Ngày 8/9, phiên thảo luận về dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi) và dự án Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi) đã diễn ra dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn.
Không tiến hành hòa giải khi đối tượng bị bạo lực là trẻ em
Về nội dung của dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho rằng, dự thảo Luật chưa thực sự chú trọng đến đối tượng trẻ em. Trên thực tế hàng năm số lượng trẻ em là nạn nhân của bạo lực gia đình rất lớn.
Theo thống kê của Tổng đài 111, trong năm 2021 số trẻ em bị bạo lực gia đình bởi người thân trong gia đình chiếm tỷ lệ cao nhất trong tổng số vụ thống kê (chiếm 72,84%). Trong khi đó, đây mới chỉ là con số thống kê của một tổng đài, con số thực tế có thể lớn hơn rất nhiều.
Đại biểu Nga nhận định, những nội dung quy định trong dự thảo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình hiện nay hầu như chỉ hướng đến đối tượng người lớn, nhiều quy định không phù hợp với đối tượng trẻ em.
Cụ thể, tại Điều 9 dự thảo quy định quyền và trách nhiệm của người bị bạo lực gia đình. Tuy nhiên, nếu người bị bạo lực gia đình là trẻ em thì đối tượng này không thể yêu cầu đơn vị, người có thẩm quyền bảo vệ sức khỏe, tính mạng, nhân phẩm, quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Cũng không thể yêu cầu áp dụng biện pháp ngăn chặn, bảo vệ, cấm tiếp xúc hoặc yêu cầu người có hành vi bạo lực bồi thường thiệt hại theo quy định của Luật này.
Đại biểu Nga nhấn mạnh, ngay tại quyền khiếu nại, tố cáo về phòng, chống bạo lực gia đình cũng không có ý nghĩa khi nạn nhân là đối tượng trẻ em, nhất là trẻ em còn rất nhỏ tuổi. Do đó, đại biểu đề nghị không áp dụng phương pháp hòa giải trong phòng ngừa bạo lực gia đình quy định ở Điều 17, 18 với trường hợp nạn nhân bạo lực gia đình là trẻ em.
Điều 25 tại dự thảo Luật quy định cấm tiếp xúc theo quyết định của Chủ tịch UBND cấp xã khi có đề nghị của người bị bạo lực gia đình, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật của người bị bạo lực gia đình. Tuy nhiên, Điều này không phù hợp tại trường hợp người bị bạo lực gia đình là trẻ em và người gây bạo lực gia đình chính là người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật của trẻ em.
Mục 5 Điều này cũng quy định khi áp dụng quyết định cấm tiếp xúc, người bị bạo lực gia đình được quyền lựa chọn chỗ ở trong thời gian này. Nếu đối tượng bị bạo lực là trẻ em thì không thể lựa chọn chỗ ở cho mình, chính vì vậy Điều này cũng không phù hợp.
Trước các vấn đề nêu ra, đại biểu Nga đề nghị Ban soạn thảo rà soát kỹ và có những quy định riêng phù hợp hơn với nạn nhân bạo lực gia đình là trẻ em. Ban cần thống nhất với nguyên tắc phòng, chống bạo lực gia đình ở Điều 4 là ưu tiên bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị bạo lực gia đình là trẻ em, phụ nữ có thai... Bên cạnh đó, cần rà soát để sửa một số lỗi về kỹ thuật lập pháp trong dự thảo Luật, nên thống nhất các khái niệm được sử dụng trong Luật.
Bổ sung hình thức tư vấn bạo lực gia đình tại nhà và trường học cho trẻ em
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương đề nghị bổ sung các biện pháp đặc thù, có quy trình đặc thù riêng cho nhóm đối tượng trẻ em trong phòng chống bạo lực gia đình.
Cụ thể, cần bổ sung 1 mục về giải trình, tiếp thu các ý kiến đại biểu Quốc hội góp ý về vấn đề phòng chống bạo lực trẻ em trong môi trường gia đình. Đồng thời đề nghị tách riêng một mục quy định về phòng chống bạo lực trẻ em trong gia đình cho phù hợp với đặc điểm đặc thù của nhóm đối tượng này.
Trong đó quy định về nguyên tắc phòng chống bạo lực trẻ em trong gia đình, định nghĩa các hành vi bạo lực trẻ em trong gia đình; các biện pháp phòng ngừa, hỗ trợ can thiệp xử lý vi phạm pháp luật về phòng chống bạo lực gia đình đối với trẻ em. Các quy định này sẽ không trùng với quy định của Luật Trẻ em, bởi Luật này sẽ quy định riêng và cụ thể hóa những nội dung về vấn đề bạo lực trẻ em trong môi trường gia đình.
Đại biểu Thoa cũng đề nghị tiếp tục nghiên cứu những nội dung chưa được tiếp thu như về việc bổ sung riêng các hành vi bạo lực gia đình đối với trẻ em. Trong đó có hành vi cưỡng ép, sử dụng các chất kích thích, kể cả rượu bia và các chất kích thích khác.
Hình thức tư vấn phòng chống bạo lực gia đình cần được nghiên cứu, tiếp thu bổ sung. Trong đó, nếu đối tượng bị bạo hành là trẻ em từ 6 tuổi trở lên sẽ áp dụng 2 hình thức tư vấn, bao gồm tư vấn tại nhà hoặc trường học. Địa chỉ tin báo, tố giác bạo lực gia đình cần được bổ sung theo hướng phù hợp với đối tượng là trẻ em. Đồng thời cần làm rõ hơn nữa trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức liên quan trong vụ việc bạo lực gia đình đối với trẻ em.
Cùng bàn về vấn đề tin báo, đại biểu Phạm Văn Hòa – ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho biết, dự thảo Luật quy định về xử lý tin báo bạo lực gia đình từ trưởng thôn, người đứng đầu tổ chức chính trị của xã, sau đó Chủ tịch xã mới chỉ đạo thông báo cho lực lượng công an.
Tuy nhiên, nếu thực hiện theo quy định sẽ mất rất nhiều thời gian, có thể không ngăn chặn kịp thời hành vi bạo lực gia đình. Do vậy, dự thảo Luật cần cân nhắc, sửa đổi theo hướng khi nhận tin báo cần can thiệp ngay và báo cho lực lượng công an để kịp thời ngăn chặn hành vi, tránh hậu quả nghiêm trọng.
