Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 4, chiều ngày 11/11, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật Giá (sửa đổi). Trong bối cảnh xăng dầu khan hiếm, câu chuyện giữ hay bỏ Quỹ bình ổn xăng dầu lại tiếp tục được đưa ra bàn luận sôi nổi.

Một số đại biểu cho rằng, nên bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu do không còn phù hợp với mục tiêu về bình ổn giá, không đảm bảo tính thị trường.

Song, cũng có đại biểu nhấn mạnh, thời gian qua, Quỹ đã phát huy tác dụng trong tạo "bước đệm" nhằm bình ổn, giúp giá trong nước không tăng sốc, góp phần kiềm chế lạm phát. Theo đó, vẫn nên tiếp tục giữ Quỹ bình ổn giá xăng dầu để đảm bảo công cụ điều tiết.

Đóng góp ý kiến vào Luật Giá (sửa đổi), đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa đồng thuận với việc sửa đổi Luật này và cho rằng, việc sửa đổi Luật Giá cần đảm bảo giá cả phải được điều chỉnh đáp ứng kịp thời những biến động giá cả trên thị trường, đặc biệt là trong bối cảnh giá xăng dầu có nhiều biến động.

Theo đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh, từ đầu tháng 10 đến nay, tình trạng đứt gãy nguồn cung, khan hiếm xăng dầu xảy ra trên diện rộng, không hiếm gặp hình ảnh các cây xăng đóng cửa, người dân xếp hàng dài chờ đến lượt mua.

"Vậy không rõ vai trò của Quỹ bình ổn giá xăng dầu ở đâu, liệu có nên duy trì quỹ này nữa hay không? Nên chăng đã đến lúc phải thay đổi cơ chế quỹ bình ổn giá bằng các công cụ điều tiết giá khác hiệu quả hơn để giá cả hàng hóa vận hành theo quy luật của thị trường", đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh đặt câu hỏi.

Vấn đề này cần được liên Bộ Tài chính, Công thương cân nhắc một cách thận trọng hơn. Vì vậy, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh cho rằng, việc quy định lập Quỹ bình ổn giá thành một điều luật riêng tại dự thảo Điều 22 là có thể không phù hợp.

Liên quan đến vấn đề này, Đại biểu Trịnh Xuân An - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai cũng bày tỏ cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Giá. Ông cho rằng trong hoạt động điều hành giá, Nhà nước cần bám sát các nguyên tắc cơ bản để đảm bảo hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp, người dân và các bên liên quan.

Đại biểu Trịnh Xuân An - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai

Đối với nội dung về bình ổn giá, đặc biệt là bình ổn giá xăng dầu, đại biểu cho rằng chỉ nên can thiệp vào thị trường ở một vài thời điểm nhất định, cần có sự điều chỉnh phù hợp để đảm bảo ổn định thị trường, đồng thời cũng hài hòa lợi ích của các doanh nghiệp.

"Cá nhân tôi không đồng tình với việc tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Chúng ta còn rất nhiều công cụ để điều chỉnh giá cả xăng dầu, không nhất thiết phải giữ một quỹ còn rất nhiều điểm chưa rõ ràng như vậy", đại biểu Trịnh Xuân An nêu quan điểm.

Đại biểu cũng đề nghị làm rõ nội dung Quỹ bình ổn giá xăng dầu là "bước đệm" để bình ổn giá xăng dầu, đồng thời đề nghị sử dụng linh hoạt nhiều công cụ khác trong bình ổn giá. Về vấn đề niêm yết giá, đại biểu cho rằng, Điều 32 còn quy định chung chung, chưa rõ ràng, cụ thể, không xác định rõ được trách nhiệm, nghĩa vụ thuế, chưa thể hiện rõ phương pháp quản lý phù hợp.

Trong khi đó, Đại biểu Vũ Tuấn Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ cho rằng, quỹ bình ổn giá đã giúp cho giá cả hàng hóa vận hành theo cơ chế thị trường. Tuy nhiên, việc sử dụng quỹ bình ổn giá trong thời gian qua cho thấy việc vận hành còn có những hạn chế.

Theo đại biểu Vũ Tuấn Anh, chỉ sử dụng quỹ bình ổn giá đối với mặt hàng xăng dầu, không lập quỹ bình ổn giá đối với các mặt hàng khác. Ngoài ra, cần công khai minh bạch việc sử dụng quỹ bình ổn giá, kèm theo đó là kiểm soát nguồn cung cầu.

Trong thực tiễn thời gian qua, chúng ta đã hình thành Quỹ bình ổn giá xăng dầu và cho thấy, Quỹ đã góp phần làm giảm sốc về giá khi giá xăng dầu thế giới tăng cao hoặc là giảm quá mạnh. Việc sử dụng quỹ bình ổn giá đã hạn chế tác động xấu đến nền kinh tế và đời sống của nhân dân.

Đại biểu Vũ Tuấn Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ

Xét về bản chất, giá cả hàng hóa, dịch vụ thực hiện trích quỹ bình ổn giá vẫn vận hành theo cơ chế thị trường, tăng hay giảm vẫn phụ thuộc vào thị trường. Tuy nhiên, khi sử dụng công cụ quỹ bình ổn giá sẽ tác động làm giá cả tăng chậm hơn hoặc giảm chậm hơn.

Do đó, nếu sử dụng được biện pháp bình ổn giá khác như thông qua điều hòa, kiểm soát cung cầu quy định tại Khoản 3, Điều 20 của dự thảo luật thì không cần thiết phải sử dụng công cụ quỹ bình ổn giá.

Trong điều kiện hiện nay thì việc bình ổn giá xăng dầu thông qua điều hòa, kiểm soát cung cầu còn khó khăn. Vì vậy, trước mắt, đại biểu Vũ Tuấn Anh thống nhất giữ Quỹ bình ổn giá như dự án Luật, song cần quy định rõ là chỉ lập quỹ bình ổn giá xăng dầu, còn không lập quỹ bình ổn giá đối với các hàng hóa, dịch vụ khác. Đồng thời cần có quy định cụ thể về việc công khai, minh bạch việc trích và sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu để đảm bảo được thực thi.

Phát biểu giải trình các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc tiếp thu tối đa các ý kiến thảo luận của các đại biểu Quốc hội tại Tổ và tại Hội trường, tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện dự án Luật để trình Quốc hội xem xét.

Về quỹ bình ổn xăng dầu, Bộ trưởng Tài chính cho biết đây là quỹ đặc thù, được lập theo Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu và các nghị định sửa đổi sau này (Nghị định 83 và Nghị định 95). Như vậy Quỹ này đã tồn tại trước thời điểm Luật Giá 2012 được ban hành.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc

Thời gian qua khi giá xăng dầu thế giới nhiều biến động, việc sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã phát huy tác dụng tích cực và hiệu quả. Bên cạnh các công cụ vay nguồn cung, vay thông qua cấp phép,... Quỹ bình ổn xăng dầu là công cụ cần thiết để ổn định, giảm sốc giá xăng dầu, phục vụ mục tiêu sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế.

Do đó, Chính phủ thống nhất đề xuất trước mắt chưa bỏ công cụ Quỹ bình ổn giá xăng dầu và đưa ra các cơ chế để sử dụng công cụ quỹ này công khai, minh bạch hơn.