Sáng 25/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 7, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, các đại biểu cho ý kiến đối với dự án Luật Công nghiệp công nghệ số.

Liên quan nội dung phát triển nhân lực công nghệ số, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH Lạng Sơn cho biết, theo Báo cáo của Diễn đàn Kinh tế thế giới vào năm 2023, nhu cầu nhân sự công nghệ số toàn cầu sẽ tăng lên 149 triệu vào năm 2030; ngành công nghệ số sẽ cần thêm khoảng 66 triệu lao động có kỹ năng số, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm là 10-12% .

Ở Việt nam, theo Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin (VINASA), hiện có khoảng 1,5 triệu lao động trong ngành công nghệ thông tin, bao gồm cả nhân lực công nghệ số. Báo cáo đánh giá tác động số 165 ngày 20/9/2024 của Bộ Thông tin và Truyền thông gửi đến Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV nêu mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam đạt 1,8 triệu lao động trong lĩnh vực công nghiệp công nghệ số.

Dự thảo Luật đã đưa ra một số ưu đãi nhằm đào tạo và thu hút nhân lực cho công nghiệp công nghệ số thông qua các chính sách như hỗ trợ học bổng; thu hút chuyên gia nước ngoài; trọng dụng nhân tài tại Điều 23, 24.

"Tuy nhiên, việc thu hút nhân lực, nhất là tài năng công nghệ số đòi hỏi cạnh tranh quốc tế rất cao. Để thu hút được nhân tài quốc tế và tránh việc chảy máu nhân tài trong nước thì các chính sách ưu đãi phải vừa vượt trội, đặc thù, vừa phải đủ sức cạnh tranh với các quốc gia khác," đại biểu Nghĩa nhận định.

Do đó, đại biểu đoàn Lạng Sơn đề nghị cơ quan soạn thảo báo cáo thêm về các chính sách ưu đãi của một số quốc gia trong khu vực ASEAN để cung cấp thêm thông tin cho đại biểu Quốc hội.

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH Lạng Sơn. Ảnh: quochoi.vn

Đề xuất cơ chế thí điểm công nghệ, mô hình mới

Cũng liên quan vấn đề này, đại biểu Trần Văn Khải - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam nêu rõ, Nghị quyết 57 đòi hỏi có chính sách đặc biệt để thu hút, trọng dụng nhân tài công nghệ trong và ngoài nước với cơ chế đột phá. Tuy nhiên, dự thảo Luật nêu vấn đề này còn chung chung, chưa cụ thể hóa những ưu đãi vượt trội.

Chẳng hạn, chưa có quy định miễn giảm thuế thu nhập cá nhân cho chuyên gia công nghệ cao hay tạo thuận lợi cho thủ tục lưu trú dài hạn với chuyên gia cao cấp nước ngoài; thiếu các chính sách thu hút sinh viên giỏi vào ngành công nghệ chiến lược.

"Những hạn chế này khiến chúng ta khó cạnh tranh thu hút chất xám, nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ tiếp tục bị thiếu hụt," đại biểu nêu và đề nghị cần bổ sung các chính sách thu hút nhân tài mang tính đột phá như miễn giảm thuế thu nhập cho chuyên gia công nghệ, đơn giản hóa thủ tục hành chính lưu trú cho chuyên gia nước ngoài và tăng cường hỗ trợ đào tạo nhân tài công nghệ số,...

Đại biểu Trần Văn Khải - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam. Ảnh: quochoi.vn

Mặt khác, theo đại biểu Hà Nam, Nghị quyết 57 yêu cầu đổi mới tư duy quản lý, tránh tư duy "không quản được thì cấm", mở đường cho công nghệ mới qua cơ chế thí điểm có kiểm soát. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, dự thảo có bước tiến với quy định cơ chế thử nghiệm nhưng phạm vi thử nghiệm còn quá hẹp, bỏ sót nhiều đổi mới sáng tạo.

"Cách quản lý quá thận trọng này sẽ kìm hãm đổi mới sáng tạo, khiến doanh nghiệp e ngại thử nghiệm công nghệ mới tại Việt Nam," ông Trần Văn Khải nêu quan điểm. Ông cũng kiến nghị mở rộng phạm vi sandbox cho mọi sản phẩm, dịch vụ công nghệ số mới chưa được pháp luật điều chỉnh đồng thời đơn giản hóa thủ tục phê duyệt thử nghiệm.

Đại biểu cho rằng cần trao quyền cho Chính phủ tạm thời cho phép thí điểm những công nghệ, mô hình mới chưa có luật điều chỉnh, báo cáo Quốc hội sau nhằm kịp thời nắm bắt cơ hội phát triển.