Nghiên cứu các cơ chế chính sách đặc thù cho vùng ĐBSCL

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông đã trình bày báo cáo về một số nội dung liên quan đến phát triển vùng ĐBSCL.

Lãnh đạo các địa phương trong vùng đã tham luận làm rõ chức năng, nhiệm vụ của Hội đồng vùng và các cơ quan, đơn vị liên quan; các giải pháp cần tập trung thực hiện.

Các địa phương cũng đồng thời đề xuất một số kiến nghị lớn về cơ chế, chính sách đặc thù về phát triển cơ sở hạ tầng kết nối nội vùng và liên vùng, phát triển nguồn nhân lực, chuyển đổi cơ cấu kinh tế… nhằm phát huy thế mạnh của mỗi địa phương, đẩy mạnh liên kết vùng, phát triển kinh tế - xã hội vùng ĐBSCL nhanh và bền vững, nâng cao đời sống nhân dân.

Sau khi nghe các ý kiến tham luận của lãnh đạo các bộ ngành, địa phương, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, nghiên cứu ý kiến của các đại biểu để tiếp tục hoàn thiện kế hoạch điều phối và cụ thể hóa kế hoạch hoạt động những tháng cuối năm 2023.

Triển khai thực hiện có hiệu quả Quy hoạch vùng ĐBSCL

Về định hướng hoạt động của Hội đồng Điều phối vùng trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị các bộ, ngành, địa phương phải có những hành động cụ thể nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng điều phối vùng, trong đó tập trung triển khai một số nhiệm vụ chính.

Nhiệm vụ đầu tiên là, triển khai thực hiện có hiệu quả Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Trong đó, cần tập trung vào sản xuất nông nghiệp hàng hóa, hiện đại, quy mô lớn; nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp hiệu quả cao, tối ưu hóa về giá trị nông nghiệp; phát triển công nghệ về giống, công nghiệp chế biến, bảo quản nông sản, thủy sản; gắn sản xuất với thị trường tiêu thụ và xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Cùng với đó, thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu kinh tế, nhất là cơ cấu nông nghiệp phù hợp với từng vùng sinh thái, chủ động thích ứng, thực hiện hiệu quả các dự án ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng; giải quyết vấn đề sạt lở bờ sông, bờ biển, sụt lún, hạn mặn; xây dựng chiến lược tổng thể bảo vệ và sử dụng bền vững nguồn nước sông Mekong.

Kế đó, các thành viên hội đồng cần tập trung nghiên cứu để đề xuất bổ sung về thể chế, cơ chế, chính sách phát triển vùng ĐBSCL, thúc đẩy liên kết vùng, tiểu vùng bảo đảm các quy định, cơ chế, chính sách liên kết vùng, tiểu vùng được thực hiện đồng bộ, nhất quán, khả thi, hiệu quả, phù hợp với thực tiễn đất nước.

Đồng thời, sớm hoàn thiện danh mục các chương trình, dự án có quy mô vùng và có tính chất liên kết vùng - đã được Chính phủ thông qua tại Nghị quyết 108/NQ-CP ngày 18/7/2023 - được sử dụng vốn vay ODA của các đối tác phát triển.

Trong nguồn vốn này, ngân sách trung ương cấp phát 100% đối với các dự án của Bộ Giao thông vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; cấp phát 90% cho các dự án của 13 địa phương (gọi tắt là các dự án Mekong DPO).

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đây là một chính sách đặc thù của ĐBSCL. Tuy nhiên, hiện nay tiến độ hoàn thành thủ tục đầu tư còn chậm, mới có Bộ Giao thông vận tải được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề xuất đầu tư, các bộ, địa phương còn lại cần khẩn trương hoàn thiện thủ tục pháp lý để phấn đấu khởi công các dự án trong giai đoạn 2024 - 2025.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cũng yêu cầu các tỉnh phối hợp với các bộ ngành đẩy nhanh tiến độ triển khai các công trình xử lý các khu vực sạt lở bờ sông. Đây là vấn đề có tính cấp bách, cần phải được thực hiện kịp thời, hiệu quả, tránh lãng phí.

