Ngân hàng Thế giới (World Bank) ngày 13/4 công bố báo cáo cập nhật kinh tế vĩ mô tháng 4/2023 cho thấy nền kinh tế giảm tốc nhưng dịch vụ lại là lĩnh vực đóng góp chính vào tăng trưởng.
Xuất nhập khẩu giảm
Theo báo cáo của World Bank, tăng trưởng kinh tế (GDP) của Việt Nam đạt 3,3% trong quý 1, chậm lại so với mức 5,9% trong quý 4/2022, phần lớn là do sự thu hẹp của ngành công nghiệp, phản ánh sự sụt giảm mạnh trong xuất khẩu trước bối cảnh nhu cầu toàn cầu suy yếu.
Cụ thể, ngành công nghiệp thu hẹp 0,4% so với cùng kỳ trong quý 1/2023, giảm mạnh so với mức trung bình 5,3% so với cùng kỳ trong giai đoạn 2020-2022 và làm giảm 0,1 điểm phần trăm đóng góp vào tăng trưởng GDP.
Sự suy giảm trong ngành công nghiệp phản ánh mức giảm đối với lĩnh vực xuất khẩu và nhập khẩu, theo báo cáo cả 2 lĩnh vực này đều giảm lần lượt là 11,8% và 14,6% (so với cùng kỳ) trong quý 1. Đây là quý thứ hai liên tiếp hoạt động thương mại hàng hóa quốc tế của Việt Nam bị thu hẹp. Xuất khẩu giảm chủ yếu do hai nhóm hàng là máy vi tính, điện thoại, điện tử và máy móc giảm khoảng 14,3% và các sản phẩm dệt may, da giày giảm khoảng 18%.
Phản ánh sự sụt giảm trong xuất khẩu, kim ngạch nhập khẩu linh kiện điện thoại, máy tính, thiết bị điện tử và máy móc cũng giảm 23% so với cùng kỳ, cho thấy sự phụ thuộc lớn của xuất khẩu công nghệ cao vào các đầu vào nhập khẩu này. Chưa kể, là đầu vào chính của ngành dệt may và da giày, nhập khẩu bông, sợi dệt, vải và giày dép cũng giảm 21%.
Mặt khác, cam kết FDI giảm 40% so với cùng kỳ trong quý 1 và là quý thứ năm liên tiếp cam kết FDI giảm. Điều này phản ánh sự bất định gia tăng liên quan đến triển vọng kinh tế toàn cầu và việc thắt chặt các điều kiện tài chính để kiểm soát lạm phát ở các nền kinh tế phát triển.
Giải ngân vốn FDI bắt đầu chậm lại trong quý 1/2023 sau khi đạt kết quả khả quan trong năm 2022, đặc biệt là trong quý cuối cùng của năm. Giải ngân cho quý 1 giảm 38% so với quý 4/2022 và giảm 2,3% so với cùng kỳ.
 |
Dịch vụ và doanh thu bán lẻ tăng
Điểm đáng mừng là bất chấp sự sụt giảm chung trong quý 1/2023, sản xuất công nghiệp (IIP) đã có những dấu hiệu cải thiện tạm thời trong tháng 3 năm 2023 khi tăng 9,4% (so với tháng trước), đối lập với mức giảm mạnh vào tháng 1 (-22,7% so với tháng trước) và mức tăng trưởng yếu (3,5% so với tháng trước) vào tháng 2.
 |
Bên cạnh đó, trong quý 1/2023, các ngành dịch vụ tăng trưởng 6,8% so với cùng kỳ và đóng góp 2,9 điểm % vào GDP.
Cũng theo báo cáo, doanh số bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tăng 1,9% so với tháng trước và 13,4% so cùng kỳ vào tháng 3. Đây là tháng thứ 13 liên tiếp doanh số bán lẻ ghi nhận mức tăng hai con số so với cùng kỳ, phần lớn là do yếu tố nền thấp liên quan đến các đợt phong tỏa do Covid-19 trong quý 3/2021.
Ngoài ra, doanh thu bán lẻ hàng hóa tiếp tục ghi nhận tốc độ tăng trưởng vững chắc, tăng 11,3% so với cùng kỳ trong tháng 3. Mặc dù chỉ đóng góp khoảng 20% tổng doanh số bán lẻ, doanh số bán hàng của các ngành dịch vụ đã ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ với doanh thu của cơ sở lưu trú và ăn uống tăng 25,5% và doanh thu của dịch vụ lữ hành tăng 113,9%. Lượng khách quốc tế đạt 2,7 triệu lượt trong quý 1/2023, so với 91.000 lượt quý 1/2022.
Giám sát chặt chẽ khu vực tài chính là rất quan trọng
Về các lĩnh vực liên quan đến tài chính, theo World Bank, tín dụng giảm tốc phản ánh sự chậm lại trong hoạt động kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp và bất động sản, cũng như môi trường lãi suất cao. Để hỗ trợ nền kinh tế, NHNN đã 2 lần quyết định cắt giảm lãi suất điều hành, qua đó giúp nới lỏng các điều kiện tài chính trong nước.
World Bank cũng cho biết, ngân sách thặng dư trong quý 1/2023, nhưng chi đầu tư phát triển chỉ chiếm 10,3% ngân sách kế hoạch trong cùng kỳ, điều này đã phần nào phản ánh việc giải ngân chi tiêu công chậm. Theo World Bank, giải ngân vốn đầu tư công chậm trong quý 1 không phải điều bất thường, do một số khoản đầu tư công vẫn đang chờ phân bổ ngân sách.
Cần theo dõi chặt chẽ việc tăng trưởng kinh tế và xuất khẩu sản phẩm chế tạo chậm lại trong quý đầu năm. Nếu nhu cầu trong nước và bên ngoài vẫn tiếp tục yếu, Chính phủ nên xem xét hỗ trợ tổng cầu thông qua đẩy nhanh giải ngân đầu tư công.
Ngoài ra, việc giám sát chặt chẽ khu vực tài chính là rất quan trọng trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu tiếp tục có nhiều bất ổn và nền kinh tế trong nước đang chậm lại, bao gồm cả sự trì trệ trong lĩnh vực bất động sản chiếm khoảng 20% khoản vay của khu vực tài chính, World Bank nhấn mạnh.
Đối với lạm phát, chuyên gia World Bank cho biết, sau khi tăng liên tục trong khoảng thời gian từ tháng 3/2022 đến tháng 1/2023, lạm phát đã giảm trong tháng 2 và tháng 3 năm 2023. Tốc độ tăng trưởng của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) giảm từ 4,9% trong tháng 1 xuống 4,3% vào tháng 2 và tiếp tục giảm xuống còn 3,4% vào tháng 3. Trong khi đó, lạm phát cơ bản giảm nhẹ từ 5,2% xuống 5% và 4,9% trong 3 tháng gần đây.
Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý việc tăng giá điện và tiền lương khu vực công trong những tháng tới có thể gây áp lực lên lạm phát.
Chưa kể, khả năng Mỹ tiếp tục thắt chặt tài chính để kiểm soát lạm phát có thể ảnh hưởng đến điều hành tỷ giá, nhất là khi NHNN vừa giảm một số lãi suất điều hành để hỗ trợ nền kinh tế, World Bank nhìn nhận.
 |
