cao chất lượng quy hoạch và quản lý phát triển đô thị, Đại biểu Phan Đức Hiếu - Đoàn ĐBQH Tỉnh Thái Bình nêu tình hình hiện nay có rất nhiều dự án nhà ở, khu đô thị sau thời gian sử dụng thì hạ tầng như vỉa hè, đường xá... xuống cấp, nhưng không thể nâng cấp vì chưa bàn giao cho chính quyền.

Nhà nước chưa nâng cấp được còn chủ đầu tư thì bỏ bê. Đại biểu đặt câu hỏi vấn đề này có thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng hay không, nếu có thì sẽ được giải quyết như thế nào và khi nào.

Đại biểu Phan Đức Hiếu - Đoàn ĐBQH Tỉnh Thái Bình.

Trả lời đại biểu Phan Đức Hiếu, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết những năm gần đây nhiều địa phương đã phát triển các khu nhà ở, khu đô thị khác nhau cả về quy mô lẫn chất lượng hạ tầng, tạo ra nhiều đô thị đồng bộ. Tuy nhiên, ông thừa nhận nhiều dự án đến nay vẫn chưa bàn giao hạ tầng kĩ thuật cho địa phương, một số chưa bàn giao đã xuống cấp.

Theo Bộ trưởng, có 4 nguyên nhân chính của vấn đề này. Thứ nhất, quy định pháp luật về xây dựng đô thị trước 2021 mới chỉ có quy định mang tính nguyên tắc, chưa có quy định cụ thể nên việc bàn giao còn lúng túng.

Thứ hai, các dự án có nhiều phân kỳ kéo dài nên chủ đầu tư chậm bàn giao hạ tầng kỹ thuật để chờ hoàn thành, trong khi đó hạ tầng từ thời kì đầu xuống cấp.

Thứ ba, người đứng đầu Bộ Xây dựng cho rằng một số chủ đầu tư chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm trước khi bàn giao, dẫn đến chất lượng hạ tầng còn kém.

Thứ tư, nguồn lực của chính quyền cả về nhân lực lẫn vật lực đều chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý, do đó chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm duy tu, bảo dưỡng hạ tầng.

Để giải quyết vấn đề này, thời gian tới Bộ Xây dựng sẽ tập trung xây dựng pháp luật liên quan. Trong đó, tiếp tục rà soát để quy định rõ hơn việc chủ đầu tư phải đề xuất phương án bàn giao ngày từ khi lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi hoặc khi lập hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư dự án. Đồng thời, các cơ quan Nhà nước cũng phải có trách nhiệm hơn trong việc đốc thúc chủ đầu tư.

Song song đó, Bộ Xây dựng sẽ đề xuất sửa đổi các nghị định thuộc phạm vi quản lý, trong đó có vấn đề bàn giao hạ tầng kỹ thuật. Đặc biệt, việc xử phạt hành chính tương ứng khi không tuân thủ cũng sẽ được đề xuất sửa đổi.

Cũng liên quan đến vấn đề quy hoạch, Đại biểu Lê Thanh Vân - ĐBQH tỉnh Cà Mau chất vấn về gốc rễ của việc chậm trễ trong việc phê duyệt quy hoạch cấp tỉnh hiện nay tác động đến quy hoạch vùng và quy hoạch tổng thể quốc gia.

Đại biểu Lê Thanh Vân - ĐBQH tỉnh Cà Mau

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, đây là lần đầu tiên Việt Nam thực hiện Luật Quy hoạch, phải đồng thời cùng lúc lập 110 quy hoạch, gồm một quy hoạch tổng thể quốc gia, 6 quy hoạch của 6 vùng kinh tế, 39 quy hoạch ngành quốc gia và 63 quy hoạch cấp tỉnh. "Chúng ta đang tiến hành khối lượng công việc rất lớn", Bộ trưởng Dũng nhấn mạnh.

Thông tin chi tiết hơn về tiến độ, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, quy hoạch tổng thể quốc gia đang được báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội xem xét thông qua kỳ họp tới. Hiện nay, với 6 quy hoạch vùng, Chính phủ đã thông qua quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long, 5 vùng còn lại đang tổ chức lập, 39 quy hoạch ngành quốc gia đã xong 5 quy hoạch ngành giao thông, 63 quy hoạch của địa phương đã thẩm định 9 quy hoạch, còn hơn 50 tỉnh đã xong và đang thẩm định.

"Tiến độ này là chậm so với yêu cầu do lần đầu thực hiện, còn nhiều cách hiểu khác nhau về tích hợp quy hoạch, lực lượng tư vấn còn mỏng. Phương pháp quy hoạch tích hợp với khối lượng lớn chưa đáp ứng yêu cầu", Bộ trưởng KH&ĐT lý giải.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Song, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định Chính phủ rất quan tâm và có nhiều văn bản chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ lập các quy hoạch theo quan điểm không vì tiến độ mà bỏ qua chất lượng.

Tại nghị trường, Bộ trưởng cam kết sẽ cố gắng tháo gỡ khó khăn, hướng dẫn, tham gia cùng địa phương, các bộ ngành có phương pháp lập quy hoạch tốt nhất. Ông khẳng định lần này không phải cứ xong quy hoạch tỉnh mới làm quy hoạch vùng mà sẽ làm đồng thời, quy hoạch sau nếu có khác thì sẽ điều chỉnh theo quy hoạch cấp cao hơn.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn

Đại biểu: "Dân sửa nhà trong ngõ cũng biết, nhưng cao ốc vi phạm lại không phát hiện ra"

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn nêu câu hỏi về tình trạng dân sửa chữa nhà tận trong ngõ nhưng thanh tra xây dựng vẫn nắm được, trong khi nhiều công trình lớn, thậm chí là những cao ốc ngoài mặt đường có vi phạm trật tự xây dựng nhưng cơ quan chức năng không phát hiện ra. Liệu có tham nhũng, tiêu cực trong vấn đề này hay không, đại biểu đặt vấn đề.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định, về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng đã có quy định đầy đủ, chế tài rõ ràng. Bộ Xây dựng có trách nhiệm trong việc hướng dẫn, đôn đốc, triển khai thực hiện văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực này.

"Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật theo hướng chặt chẽ hơn, khả thi hơn, hạn chế và giảm dần vi phạm trong thời gian tới", Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cam kết.