Cả thế giới xoay chuyển theo vòng quay của dịch bệnh Covid-19 trong suốt một năm qua với rất nhiều cản trở ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế nói chung và thị trường tài chính nói riêng. Tuy nhiên, theo The Economist, có 5 điều bất ngờ về thị trường tài chính năm 2021 mà thế giới cần nhìn nhận vì nó có ý nghĩa lớn đối với năm tài chính 2022.
Gián đoạn chuỗi cung ứng
Đại dịch Covid-19 bùng phát vào đầu năm 2020 nhưng vẫn chưa tạo ra nhiều tổn thất nghiêm trọng vào năm đó, ngoài việc thiếu hụt trang thiết bị bảo vệ cá nhân trong một thời gian. Tuy nhiên, năm 2021 ảnh hưởng của đại dịch đã rõ ràng hơn nhiều với tình trạng thiếu hụt hàng hóa nghiêm trọng và lạm phát gia tăng do nguồn cung hạn chế.
 |
Trong năm 2022, các chuỗi cung ứng có thể vẫn bị siết chặt trong một thời gian so với thời kỳ trước Covid-19. Ảnh: AP |
Drewry, một công ty tư vấn chuỗi cung ứng, đã xây dựng thước đo chi phí trung bình của việc vận chuyển một container 40 feet trên nhiều tuyến đường. Con số này đạt mức cao nhất là 10.377 USD vào cuối tháng 9, tăng gấp bốn lần so với mức một năm trước đó.
Sự gián đoạn đối với các nhà máy và cảng ở Trung Quốc và Đông Nam Á, do các chính phủ nỗ lực ngăn chặn sự bùng phát của Covid-19, không phải là nguyên nhân duy nhất. Phần lớn của sự xáo trộn trong chuỗi cung ứng là do nhu cầu bùng nổ đối với các sản phẩm vật chất.
Ước tính chi tiêu cho hàng hóa có tính lâu bền đã tăng 34% ở Mỹ kể từ đầu năm 2020, so với mức tăng gần 4% cho dịch vụ. Khi đại dịch rút đi, khoảng cách giữa cung – cầu sẽ thu hẹp lại. Trong năm 2022, các chuỗi cung ứng có thể vẫn bị siết chặt trong một thời gian so với thời kỳ trước Covid-19.
Thị trường Trung Quốc đảo lộn
Trật tự được thiết lập trên thị trường tài chính Trung Quốc cũng đã bị thay đổi trong năm nay. Trong một thập kỷ lý tưởng vừa qua, các nhà đầu tư nước ngoài được tiếp cận nhiều hơn với các tài sản của Trung Quốc; đặc biệt với lĩnh vực công nghệ đang bùng nổ của nước này được coi là đặc biệt hấp dẫn.
Tuy nhiên, một chiến dịch quản lý mạnh tay vào năm 2021 đã khiến chỉ số giá cổ phiếu MSCI China Tech 100 giảm gần 1/3 kể từ đầu năm. Giá cổ phiếu của Alibaba, một gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc, đã giảm gần 50% so với cùng kỳ.
China Evergrande, nhà phát triển bất động sản khổng lồ, từ lâu đã trở thành biểu tượng “xấu xí” nhất của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc về việc được sử dụng đòn bẩy cao. Cuối cùng vào năm 2021, tập đoàn này đã vỡ nợ trước nỗ lực của chính phủ nhằm hạn chế việc vay nợ của các nhà phát triển.
Các hoạt động quản lý ngành công nghiệp tại quốc gia này trong thời gian tới vẫn chưa được tiết lộ, nhưng nó sẽ bị chi phối bởi Đại hội Đảng của Trung Quốc vào cuối năm 2022. Mặc dù vậy, hiệu quả đầu tư vào lĩnh vực công nghệ và bất động sản Trung Quốc vẫn có thể tăng lên đáng kể nếu chính quyền nước này thay đổi chính sách.
 |
Trung Quốc mạnh tay siết chặt chính sách trong nhiều lĩnh vực công nghiệp. Ảnh: Ft.com |
Thịnh vượng trên thị trường phố Wall
Các nhà phân tích và nhà đầu tư từng dự báo thu nhập trên thị trường chứng khoán Mỹ sẽ không thể xấu vào năm 2021, sau bóng ma tài chính năm 2020. Và kết quả mà thế giới nhận được đã hơn mọi dự báo.
