Tại Báo cáo cập nhật kinh tế vĩ mô của Việt Nam kỳ tháng 5/2023, Ngân hàng Thế giới (World Bank) nhận định nền kinh tế đang đối mặt với những cơn gió ngược bên ngoài khi cầu từ các thị trường thế giới suy yếu tiếp tục tạo áp lực giảm xuất khẩu, dẫn đến sản xuất công nghiệp suy yếu. Tăng trưởng tín dụng chậm lại. Những bất ổn toàn cầu tiếp tục ảnh hưởng đến thu hút FDI.

Cụ thể, xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa giảm lần lượt là 17,1% so cùng kỳ và 20,5% so với cùng kỳ vào tháng 4/2023. Sự sụt giảm trong xuất khẩu chủ yếu xuất phát từ sự suy giảm đáng kể các mặt hàng xuất khẩu chủ chốt trong tháng 4, như điện thoại thông minh, máy tính, dệt may và giày dép.

Ngoài ra, sự sụt giảm vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đăng ký trong trong quý 1/2023 tiếp tục diễn ra khi vốn FDI cam kết lũy kế 4 tháng đầu năm 2023 đạt 8,8 tỷ USD, thấp hơn 17,9% so với cùng kỳ năm 2022.

Vốn FDI giải ngân trong tháng 4/2023 đạt 1,5 tỷ USD, tương đương một năm trước đó. Trong khi đó, vốn FDI giải ngân lũy kế từ tháng 1 đến tháng 4 năm 2023 đạt 5,8 tỷ USD, tương đương với cùng kỳ năm 2022.

"Cam kết và giải ngân vốn FDI chững lại trong 4 tháng đầu năm 2023 có thể phản ánh sự thận trọng của nhà đầu tư do những bất ổn toàn cầu gây ra", các chuyên gia của World Bank đánh giá.

Điểm sáng là doanh số bán dịch vụ tiếp tục ghi nhận tốc độ tăng trưởng mạnh 19,2% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 4 (tăng trưởng 5,6 % so với tháng trước đó), phần lớn được thúc đẩy bởi sự mở rộng của các dịch vụ du lịch (86% so với cùng kỳ), và dịch vụ lưu trú và nhà hàng (21,1% so với cùng kỳ).

Việt Nam đón khoảng một triệu du khách quốc tế trong tháng 4, tăng 10% so với tháng 3. Lượng khách quốc tế 4 tháng đầu năm 2023 đạt 3,7 triệu lượt nhưng vẫn thấp hơn 40% so với thời điểm trước dịch (2019).

Báo cáo cũng cho biết, tăng trưởng tín dụng trong tháng 4 đã ở mức thấp nhất trong những năm gần đây. Việc tín dụng chững lại dù đã được nới lỏng chính sách và cắt giảm lãi suất cho vay của NHNN và thanh khoản thị trường dồi dào cho thấy sức cầu yếu, có thể phản ánh khả năng hấp thụ yếu của nền kinh tế.

Theo World Bank, cân đối ngân sách ước tính đạt thặng dư nhỏ 0,16 tỷ USD trong tháng 4. Thặng dư ngân sách tích lũy đến tháng 4 năm 2023 ước tính đạt 5,6 tỷ USD. Nếu như tháng 3 năm 2023 mức tăng là 33,9% (so với cùng kỳ) thì thu ngân sách tháng 4 vừa qua giảm 24,7% (so với cùng kỳ).

Trong khi đó, chi tiêu công tăng tốc, tăng 13,8% (so với cùng kỳ) trong tháng 4 so với 10,4% (so với cùng kỳ) được ghi nhận vào tháng 3. Tính đến hết tháng 4/2023, lũy kế thu ngân sách đạt 39,8% dự toán năm, giải ngân ngân sách đạt 24,1% dự toán năm.

Lạm phát chỉ số giá tiêu dùng (CPI) giảm từ 3,4% trong tháng 3 xuống 2,8% trong tháng 4. Lương thực và thực phẩm, cũng như nhà ở và vật liệu xây dựng là những nhân tố chính gây ra lạm phát CPI, tăng tương ứng 3,6% (so cùng kỳ) và 5,2% (so cùng kỳ) trong tháng 4. Lạm phát cơ bản, không bao gồm lương thực, năng lượng và các mặt hàng bị kiểm soát giá (dịch vụ giáo dục và y tế) điều chỉnh giảm từ 4,9% trong tháng 3 xuống 4,6% trong tháng 4.

"Trong khi lạm phát tiếp tục có xu hướng giảm trong tháng 4, việc tăng giá điện 3% gần đây và kế hoạch tăng lương khu vực công có thể tác động đến lạm phát trong nửa cuối năm", World Bank nhận định.

Đẩy nhanh giải ngân đầu tư công hỗ trợ tổng cầu và tăng trưởng

World Bank đánh giá nền kinh tế Việt Nam đang phải đối mặt với những cơn gió ngược bên ngoài khi nhu cầu bên ngoài suy yếu tiếp tục tạo áp lực giảm xuất khẩu, dẫn đến sản xuất công nghiệp suy yếu. Mặc dù tiêu dùng trong nước vẫn mạnh nhưng tăng trưởng tín dụng chậm lại, phản ánh nhu cầu tín dụng yếu.

Triển vọng thắt chặt hơn nữa các điều kiện tài chính toàn cầu đòi hỏi việc quản lý ngoại hối phải linh hoạt để thích ứng với các điều kiện bên ngoài.

"Đẩy nhanh giải ngân đầu tư công có thể hỗ trợ tổng cầu và tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn, đồng thời đảm bảo đầu tư vào nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng xanh và có khả năng phục hồi để giúp thúc đẩy phát triển kinh tế trong dài hạn", World Bank khuyến nghị.