Một đoạn cao tốc Nội Bài - Lào Cai. Nguồn: Báo Tài nguyên Môi trường.

Ưu tiên nâng cấp các đoạn lưu lượng tăng cao

Trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Bộ KH&ĐT đã đề nghị Thủ tướng Chính phủ nâng cấp một số tuyến đường bộ cao tốc.

Theo đó, ưu tiên đầu tư các đoạn quy mô 2 làn xe đã hoàn thành hoặc đang đầu tư lên quy mô 4 làn xe để đảm bảo an toàn giao thông và đồng bộ trên toàn tuyến; các đoạn đang mất an toàn giao thông nghiêm trọng (thường xuyên xảy ra tai nạn, ùn tắc giao thông); các dự án PPP đã đưa vào khai thác có khả năng thu xếp được nguồn vốn.

Sau đó, ưu tiên đầu tư mở rộng toàn bộ các đoạn tuyến cao tốc có quy mô 4 làn xe hạn chế, 4 làn xe hoàn chỉnh đang khai thác lên quy mô theo quy hoạch trên trục cao tốc Bắc - Nam phía Đông và các đoạn cao tốc kết nối tại cửa ngõ trung tâm thành phố lớn.

Việc đầu tư cần phù hợp với nguồn vốn, khả năng cân đối vốn và khả năng giải ngân vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm của ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương, phù hợp với quy định của pháp luật.

Trên cơ sở đó, Bộ KH&ĐT đã đề xuất danh mục 28 dự án đầu tư gồm: 23 dự án đầu tư công, 2 dự án đầu tư PPP và 3 dự án do VEC quản lý với tổng nhu cầu vốn là 247.660 tỷ đồng.

Cụ thể, 23 dự án đầu tư công được đề xuất nâng cấp, mở rộng cần nhu cầu vốn hơn 181.400 tỷ đồng, được chia thành hai nhóm. Nhóm các dự án đang khai thác, gồm: Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hoà Liên, Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - QL45, QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây.

Nhóm các dự án đang thi công, gồm: Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Tuyên Quang, Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Hà Giang; Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh, Vạn Ninh - Cam Lộ, Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong, Vân Phong - Nha Trang.

Hai dự án PPP được đề xuất mở rộng với tổng nhu cầu vốn gần 43.200 tỷ đồng, gồm: Hoà Lạc - Hoà Bình (đang điều chỉnh chủ trương đầu tư), TP HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận.

Ba dự án do VEC quản lý được đề xuất nâng cấp, gồm: Nội Bài - Lào Cai đoạn Yên Bái - Lào Cai, TP HCM - Long Thành - Dầu Giây, Cầu Giẽ - Ninh Bình. Nhu cầu vốn để mở rộng 3 đoạn tuyến cao tốc khoảng hơn 23.000 tỷ đồng.

"Các dự án này cần được làm rõ một số nội dung về khả năng thực hiện, khó khăn, vướng mắc, cơ sở pháp lý, thẩm quyền quyết định," báo cáo của Bộ KH&ĐT nêu.

Đề xuất phát hành gói trái phiếu Chính phủ 165.000 tỷ đồng đầu tư dự án

Đề cập đến khả năng cân đối nguồn vốn cho các dự án, Bộ KH&ĐT cho biết, hiện nay, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 nguồn ngân sách Trung ương đã dự kiến cân đối được 15.506 tỷ đồng từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022 và dự kiến tăng thu ngân sách Trung ương năm 2023 để nâng cấp, mở rộng 5 dự án.

Trong đó, dự án Cam Lộ - La Sơn được xem xét, cân đối 7.000 tỷ đồng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2023, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đang lấy ý kiến các địa phương để lập dự án đầu tư.

Dự án La Sơn - Hòa Liên được cân đối 3.011 tỷ đồng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định chủ trương đầu tư, Bộ GTVT đang hoàn thiện để phê duyệt dự án, dự kiến khởi công năm 2024, hoàn thành năm 2025.

Dự án Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Tuyên Quang được xem xét cân đối 2.000 tỷ đồng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2023. Hiện, dự án đang triển khai thi công giai đoạn 1 với quy mô 2 làn xe, dự kiến hoàn thành giai đoạn 1 trong năm 2025.

Dự án Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Hà Giang được cân đối 1.500 tỷ đồng từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương 2023, đang triển khai thi công giai đoạn 1 quy mô 2 làn xe, dự kiến hoàn thành trước ngày 19/5/2025.

Dự án Cao Bồ - Mai Sơn có tổng mức đầu tư 1.995 tỷ đồng. Trong đó, 1.200 tỷ đồng được bố trí từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022 và 795 tỷ đồng giai đoạn 2026 - 2030 của Bộ GTVT. Hiện, Bộ GTVT đã phê duyệt chủ trương đầu tư, dự kiến, dự án khởi công trong năm 2024, hoàn thành năm 2026.

"Như vậy, số vốn còn thiếu khoảng 165.897 tỷ đồng dành cho 18 dự án nâng cấp, mở rộng cao tốc Bắc - Nam phía Đông từ 4 làn xe hạn chế, 4 làn xe hoàn chỉnh lên quy mô hoạch," Bộ KH&ĐT thông tin và cho biết, về vốn ngân sách địa phương, hiện có tỉnh Hoà Bình đã cam kết số vốn 3.257 tỷ đồng nguồn ngân sách địa phương tham gia dự án mở rộng cao tốc Hoà Lạc - Hoà Bình theo phương thức PPP.

Đáp ứng nhu cầu vốn nâng cấp mở rộng các tuyến cao tốc, Bộ KH&ĐT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho phép phát hành gói trái phiếu Chính phủ khoảng 165.000 tỷ đồng để đầu tư các dự án nâng cấp, mở rộng các tuyến cao tốc nêu trên.