Hoàn thiện quy hoạch tỉnh để làm cơ sở điều phối các hoạt động liên kết vùng

Để Hội đồng điều phối vùng ĐBSCL hoạt động hiệu quả, thực chất, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị các thành viên hội đồng, các lãnh đạo bộ, ngành và địa phương bám sát các nhiệm vụ, quyền hạn và quy chế hoạt động của Hội đồng điều phối vùng để đề ra kế hoạch hành động, khẩn trương thực hiện các nhiệm vụ liên quan điều phối, liên kết vùng.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị các bộ, địa phương gửi ngay ý kiến góp ý tới Bộ Kế hoạch và Đầu tư để tổng hợp trình ký ban hành Kế hoạch hoạt động các tháng cuối năm 2023 của hội đồng.

Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu Phạm Văn Thiều tham luận tại hội nghị. Ảnh: VGP

Đồng thời, ông yêu cầu các địa phương chưa được phê duyệt quy hoạch tỉnh khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt làm cơ sở để điều phối các hoạt động liên kết vùng.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, trong khi cả nước vẫn còn 10 tỉnh chưa họp thẩm định và mới có 13 quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt, vùng ĐBSCL đã có 2 quy hoạch được Thủ tướng phê duyệt (của tỉnh Long An và tỉnh Sóc Trăng), 11 tỉnh thành còn lại đã tổ chức họp thẩm định, đang hoàn thiện hồ sơ để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt.

Như vậy, Phó Thủ tướng đánh giá, tiến độ thực hiện lập Quy hoạch các tỉnh vùng ĐBSCL đảm bảo và nhanh hơn một số vùng khác.

Nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội để phát triển vùng ĐBSCL

Về cơ chế, chính sách đặc thù cho vùng, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan rà soát các cơ chế, chính sách hiện hành và nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội nhằm phát triển vùng, trong đó có các cơ chế, chính sách phát triển hạ tầng giao thông kết nối; phát triển nông nghiệp hiệu quả cao; bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với vai trò thường trực hội đồng, cân nhắc lựa chọn đề xuất nội dung cơ chế chính sách gì là đặc thù cho đích đáng, trọng tâm, trọng điểm và phù hợp cho vùng.

Các bộ ngành có liên quan như Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương trong vùng giải quyết những vấn đề liên tỉnh, liên vùng không thuộc thẩm quyền của các địa phương trong vùng, hoặc vấn đề liên quan tới các dự án giao thông liên vùng, vấn đề về nguyên vật liệu phục vụ cho các dự án liên vùng.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn hỗ trợ các địa phương điều phối liên kết các hoạt động sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị đối với các mặt hàng nông nghiệp; tập trung xây dựng thương hiệu các sản phẩm chủ lực, có thế mạnh của vùng như lúa gạo, trái cây và thủy sản.

Điều phối các hoạt động hệ thống thủy lợi phục vụ tưới tiêu; phòng chống lũ; kiểm soát xâm nhập mặn; quản lý, khai thác sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước; nâng cao hiệu quả sử dụng nước cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản trong mùa khô; hỗ trợ các địa phương khắc phục sạt lở, xây dựng, nâng cấp hệ thống đê biển, đê bao, cống, đập, vành đai rừng ngập mặn và các dự án bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính khẩn trương báo cáo Thủ tướng Chính phủ các nội dung về ưu đãi, tác động đối với các chỉ tiêu an toàn nợ công, cơ chế tài chính trong nước các dự án Mekong DPO của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và địa phương vùng ĐBSCL theo quy định tại Nghị định số 114/2021/NĐ-CP và Nghị định số 20/2023/NĐ-CP, trên cơ sở đó giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt các đề xuất dự án Mekong DPO.

Các bộ ngành, địa phương khẩn trương kiện toàn các Tổ điều phối cấp bộ, cấp tỉnh, Tổ chuyên gia tư vấn và giao việc cụ thể, bảo đảm các Tổ bắt tay ngay vào các nhiệm vụ liên quan đến điều phối và liên kết vùng.

Phó Thủ tướng yêu cầu, các Bộ trưởng, Chủ tịch UBND các tỉnh trong vùng thực hiện chức năng, nhiệm vụ được phân công, hoàn thành nhiệm vụ với trách nhiệm cao nhất, báo cáo kết quả theo quy định.

"Tôi tin tưởng, với sự quyết tâm, đoàn kết, chung sức đồng lòng và nỗ lực cao của các bộ, ngành, các địa phương trong vùng, sự góp sức chung tay của các chuyên gia, nhà khoa học, các viện nghiên cứu, các đối tác liên quan, Hội đồng điều phối vùng sẽ hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ đã đề ra, đưa vùng ĐBSCL phát triển nhanh, bền vững và toàn diện."

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái