Trong báo cáo cập nhật triển vọng ngành ô tô mới đây, Trung tâm phân tích Chứng khoán SSI dự báo, nhu cầu ô tô có thể suy giảm trong nửa cuối năm 2022, nhưng vẫn đạt mức tăng trưởng 10% so với cùng kỳ nhờ mức nền so sánh thấp năm 2021 (do ảnh hưởng của giãn cách xã hội).
Tuy nhiên, mức tăng trưởng 6 tháng cuối năm vẫn thấp hơn mức tăng 23% so với cùng kỳ trong 6 tháng đầu năm 2022, do các yếu tố: Giá xăng dầu neo cao, thời gian giao xe kéo dài và thiếu hụt các mẫu ô tô phổ biến do tình trạng thiếu chip toàn cầu, Chính phủ ngừng ưu đãi 50% phí trước bạ đối với xe ô tô (lắp ráp, sản xuất trong nước) kể từ tháng 6/2022.
Đối với nhu cầu xe máy, SSI cũng dự báo sẽ không tăng trưởng trong nửa cuối năm 2022 (so với mức tăng trưởng 4% so với cùng kỳ trong 6 tháng đầu năm 2022), do công ty lớn nhất là Honda (chiếm 80% thị phần) đang gặp khó khăn trong việc cung cấp đủ các mẫu xe tay ga phổ biến do thiếu chip và nguyên vật liệu. Điều này đã gây ra sự chênh lệch giá đáng kể giữa nhà sản xuất và đại lý, do đó người tiêu dùng sẽ trì hoãn mua các mẫu xe mới vào lúc này.
Sang năm 2023, SSI cho rằng nhu cầu ô tô của Việt Nam sẽ tăng trưởng vừa phải, ở mức 11% so với cùng kỳ, và so với mức tăng trưởng bình quân 16%/năm của thị trường ô tô trong 5 năm qua. Động lực tăng trưởng chính vẫn sẽ là: Tỷ lệ sở hữu ô tô ở Việt Nam còn thấp tiếp tục kích thích người tiêu dùng mua ô tô mới, đặc biệt trong bối cảnh thay đổi nhanh về công nghệ và mẫu mã; vấn đề thiếu chip có thể được giải quyết triệt để, tạo điều kiện cho nguồn cung xe tăng lên và giá bán cho người tiêu dùng giảm xuống.
 |
| SSI dự báo nhu cầu ô tô của Việt Nam năm 2023 sẽ tăng trưởng vừa phải. |
Dự báo khá thận trọng về ngành ô tô năm 2023 nhưng SSI vẫn lạc quan vào chu kỳ bùng nổ tiêu thụ ô tô hiện nay của Việt Nam khi so sánh với các thị trường trong khu vực như Thái Lan, Trung Quốc, Philippines và Indonesia. Nhu cầu ô tô vào năm 2023 có thể sẽ vượt qua mức trước đại dịch, với số lượng ô tô bán ra đạt 385.000 chiếc vào năm 2023, cao hơn 14% so với 337.000 chiếc vào năm 2019.
Đối với thị trường xe máy, SSI kỳ vọng tăng trưởng 5% so với cùng kỳ vào năm 2023, do nguồn cung xe máy Honda có thể phục hồi sau khi tình trạng thiếu chip và nguyên vật liệu được giải quyết. Tuy nhiên, tình trạng bão hòa của thị trường xe máy hiện nay sẽ tiếp tục kìm hãm tăng trưởng của thị trường này ở mức 1-10% trong ngắn hạn và trung hạn.
Có thể tăng trưởng lợi nhuận trở lại vào năm 2023
SSI cho biết, ngành ô tô khá nhạy cảm với việc tăng giá của các nguyên vật liệu thô liên quan như thép, nhựa dẻo, xăng dầu, thậm chí cả lãi suất cho vay tiêu dùng. Các nhà sản xuất ô tô đều gặp khó khăn nếu muốn tăng giá bán để bù đắp những chi phí đầu vào đang gia tăng này, vì đặc điểm của ngành này là có sự cạnh tranh khốc liệt giữa các thương hiệu.
Tuy nhiên, với việc giá các nguyên vật liệu chính như thép, nhựa dẻo, xăng dầu và chất bán dẫn có dấu hiệu đạt đỉnh trong năm 2022 và đang suy yếu dần, lĩnh vực ô tô có thể nhanh chóng tăng trưởng lợi nhuận trở lại vào năm 2023. Nhu cầu về ô tô vẫn tăng mạnh trong trung và dài hạn do tỷ lệ sở hữu ô tô ở Việt Nam vẫn ở mức thấp và thu nhập bình quân đầu người ngày càng tăng lên.
Về lợi nhuận, biên lợi nhuận ngành ô tô có xu hướng bị siết lại trong nửa cuối năm 2022 và chỉ bắt đầu phục hồi vào năm 2023 sau khi giá vật liệu thô trở lại mức bình thường. Do đặc điểm của ngành là rất nhạy cảm với các chu kỳ thị trường nên SSI cho rằng định giá của ngành sẽ giảm mạnh, đi cùng với sự giảm sút của lợi nhuận trong ngắn hạn. Thời điểm tốt nhất để đầu tư vào lĩnh vực này sẽ là 6 tháng đầu năm 2023, khi lợi nhuận dự kiến sẽ tăng trưởng trở lại.
Trong các cổ phiếu doanh nghiệp ô tô niêm yết trên sàn, SSI ưa thích VEA của Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam với kỳ vọng tổng doanh thu và lợi nhuận ròng năm 2022 sẽ đạt 4.300 tỷ đồng (tăng 8% so với cùng kỳ) và 6.210 tỷ đồng (tăng 8% so với cùng kỳ), nhờ doanh thu ô tô tăng trưởng 16% và doanh thu xe máy tăng trưởng 3%.
Trong tình trạng thiếu chip kéo dài, các nhà sản xuất sẽ tăng giá bán đối với các mẫu ô tô, từ đó giúp cải thiện lợi nhuận của các liên doanh VEA để hạn chế ảnh hưởng của việc chi phí đầu vào tăng cao trong thời kỳ lạm phát. Bên cạnh đó, VEA tiếp tục là cổ phiếu có định giá hấp dẫn với tỷ suất cổ tức 10% vào năm 2022 và 11% vào năm 2023.
Đối với năm 2023, câu chuyện phần nào sẽ trở nên hấp dẫn hơn, với tỷ suất lợi nhuận của liên doanh ô tô và xe máy phục hồi, do giá nguyên liệu đầu vào dự kiến giảm và nhu cầu vẫn đủ mạnh để duy trì giá bán cao. SSI kỳ vọng doanh thu và lợi nhuận ròng năm 2023 lần lượt đạt 4.700 tỷ đồng (tăng 10% so với cùng kỳ) và 6.830 tỷ đồng (tăng 11% so với cùng kỳ).
Trên thị trường chứng khoán, VEA đang giao dịch ở vùng giá 44.000 đồng. Mức đỉnh của cổ phiếu này là 61.000 đồng, thiết lập hồi tháng 7/2019. Tháng 4 năm nay, VEA cũng từng leo lên mức 51.000 đồng rồi rơi vào giai đoạn giảm giá cùng diễn biến tiêu cực của thị trường chung.
