![]() |
Đồng tiền nội tệ của Nga. Ảnh: TASS |
Trong những ngày sau khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine cuối tháng 2, hàng loạt các lệnh cấm vận chưa từng có đã khiến giá trị đồng Ruble giảm mạnh tới mức gần như sụp đổ. Vào khoảng thời gian đó, đây chính là biểu hiện của sự cô lập tài chính cũng như sự thất bại của nền kinh tế Nga.
Các biện pháp cấm vận dồn dập đã khiến giá trị đồng tiền nội tệ của Nga có lúc sụt xuống mức thấp kỷ lục 121,5 ruble / USD – phần nào gợi nhớ về nền tài chính bất ổn của Nga trong cuộc khủng hoảng năm 1998.
Tình hình đã nghiêm trọng tới mức độ Tổng thống Mỹ Joe Biden gọi đồng tiền này là “giấy vụn” với sự sụt giảm giá trị của nó. Tuy nhiên, hãng tin Bloomberg cho biết tình hình hiện tại đã hoàn toàn khác biệt. Giá trị đồng Ruble đã phục hồi trở lại mức trước khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt của mình tại Ukraine khi đóng cửa ở mức 79,7 tại Moscow hôm 6/4.
Bất chấp nhiều gói trừng phạt trên diện rộng với hơn 6.000 lệnh cấm vận lên cả nền kinh tế Nga lẫn các tỷ phú của nước này, đồng Ruble vẫn phục hồi mạnh mẽ và làm giảm thiếu các tác động tiêu cực của các lệnh cấm. Trên hết, do lĩnh vực năng lượng của Nga đóng vai trò trọng yếu trên cả thế giới, đặc biệt là tại châu Âu, dầu mỏ và khí đốt của Nga vẫn được mua đều đặn và nước này thậm chí còn được hưởng lợi nhờ việc giá trị đồng ruble sụt giảm.
Theo Bloomberg Economics, Nga dự kiến sẽ kiếm được doanh thu kỷ lục gần 321 tỷ USD trong năm 2022 nhờ xuất khẩu năng lượng kể cả khi nước này hầu như bị cắt đứt hoàn toàn khỏi nền kinh tế toàn cầu. Con số này tương đương với mức tăng hơn 33% so với năm 2021.
![]() |
Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: TASS |
Sự phục hồi của đồng Ruble đã mang lại nhiều tín hiệu tích cực tại Nga khi nhiều người dân quan tâm tới sự thăng trầm của tiền tệ. Trong lịch sử hậu Xô Viết, tỉ giá hối đoái của đồng Ruble được coi là chỉ số mà người Nga quan tâm nhất. Nó càng được mở rộng khi các ki-ốt đổi tiền mọc lên ở mọi thị trấn và thành phố khi siêu lạm phát bùng nổ vào đầu những năm 1990 tại đây. Sau khi Nga vỡ nợ năm 1998, giá trị đồng Ruble lại tiếp tục sụt giảm.
Để đối phó với các lệnh trừng phạt năm nay, Nga đã ban hành các biện pháp kiểm soát vốn cũng như hỗ trợ đồng ruble. Các biện pháp này bao gồm việc đóng băng tài sản do các nhà đầu tư không cư trú tại Nga nắm giữ và yêu cầu các công ty Nga chuyển 80% ngoại tệ mà mình nắm giữ thành đồng tiền nội tệ.
Việc các quốc gia khác tiếp tục mua dầu và khí đốt của Nga cũng khiến nền kinh tế nước này cũng như đồng Ruble được hưởng lợi. Nhờ vậy mà Nga có nhiều thặng dư tài khoản vãng lai – một thuật ngữ kinh tế dùng để chỉ xuất khẩu nhiều hơn nhập khẩu. Điều này sẽ có xu hướng nâng giá đồng tiền của quốc gia và làm suy yếu nỗ lực trừng phạt bằng các biện pháp cấm vận.
Theo ông Brendan McKenna, chiến lược gia tại Wells Fargo Securities LLC, thặng dư tài khoản vãng lai là một yếu tố giúp ổn định đồng Ruble. Nếu giá năng lượng tiếp tục ở mức cao như hiện nay và các nhà nhập khẩu năng lượng và hàng hóa lớn của Nga tiếp tục mua thì tài khoản vãng lai vẫn thặng dư. Do các biện pháp đáp trả trừng phạt của Tổng thống Putin, đồng tiền này thậm chí còn có thể chạm mức 78 Ruble / USD.
Hiện Nga vẫn có thể ổn định thị trường trong nước và thậm chí ngăn chặn tình trạng vỡ nợ ngoại tệ. Điều này tương đương với việc nếu các nước phương Tây muốn làm tổn thương nền kinh tế và tài chính Nga, họ sẽ phải thay đổi hướng giải quyết. Do đó trong tuần này, Bộ Tài chính Mỹ đã cấm thanh toán các khoản nợ bằng đồng USD từ các tài khoản của Nga tại các ngân hàng của Mỹ trong một nỗ lực nhằm khiến Nga rút cạn dự trữ USD trong nước hoặc vỡ nợ.
Các nhà kinh tế Elina Ribakova và Benjamin Hilgenstock tại Viện Tài chính Quốc tế nhận định: “Khi nền kinh tế và khu vực tài chính của Nga thích ứng với trạng thái cân bằng mới về kiểm soát vốn, về giá cả được quản lý và một nền kinh tế tự chủ, không có gì ngạc nhiên khi một số thị trường trong nước trở nên ổn định”. Vì vậy, các biện pháp trừng phạt sẽ cần được cập nhật và chỉnh sửa theo thời gian để có thể duy trì tính hiệu quả.
Theo các chuyên gia, có khả năng các biện pháp sẽ bao gồm việc siết chặt hơn các lệnh trừng phạt tài chính. Thậm chí, phạm vi của nó có thể mở rộng tới việc ngắt kết nối các tổ chức tài chính khác của Nga khỏi SWIFT, hệ thống liên lạc mà các ngân hàng sử dụng để chuyển tiền trên khắp thế giới.