Góp ý một số điều của Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài nguyên Môi trường, Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) đề xuất bổ sung quy định cho phép nhà đầu tư nhận chuyển quyền sử dụng đất thông qua thỏa thuận về quyền sử dụng đất với người sử dụng đất tại Điều 128 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Theo HoREA, có một số trường hợp "dự án công trình để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng" nhưng nhà đầu tư có thể lựa chọn thực hiện phương thức "Nhà nước thu hồi đất" hoặc có thể do "nhà đầu tư nhận chuyển quyền sử dụng đất thông qua thỏa thuận với người sử dụng đất".

Chẳng hạn, với các dự án nhà ở xã hội, dự án để cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ, dự án xây dựng nghĩa trang, nghĩa địa, nhà tang lễ, cơ sở hỏa táng… thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất quy định tại Điều 78 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) là rất phù hợp.

Bên cạnh đó, trong các năm qua, đã có nhiều doanh nghiệp tư nhân "tự thỏa thuận với người sử dụng đất để nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất" thực hiện các dự án nhà ở xã hội hoặc dự án để cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ hoặc dự án xây dựng nghĩa trang, nghĩa địa, nhà tang lễ, cơ sở hỏa táng (công viên nghĩa trang)…

Nhưng, Điều 128 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) không quy định các trường hợp nhà đầu tư tự "thỏa thuận về quyền sử dụng đất" để thực hiện các loại dự án nêu trên.

Ngoài ra, Khoản 5 Điều 78 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định các loại dự án được "quy định tại các khoản 1, 2 và 3 của Điều 78 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)" không được thực hiện phương thức "thỏa thuận về quyền sử dụng đất".

"Nên quy định cho phép nhà đầu tư nhận chuyển quyền sử dụng đất thông qua thỏa thuận về quyền sử dụng đất với người sử dụng đất tại Điều 128 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), để tăng sự đồng thuận trong xã hội và hạn chế các trường hợp Nhà nước thu hồi đất có thể dẫn đến khiếu kiện gay gắt, khiếu kiện đông người", ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, nhận định.

Vì vậy, HoREA kiến nghị bổ sung quy định "dự án công trình để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng" vừa có thể thực hiện phương thức "Nhà nước thu hồi đất" theo quy định tại Điều 78 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), vừa có thể do "nhà đầu tư nhận chuyển quyền sử dụng đất thông qua thỏa thuận về quyền sử dụng đất với người sử dụng đất" theo quy định tại Điều 128 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Ngoài ra, HoREA cũng nhận thấy, nội dung Điều 89 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, nhưng tiêu đề của Điều 89 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) chỉ nêu nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất mà không đề cập đến việc "hỗ trợ, tái định cư" là chưa đầy đủ.

Chưa kể, khoản 3 Điều 107 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định, người có đất ở bị thu hồi để thực hiện dự án đầu tư xây dựng đô thị, chỉnh trang đô thị, dự án nhà ở thì được bố trí tái định cư tại chỗ.

Trường hợp thu hồi đất ở để thực hiện các mục đích khác thì được bố trí tái định cư tại chỗ nếu tại khu vực thu hồi đất có quỹ đất, quỹ nhà tái định cư, nhưng để chờ được tái định cư tại chỗ thì phải được "bố trí chỗ ở tạm thời (tạm cư)".

Do vậy, cần bổ sung quy định "bố trí chỗ ở tạm thời (tạm cư)" vào khoản 3 Điều 107 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với quy định "UBND cấp tỉnh phải thực hiện di dời, bố trí chỗ ở tạm thời cho các chủ sở hữu" khi thực hiện dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư tại khoản 2 Điều 63 Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).

"Đề nghị bổ sung quy định "nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất" và bổ sung quy định "đảm bảo người có đất bị thu hồi có chỗ ở, đảm bảo cuộc sống nơi tái định cư bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ" vào Điều 89.

Đồng thời, bổ sung quy định về "bố trí chỗ ở tạm thời (tạm cư)" trong trường hợp được "tái định cư tại chỗ" khi Nhà nước thu hồi đất vào Điều 107 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)", ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, kiến nghị.