World Bank vừa công bố báo cáo vĩ mô tháng 11, nhận định nền kinh tế Việt Nam đang đối mặt với nhiều lực cản mạnh. Sức cầu bên ngoài chững lại trong khi điều kiện huy động tài chính toàn cầu bị thắt chặt gây ảnh hưởng đến tỷ giá. Lạm phát giá tăng và điều kiện huy động tài chính trong nước cũng bị thắt chặt có thể ảnh hưởng đến cầu trong nước trong vài tháng tới.

Lạm phát cơ bản và toàn phần tăng tốc

Báo cáo của World Bank dẫn số liệu của Tổng cục thống kê cho thấy, lạm phát tính theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng tốc từ 3,9% trong tháng 9 lên 4,3% trong tháng 10, lần đầu tiên vượt trên chỉ tiêu 4% của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) kể từ tháng 4/2020.

Lạm phát cơ bản, không bao gồm giá lương thực, thực phẩm, năng lượng và các mặt hàng được Nhà nước quản lý giá (y tế và giáo dục), tiếp tục tăng từ 3,8% trong tháng 9 so cùng kỳ lên 4,5% trong tháng 10, đạt kỷ lục mới.

Tuy nhiên, tính chung 10 tháng năm 2022, lạm phát bình quân tăng 2,89%, cho thấy lạm phát vẫn ở trong tầm kiểm soát và mục tiêu kiểm soát CPI 2022 trong khoảng 4% là hoàn toàn khả thi.

Tăng trưởng tín dụng hạ nhiệt nhưng vẫn ở mức cao

Báo cáo của World Bank cũng chỉ ra rằng, sau khi đạt kỷ lục tăng 16,9% trong tháng 9/2022 so cùng kỳ, tăng trưởng tín dụng giảm xuống còn 16,5% trong tháng 10.

Tốc độ tăng giảm xuống do tác động của việc Ngân hàng Nhà nước thắt chặt điều kiện huy động tài chính trong nước bằng cách nâng lãi suất lên tổng cộng 200 điểm cơ bản trong tháng 9 và tháng 10. Lãi suất liên ngân hàng qua đêm đạt kỷ lục mới ở mức bình quân 5,8% trong tháng 10 so với 4,9% trong tháng 9, cao hơn nhiều so với lãi suất 0,65% trong năm trước đó.

Đồng tiền của Việt Nam giảm giá so với đồng USD

Theo báo cáo của World Bank, trong bối cảnh điều kiện huy động tài chính toàn cầu bị thắt lại và đồng USD mạnh lên, tỷ giá VND/USD chính thức tiếp tục bị mất giá trong tháng 10/2022. Đến ngày 3/11/2022, đồng tiền của Việt Nam mất 9,1% giá trị so với đồng đô-la Mỹ kể từ đầu năm.

Nhằm giảm áp lực hạ giá đồng tiền của Việt Nam, NHNN đã nâng độ linh hoạt của tỷ giá bằng cách nới rộng biên tỷ giá VND/USD từ +/- 3 phần trăm lên +/- 5 phần trăm, đồng thời nâng các mức lãi suất chính sách thêm 100 điểm cơ bản trong tháng 10.

Trước bối cảnh trên, nhìn nhận Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dự kiến tiếp tục nâng lãi suất, World Bank khuyến nghị cơ quan quản lý tiền tệ của Việt Nam có thể cân nhắc cho phép tỷ giá linh hoạt hơn nữa, bao gồm cho phép tỷ giá tham chiếu tăng nhanh hơn. Biện pháp này có thể được bổ sung bằng cách tiếp tục sử dụng lãi suất tham chiếu, đặc biệt nếu tỷ giá tăng nhanh dẫn đến tăng lạm phát và làm cho kỳ vọng lạm phát gia tăng.

"Do áp lực tỷ giá kéo dài, biện pháp bán ngoại tệ trực tiếp nên được áp dụng sáng suốt để bảo tồn dự trữ ngoại hối. Phối hợp chính sách tài khóa và tiền tệ lúc này trở nên hết sức quan trọng để đảm bảo giá cả ổn định trong bối cảnh lạm phát cơ bản trong nước tăng tốc", World Bank khuyến nghị.

Trước đó, tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 10, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhìn nhận bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, dự báo trong các tháng cuối năm do tác động của bối cảnh tình hình thế giới, kinh tế trong nước đối mặt với khó khăn ngày càng nhiều hơn thuận lợi.

Thủ tướng nhấn mạnh, mục tiêu trọng tâm thời gian tới là tiếp tục ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Điều hành chính sách tiền tệ thận trọng, chắc chắn, nhưng phải linh hoạt và hiệu quả; kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa chính sách tiền tệ với chính sách tài khóa, góp phần để bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng. Tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách để người dân, doanh nghiệp trong tiếp cận dễ dàng hơn nguồn tín dụng; hướng mạnh tín dụng vào sản xuất kinh doanh.