Theo Kế hoạch Quốc gia ứng phó thảm họa động đất, sóng thần kèm theo Quyết định số 645/QĐ-TTg ngày 27/5/2022 của Thủ tướng Chính phủ, động đất tại vùng nguồn Máng biển sâu Manila/Philippin được đánh giá là vùng nguồn nguy hiểm nhất đối với Việt Nam.
Khi xảy ra động đất với độ lớn cực đại lên đến M = 9.3 tại khu vực này thì mức độ nguy hiểm sóng thần tác động trên toàn dải ven biển Việt Nam. Khi đó, có thể có rủi ro thiên tai cấp độ 4 (tương ứng với độ cao sóng từ 8m đến 16m) tại khu vực ven biển tỉnh Thừa Thiên Huế, TP Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hòa và Bình Thuận. Thời gian sóng thần lan truyền và tấn công vào bờ khoảng từ 2.0 giờ đến 4.5 giờ, vào sâu trong đất liền có thể tới 2 - 3 km.
Để chủ động ứng phó nguy cơ xảy ra sóng thần, Chính phủ Việt Nam đã chú trọng công tác cảnh báo, ứng phó khi xảy ra sóng thần cho các địa phương ven biển với nhiều giải pháp, kế hoạch sơ tán và hành động cho từng cấp chính quyền cho tới các trường học, cộng đồng dân cư ven biển.
Nhằm tiếp tục các hoạt động chủ động ứng phó, Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng chống thiên tai và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) đã phối hợp với Trung tâm Động lực học Thủy khí Môi trường, trường Đại học Khoa học Tự Nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội (CEFD) tổ chức diễn tập “Ứng phó với sóng thần– đa thiên tai” cho gần 460 em học sinh, giáo viên của trường THCS Lê Lợi, xã Tam Thăng và hơn 250 hộ dân ven biển ở xã Tam Thanh, TP Tam Kỳ trong 2 ngày 23 – 24/8.
Đây là dự án nằm trong khuôn khổ Dự án “Hợp tác tăng cường chuẩn bị cho trường học đối với sóng thần khu vực Châu Á Thái Bình Dương” do Chính phủ Nhật Bản tài trợ cho 16 nước Châu Á – Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam.
Dự án này góp phần đạt được các mục tiêu của khung Sendai về giảm nhẹ rủi ro thiên tai, nhằm giảm số người chết, số người bị ảnh hưởng và thiệt hại về kinh tế do các nguy cơ từ tự nhiên và con người gây ra. Đồng thời thực hiện mục tiêu của UNDP trong việc giúp đỡ các vùng dễ bị tổn thương ứng phó hiệu quả thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu bằng cách kết hợp các biện pháp phòng chống rủi ro thiên tai vào các chiến lược quốc gia.
 |
Thực hiện diễn tập cho gần 460 em học sinh, giáo viên của trường THCS Lê Lợi, xã Tam Thăng và hơn 250 hộ dân ven biển ở xã Tam Thanh, TP Tam Kỳ. |
Trang bị kiến thức và kỹ năng thực tế ứng phó với thiên tai
Tham dự buổi diễn tập có đại diện của Ban chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai, UNDP, Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA), Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Quảng Nam, đại diện các ban, ngành đoàn thể, các thầy cô giáo của các trường học ven biển trên địa bàn.
Chia sẻ về mục đích của buổi diễn tập, ông Patrick Haverman, Phó trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam cho biết, học sinh là những người chủ tương lai của đất nước. Các em cần được trang bị kiến thức và kỹ năng để tự bảo vệ mình và để được an toàn. Đồng thời cần có kiến thức và kỹ năng để biết phải làm gì trong thiên tai có thể cứu sống bản thân và bạn bè.
