Mới đây, tại hội thảo “Thực trạng và đánh giá kết quả tác động trong 5 năm thực hiện quy định bổ sung vi chất dinh dưỡng vào trong chế biến thực phẩm” vừa tổ chức tại TPHCM, các hiệp hội, ngành hàng đều đồng loạt kiến nghị Bộ Y tế bãi bỏ Nghị định 09 vì thiếu khoa học và đang gây ra rất nhiều khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, làm tăng thêm phí, không hiệu quả và không phù hợp với quốc tế.
Các hiệp hội, ngành hàng nói trên như Hội Lương thực thực phẩm TPHCM (FFA), Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), Hiệp hội thực phẩm Minh Bạch (AFT), Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao và Hội nước mắm Phú Quốc ....
Cụ thể, Nghị định 09 quy định “Muối dùng để ăn trực tiếp, dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường I-ốt và bột mì trong chế biến thực phẩm phải được bổ sung sắt và kẽm”, ban hành năm 2016 về việc bổ sung vi chất dinh dưỡng trong chế biến phực phẩm.
Không có lợi cho sức khoẻ, gây tốn kém thêm
Theo phân tích của các chuyên gia, I-ốt với tính chất là một chất oxy hóa mạnh khi bổ sung vào các loại thực phẩm sử dụng công nghệ sấy như sản phẩm thủy sản; rau củ, thịt gia cầm, sản phẩm từ ngũ cốc hay các loại bột gia vị, bột chế biến sẵn để làm các loại bánh ngọt; các SP ăn ngay, ăn liền....
Trong quá trình chế biến với nhiệt, ẩm và bảo quản thì I-ốt dễ sinh phản ứng với các thành phần trong thực phẩm, làm biến đổi mùi, vị, màu sắc, làm ảnh hưởng chất lượng.
Đối với một số nhóm hàng như nước mắm truyền thống, trong nguyên liệu chính là cá biển vốn rất giàu I-ốt, áp quy định phải bổ sung vừa gây tốn kém vừa làm biến đổi màu, vị của nước mắm và không có lợi cho sức khỏe cộng đồng.
Ngoài ra, theo quy định tại một số nước nhập khẩu như Nhật Bản không chấp nhận thực phẩm có bổ sung i-ốt.
Theo Tổng giám đốc Acecook Việt Nam Kajiwara Junichi, sau 5 năm thực hiện Nghị định 09, Acecook đã gặp rất nhiều khó khăn do nhiều nước khác không cấp nhận bổ sung vi chất, nên chúng tôi phải phân riêng sản xuất trong nước và xuất khẩu, dẫn đến tăng chi phí, tăng giá thành, vừa mất thời gian, tốn nhân công”.
Điển hình khi xuất khẩu sang Nhật Bản, nước này không chấp nhận các sản phẩm có I-ốt, sắt, kẽm nên hiện nay Acecook phải sản xuất riêng mì ăn liền, phở ăn liền để phục vụ khoảng 400.000 người Việt sống tại Nhật và người tiêu dùng Nhật Bản.
Đại diện từ Công ty cổ phần Việt Nam Kỹ nghệ súc sản (Visan) ý kiến, I-ốt rất nhạy với nhiệt độ và ánh sáng, mà các sản phẩm chế biến từ thịt thường dùng nhiệt độ cao, nên sau quá trình xử lý nhiệt cũng sẽ không còn tồn dư I-ốt.
"Việc thiếu và thừa i-ốt đều có tác động xấu đến chức năng tuyến giáp. Việc tiêu thụ quá I-ốt có thể dẫn đến các biến chứng như cường giáp hoặc suy giáp, ở một số trường hợp" Ông Nguyễn Hoài Nam - Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) dẫn chứng thêm lý do.
Bà Lý Kim Chi- Chủ tịch Hội lương thực Thực phẩm TP.HCM cho biết, trong nhiều năm, các Hội ngành nghề và Hội Lương thực Thực phẩm đã liên tục kiến nghị với Bộ Y tế là phải hoàn chỉnh sửa chữa theo yêu cầu của Chính phủ, tức là không bắt buộc doanh nghiệp phải bổ sung vi chất vào trong sản xuất, mà chỉ khuyến khích doanh nghiệp sử dụng thôi.
Thực tế, năm 2018, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế nghiên cứu theo hướng bãi bỏ quy định trên nhưng đến nay, Nghị định này vẫn trói chân các DN trong nước, làm giảm khả năng cạnh tranh, gây khó khăn cho DN, thậm chí có thể còn làm mất thị trường xuất khẩu.
Tuy nhiên, tháng 9/2021, Bộ Y tế lại có văn bản gửi các Hiệp hội và DN thực phẩm yêu cầu các DN tiếp tục thực hiện nghiêm quy định Nghị định 09 và đang xây dựng dự thảo kế hoạch tăng cường thực thi Nghị định này.
