Từ 11/3 - 13/3, tỉnh Thanh Hóa sẽ tổ chức Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và Lễ hội đền Bà Triệu năm 2023 nhân kỷ niệm 1.775 năm ngày mất Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh (22/2/248 - 22/2/2023). Theo kế hoạch, sự kiện này sẽ được tổ chức quy mô cấp tỉnh.
Lễ khai mạc bắt đầu từ 8h ngày 11/3 tại khuôn viên khu di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Bà Triệu (xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc), với các nghi thức truyền thống gồm lễ trình cáo, tế lễ, lễ yên vị và dâng hương tại Đền Bà Triệu, lăng mộ Bà Triệu trên núi Tùng, lăng mộ ba ông tướng họ Lý dưới chân núi Tùng, đền Đệ Tứ, miếu Bàn thề, đình làng Phú Điền (xã Triệu Lộc, Hậu Lộc); rước kiệu Bà, trình tấu Chúc văn trên đền Bà... Thông thường, tại đình làng Phú Điền sẽ tổ chức nghi thức hội “Ngô, Triệu giao quân”, một trò diễn đầy kịch tính.
Tiếp đó là phần hội với chương trình nghệ thuật sân khấu hóa tái hiện cuộc khởi nghĩa Bà Triệu, khẳng định vai trò và dấu ấn của nhân vật lịch sử Triệu Thị Trinh cũng như tác động mạnh mẽ của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu trên quê hương Thanh Hóa.
Ngoài ra, tại lễ đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia - Lễ hội đền Bà Triệu còn có nhiều trò chơi, trò diễn dân gian đặc sắc cùng hoạt động trưng bày hiện vật, sách báo, tranh ảnh giới thiệu về di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Bà Triệu, nhân vật lịch sử Triệu Thị Trinh, các di tích lịch sử nổi tiếng xứ Thanh…
Lễ hội Bà Triệu được tổ chức từ ngày 22/2 - 24/2 âm lịch hằng năm để tưởng nhớ vị anh hùng Triệu Thị Trinh, người lãnh đạo nhân dân đứng lên chống lại ách đô hộ của nhà Ngô năm 248.
Để tưởng nhớ công ơn của bà, nhân dân đã lập đền thờ, xây lăng mộ bà trên đỉnh núi Tùng, xây dựng đền thờ Bà Triệu trên núi Gai, dựng đình Bà Triệu ở làng Phú Điền, tôn bà làm Thần hoàng làng và quanh năm hương khói thờ Bà (3 địa danh này đều thuộc xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc).
Năm 1979, đền thờ và lăng mộ Bà ở xã Triệu Lộc đã được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật Khu di tích Bà Triệu.
Năm 2022, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành quyết định công nhận Lễ hội đền Bà Triệu, xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình lễ hội truyền thống.