"Các cuộc diễn tập tại trường học và tại cộng đồng đã được chứng minh là rất hiệu quả trong việc giảm thiểu tác động của thiên tai, như bão, nước biển dâng, lũ lụt và sóng thần. Do đó, trước hết, điều quan trọng là các trường học và các xã ven biển phải có sẵn kế hoạch ứng phó cho chúng ta biết ai sẽ làm gì và khi nào".
“Nên có các cuộc diễn tập thường xuyên để kiểm tra kế hoạch này và để đảm bảo rằng tất cả học sinh, giáo viên và người dân đều nhận thức được những gì họ cần phải làm,” ông Patrick nhấn mạnh.
Về phía Việt Nam, ông Nguyễn Văn Tiến, Phó Tổng cục trưởng, Tổng cục Phòng chống thiên tai, (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), kiêm Phó chánh văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng chống thiên cũng đánh giá cao mục đích của buổi diễn tập.
Theo ông Tiến, buổi diễn tập ứng phó với sóng thần – đa thiên tai tại Quảng Nam là một trong những nỗ lực của UNDP trong việc tăng cường năng lực cho địa phương để ứng phó với sóng thần và thiên tai đa hiểm họa trong bối cảnh dịch bệnh.
“Tôi hi vọng, sau buổi diễn tập, chính quyền địa phương, trường học ngoài việc được trang bị đầy đủ các kiến thức ứng phó với sóng thần còn có những trải nghiệm thực tế để sẵn sàng chuẩn bị cho các thiên tai sẽ diễn ra trong tương lại”, ông Nguyễn Văn Tiến bày tỏ.
Cùng với đó, là đối tác tham gia tổ chức buổi diễn tập, ông Takashi Suzuki, chuyên gia của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) đã chia sẻ kinh nghiệm thực tế của đất nước mình để khích lệ tinh thần diễn tập của những người tham gia:
Thảm họa động đất và sóng thần năm 2011 tại Nhật Bản đã khiến cho hơn 18.000 người thiệt mạng. Tuy nhiên, tại một trong những thành phố chịu ảnh hưởng trong thảm họa này, tất cả học sinh trường tiểu học và THCS của thành phố đã bảo toàn được tính mạng do đã kịp sơ tán lên khu vực cao trước khi sóng thần ập đến. Thực tế là học sinh của những trường này đã được tập huấn rất kỹ về thảm họa sóng thần.
“Khi những học sinh đầu tiên tại trường THCS nhận tin là sắp xảy ra sóng thần, các em đã chủ động hô to ‘Có sóng thần’ với các bạn khác trong trường rồi cùng nhau chạy lên trên đồi. Khi đến được điểm sơ tán đầu tiên, các em lại quyết định chạy tiếp lên khu vực cao hơn. Lý do là các em đã được dạy về tầm quan trọng của ‘phải làm tốt nhất có thể’. Cuối cùng, sóng thần đã ập đến ngay điểm sơ tán đầu tiên và có thể thấy các em học sinh đã có quyết định sáng suốt để cứu chính mình”, ông Takashi Suzuki kể lại.
 |
Động đất liên tục tại Kon Tum
Cùng thời gian diễn ra buổi diễn tập tại Quảng Nam, vào lúc 14h8' ngày 23/8, một trận động đất mạnh 4,7 độ Richter đã xảy ra tại huyện Kon Plông, Kon Tum. Tâm chấn ở độ sâu 8,2km, gây chấn động một khu vực rộng lớn. Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần đã phát đi cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai ở cấp 1.
Theo số liệu thống kê của Viện Vật lý địa cầu, đây là trận động đất mạnh nhất xảy ra ở Kon Tum trong chuỗi hàng trăm trận động đất tính từ tháng 4/2021 đến nay và cũng là trận động đất mạnh nhất trong hơn một thế kỷ qua ở khu vực này. Động đất ở Kon Tum cũng khiến người dân Quảng Nam, Đà Nẵng cảm nhận rung lắc và nhiều người dân hoảng loạn bỏ chạy khỏi nhà.
