Với 466/472 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, chiếm 94,33%, Quốc hội khoá XV chính thức thông qua Luật Hợp tác xã (sửa đổi).

Luật hợp tác xã (sửa đổi) gồm 12 chương với 115 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/ 2024.

Luật quy định về thành lập, tổ chức quản lý, tổ chức lại, giải thể, phá sản và hoạt động có liên quan của tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; chính sách của Nhà nước về phát triển tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.

Luật Hợp tác xã (sửa đổi) sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, nhưng một số quy định sẽ có hiệu lực từ ngày 1/9/2023.

Cụ thể, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã phải chấm dứt hoạt động tín dụng nội bộ theo quy định của Luật Hợp tác xã số 23/2012/QH13 từ ngày 1/9/2023. Các hợp đồng tín dụng nội bộ đã được ký trước ngày 1/9/2023 thì các bên tiếp tục thực hiện quyền, nghĩa vụ theo hợp đồng nhưng không được gia hạn hợp đồng.

Cũng từ ngày 1/9/2023, hợp tác xã đã thành lập doanh nghiệp, góp vốn, mua cổ phần và doanh nghiệp được thành lập, góp vốn, mua cổ phần là thành viên của hợp tác xã đó không được tăng tỷ lệ phần vốn góp hoặc cổ phần, nhằm chấm dứt tình trạng sở hữu chéo giữa hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã với doanh nghiệp được thành lập, góp vốn, mua cổ phần là thành viên của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.

Luật cũng quy định, sau 24 tháng kể từ ngày 1/9/2023, hoạt động thành lập doanh nghiệp, góp vốn, mua cổ phần trên phải thực hiện theo quy định tại Điều 81, Điều 82 của Luật Hợp tác xã (sửa đổi).

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, nội dung về chuyển nhượng phần vốn góp của thành viên trong Hợp tác xã, liên hiệp Hợp tác xã có ý kiến khác nhau nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã gửi phiếu xin ý kiến đại biểu Quốc hội.

Trên cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan tiếp thu và hoàn thiện dự thảo luật theo ý kiến đa số đại biểu Quốc hội.

Theo đó, bỏ quy định về chuyển nhượng phần vốn góp của thành viên trong Hợp tác xã, liên hiệp Hợp tác xã tại Điều 79 và một số điều khoản liên quan nhằm bảo đảm phản ảnh đúng bản chất của Hợp tác xã, liên hiệp Hợp tác xã là đối nhân, không phải đối vốn như doanh nghiệp, tránh hiện tượng mua, bán phần vốn góp tương tự như CTCP, công ty TNHH, "doanh nghiệp hóa Hợp tác xã", thao túng, chi phối của một số cá nhân, tổ chức.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh

Về thành lập doanh nghiệp của Hợp tác xã, liên hiệp Hợp tác xã và góp vốn, mua cổ phần tham gia doanh nghiệp, có ý kiến cho rằng, quy định về thành lập doanh nghiệp trong Hợp tác xã còn chung chung, chưa rõ về tư cách pháp nhân và mối quan hệ giữa Hợp tác xã, liên hiệp Hợp tác xã với doanh nghiệp do Hợp tác xã, liên hiệp Hợp tác xã thành lập.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, quy định trên nhằm mục tiêu hỗ trợ hoạt động, liên kết, tiêu thụ, sử dụng sản phẩm, dịch vụ của Hợp tác xã, liên hiệp Hợp tác xã và giao Chính phủ quy định điều kiện thành lập doanh nghiệp, điều kiện góp vốn, mua cổ phần tham gia doanh nghiệp theo chủ trương tại Nghị quyết số 20-NQ/TW.

Liên quan đến hoạt động huy động vốn từ thành viên và cho vay nội bộ, theo Ủy ban kinh tế, việc quy định về hoạt động tín dụng nội bộ tại dự thảo Luật là cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh của Hợp tác xã, liên hiệp Hợp tác xã.

Tuy nhiên, hoạt động này tiềm ẩn rủi ro cho hoạt động của Hợp tác xã, liên hiệp Hợp tác xã và có thể gây nhầm lẫn với hoạt động tín dụng trong lĩnh vực ngân hàng.

Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu và quy định cụ thể hoạt động tín dụng nội bộ gồm hoạt động huy động vốn từ thành viên (khoản 1 Điều 79) và hoạt động cho vay nội bộ (Điều 83).