Lệnh cấm được Thủ tướng Malaysia Ismail Sabri Yaakob công bố vào tuần trước trong bối cảnh nguồn cung gia cầm tại quốc gia này đang thiếu hụt. Theo SCMP, cuộc xung đột tại Ukraine cũng là nguyên nhân gây hạn chế xuất khẩu các nguyên liệu thô như ngô và đậu tương - nguồn thực phẩm chính cho gà, dẫn đến việc tăng giá.
“Chiến sự giữa Nga và Ukraine đã ảnh hưởng đến các nước trên toàn thế giới dù họ không tham chiến. Malaysia cũng bị ảnh hưởng trực tiếp do tình trạng thiếu hụt nguồn cung”, Thủ tướng Ismail Sabri hôm 28/5 nói.
Thủ tướng Malaysia đã công bố lệnh cấm xuất khẩu vào ngày 23/5, sau cuộc họp nội các khẩn cấp nhằm giải quyết áp lực ngày càng tăng của dư luận về việc chính phủ không thể giảm thiểu tình trạng thiếu hụt nguồn cung thịt gà trong nước. Vấn đề này vốn đã gây xôn xao kể từ quý cuối năm 2021.
Nhấn mạnh rằng ưu tiên của chính phủ là người dân, ông Ismail Sabri cho biết lệnh cấm xuất khẩu khoảng 3,6 triệu con gia cầm mỗi tháng - chủ yếu sang nước láng giềng Singapore - sẽ tiếp tục cho đến khi giá cả và nguồn cung trong nước ổn định.
 |
Một hàng bán gà tươi tại một khu chợ ở Kuala Lumpur, Malaysia. Ảnh: AP |
"Tôi mong các gia đình Malaysia ủng hộ hành động này của chính phủ để bảo vệ lợi ích của công chúng, những người đang vật lộn vì giá cả và chi phí sinh hoạt tăng cao, cũng như thiếu hụt nguồn cung", ông Ismail Sabri nói.
Theo giáo sư kinh tế Yeah Kim Leng, thuộc Đại học Sunway, lệnh cấm xuất khẩu là cần thiết để đáp ứng nhu cầu trong nước, nhưng cảnh báo rằng biện pháp này "rất dễ gây gián đoạn” cho các nhà sản xuất có hợp đồng cung ứng dài hạn ở nước ngoài. “Lệnh cấm nên nhanh chóng được dỡ bỏ ngay sau khi khôi phục cân bằng cung cầu trong nước và hợp tác của tất cả các doanh nghiệp trong ngành”, ông nhấn mạnh.
Bên cạnh lệnh cấm xuất khẩu, Thủ tướng Ismail Sabri cũng tuyên bố Malaysia sẽ tạo nguồn dự trữ gia cầm, bãi bỏ giấy phép nhập khẩu và tăng nhập gà từ các lò mổ được chứng nhận ở nước ngoài.
Vì sao Singapore lo lắng về lệnh cấm của Malaysia
Singapore, quốc gia nổi tiếng với món cơm gà, vốn phụ thuộc vào 1/3 lượng gia cầm đến từ Malaysia. Tuy nhiên, nếu không có gia cầm tươi của Malaysia, Singapore hiện chỉ còn lại nguồn cung đông lạnh từ Brazil, chiếm 48% nguồn cung của cả nước, tiếp theo là 8% từ Mỹ, và 10% còn lại đến từ các nước khác.
Cơ quan Thực phẩm Singapore cho biết lệnh cấm của Malaysia có thể dẫn đến gián đoạn tạm thời đối với nguồn cung thịt gà đông lạnh. Cơ quan này kêu gọi người tiêu dùng cân nhắc chuyển sang thịt gà đông lạnh hoặc các sản phẩm thịt khác.
Tờ Straits Times của Singapore cho biết những người bán gà dự đoán giá gà đông lạnh có thể tăng tới 30%, đồng thời khiến giá các món ăn từ gà, đặc biệt là món cơm gà nổi tiếng của đảo quốc Sư tử tăng vọt.