Vào cuối tháng 12/2020, giới quan sát phố Wall từng kỳ vọng thu nhập trên mỗi cổ phiếu của S&P 500 vào năm 2021 sẽ tăng 22%. Thu nhập quý IV chưa được công bố, nhưng ước tính tăng trưởng trong năm 2021 là 45%, thậm chí còn mạnh hơn mức tăng 40% vào năm 2010, sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Điều này một phần là do kinh tế phục hồi nhanh hơn dự kiến, với thu nhập của các công ty không chỉ vượt qua mức năm 2020 mà còn vượt qua mức năm 2019.
Tuy nhiên, con số tăng trưởng khả quan của năm 2021 cũng đặt thị trường chứng khoán vào tình thế khó khăn hơn khi năm 2022 bắt đầu. Nguyên nhân là do một số sự phục hồi kinh tế mà trước đây dự kiến sẽ diễn ra vào năm tới có thể đã hoàn thành trong năm nay.
Các nhà phân tích kỳ vọng thu nhập của các công ty thuộc S&P 500 sẽ tăng trưởng thấp hơn nhiều, trung bình ở mức 9%. Năm 2022 sẽ là một năm đánh bại các dự báo với tỷ suất lợi nhận lớn hơn và các đơn đặt hàng tăng mạnh.
Thị trường đại chúng nổi lên
Trong 11 tháng đầu năm, danh sách niêm yết ở Mỹ đã huy động được 147,8 tỷ USD, gấp hơn hai lần số tiền huy động được trong cùng kỳ năm 2020. Mặc dù sự gia tăng rõ rệt nhất trong những tháng đầu năm, nhưng hoạt động vẫn sôi nổi khi năm 2021 sắp khép lại.
Sự bùng nổ làm dấy lên một số nghi ngờ về việc thị trường đại chúng đang được thay thế dần bởi vốn tư nhân. Quyền lực của các ngân hàng đối với quá trình niêm yết có thể bị giảm sút, vì các công ty đại chúng hiện có thể lựa chọn niêm yết trực tiếp hoặc sáp nhập với các công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC).
Cho đến nay trong quý IV, đã có 621 công ty niêm yết trên toàn thế giới, gồm cả thông qua SPAC, tăng 16% trong năm qua. Làn sóng này cho thấy thị trường đại chúng đang trở thành một phần mới nổi và sôi động.
Bùng nổ tài chính xanh
Các giám đốc điều hành và các nhà đầu tư muốn tỏ ra thân thiện với môi trường đôi khi là đối tượng bị chế giễu trong những năm gần đây, và tài chính xanh nói chung được nhìn với sự hoài nghi.
Nhưng năm 2021 đã có những bước phát triển cụ thể. Trái phiếu chính phủ xanh đã tràn ngập thị trường, với ít nhất 20 quốc gia phát hành trong năm nay. Vào giữa tháng 10, Liên minh châu Âu (EU) đã phát hành trái phiếu xanh đầu tiên của mình, bán ra với tổng trị giá 12 tỷ Euro (13,6 tỷ USD) cho các nhà đầu tư nhiệt tình với lĩnh vực phát triển bền vững.
 |
Elon Musk và tập đoàn Tesla có tham vọng trong ngành công nghiệp ô tô xanh. Ảnh: Reuters |
Tuy nhiên, có lẽ những phát triển thú vị nhất đến từ khu vực tư nhân. Đầu tư vào các công ty khởi nghiệp công nghệ khí hậu đạt 60 tỷ USD trong nửa đầu năm 2021, cao hơn gấp ba lần so với cùng kỳ năm ngoái. Đã có rất nhiều nhà đầu tư quan tâm đến các hãng xe điện, từ Tesla đến CATL, nhà sản xuất pin hàng đầu thế giới.
Trong khi đó, vào tháng 5, ExxonMobil đã thua trong cuộc chiến ủy nhiệm chống lại các nhà đầu tư hoạt động, những người đã bầu chọn các giám đốc thân thiện với khí hậu hơn vào hội đồng quản trị của công ty dầu khí. Các chuyên gia dầu mỏ hiện cũng nằm trong số các công ty khám phá công nghệ hydro.
Tài chính sẽ phải vật lộn để trở nên xanh thực sự nếu không có cơ chế quy định giá carbon trên diện rộng. Nhưng lĩnh vực này xuất hiện từ năm 2021 có vẻ trưởng thành và nghiêm túc hơn so với thời điểm bắt đầu.