Một số người Singapore đã nói về lệnh cấm trên một cách hài hước trên mạng xã hội. Đến cả ứng dụng thương mại điện tử Carousell của nước này cũng trở thành nơi nhiều cửa hàng đăng tải các quảng cáo về món cơm gà tươi. “Đây là hộp cơm gà không dùng gà đông lạnh cuối cùng ở Singapore”, một người bán hàng viết, kèm hình ảnh một hộp cơm gà.
Người Malaysia cũng nói đùa về tình hình ở trong nước vào ngày lệnh cấm có hiệu lực. Một bản tin video của Channel NewsAsia xuất hiện hình ảnh các xe tải chở “những lô gà sống cuối cùng từ Malaysia” vào trạm kiểm soát hải quan của Singapore trước ngày lệnh cấm có hiệu lực. “Đây là VIC (Very Important Chickens) – những con gà vô cùng quan trọng”, người dùng Twitter Izzat Syazwan châm biếm.
 |
Chiếc xe vận chuyển gà sống từ Malaysia sang Singapore. Ảnh: Bloomberg |
Cảnh tượng những chuyến xe chở đầy gà ra khỏi đất nước cũng khiến một số người Malaysia lo lắng và đặt ra câu hỏi liệu rằng đất nước có thực sự thiếu thịt gà không, hay đây là nỗ lực trục lợi của các nhà sản xuất.
Tuy nhiên, ông Yani Hardinata, đại diện của Safina Foods - nhà sản xuất gà quy mô vừa của Malaysia, đã bác bỏ những băn khoăn trên. “Trước khi tình trạng thiếu hụt xảy ra, chúng tôi có thể giết mổ tới 9.000 con gia cầm mỗi ngày. Giờ đây, con số chỉ còn dưới 3.000 con một tuần”, ông Yani nói. Ông cho biết, nhà máy của ông đang làm việc cùng với các đơn vị sản xuất gà theo phương pháp halal để giảm chi phí.
Người Singapore sẽ phải bớt ăn cơm gà
Hiện vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy thời gian chính xác mà chính phủ Malaysia dỡ bỏ lệnh cấm.
Trong khi đó, giá gà trên thị trường nội địa nước này vẫn đang ở mức cao. Tờ The Star hôm 1/6 đưa tin, gia cầm được bán với giá 17 Ringgit/kg (3,87 USD/kg) tại một số cửa hàng địa phương, cao gấp đôi so với mức giá trần mà chính phủ đưa ra là 8,9 ringgit (2,03 USD/kg), có hiệu lực từ ngày 5/2 đến ngày 5/6.
 |
| Quán cơm gà Hải Nam Tian Tian của Singapore cho biết có thể ngừng bán các món gà nếu không tìm được nguồn gà tươi. Ảnh: Shutterstock |
Trong một bài phát biểu hôm 1/6, ông Ismail Sabri cho biết giá trung bình mỗi kg sẽ lên tới 12 Ringgit (2,73 USD) nếu chính phủ không can thiệp.
Trong khi đó, tại Singapore, chủ quán cơm gà Hải Nam Tian Tian - một trong những quán cơm gà nổi tiếng nhất quốc đảo này - nói rằng bà đang cân nhắc việc ngừng bán các món gà nếu không tìm được nguồn cung gà tươi thay thế. “Chúng tôi sẽ bán trở lại các món như đậu phụ rán, sườn lợn rán và salad tôm. Chúng tôi không dùng thịt gà đông lạnh”, bà Foo Kui Lian cho biết.
Chính quyền Singapore cũng kêu gọi người dân không nên tích trữ hoặc mua quá nhiều thịt gà đông lạnh. Chuỗi siêu thị lớn nhất của nước này cho biết họ có kho dự trữ gà đông lạnh trong 4 tháng và sẽ có nguồn cung "rất sớm" trong 2 tháng nữa.
