Hạ tầng tuyến metro có ảnh hưởng lớn tới bất động sản

Theo đánh giá của chuyên gia, bất động sản trung tâm các thành phố lớn như Hà Nội và TP HCM được kỳ vọng gia tăng giá trị khi hạ tầng giao thông kết nối và hàng loạt công trình trọng điểm như các tuyến metro đi vào hoạt động.

Đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông
Đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông

Hệ thống metro từ lâu trở thành một yếu tố kích thích sự phát triển đô thị của các thành phố trên thế giới và góp phần tăng trưởng giá trị bất động sản của khu vực gần đó. Các đô thị tại Anh, Phần Lan, Áo, Pháp... đều chứng kiến làn sóng tăng giá của các dự án có tuyến metro đi qua, đồng thời gần như làm thay đổi cục diện bức tranh thị trường bất động sản.

Tại sự kiện Tổng quan thị trường bất động sản năm 2022 do CBRE tổ chức vào sáng 12/1, các chuyên gia nhận định giá bất động sản gần metro thường cao hơn các khu vực khác do đáp ứng được nhu cầu kết nối và sự thuận tiện của người dân khi sử dụng loại hình giao thông hiện đại này.

Tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông mới khai trương là một trong những tin đáng mừng cho hệ thống giao thông đô thị Hà Nội. Đồng thời, việc tuyến đường sắt nội đô vận hành cũng đem lại nhiều tác động đến thị trường bất động sản dọc theo khu vực, nhờ sự thuận tiện trong việc di chuyển của người dân.

Tại TP HCM, sau gần 10 năm kể từ thời điểm khởi công đến nay, mặc dù chưa đi vào hoạt động với nhiều lần "lỡ hẹn", tuyến đường sắt đô thị Bến Thành - Suối Tiên (metro số 1) cũng đã kịp tạo ra một làn sóng đầu tư bất động sản bao quanh, từ những dự án nhà ở đến các trung tâm thương mại sầm uất.

Tuyến metro có tác động rất lớn đến thị trường bất động sản.

Chia sẻ góc nhìn về thông tin này, ông Patrick Liau, Quản lý cấp cao của CapitaLand Việt Nam cho biết: "Với bất động sản, khi chúng ta càng kết nối tốt hơn thì giá trị của bất động sản càng lớn. Khả năng kết nối rất được CapitaLand chú trọng, nó thể hiện ngay trong các dự án của công ty như dự án Raffles City; Capital Place - Ngọc Khánh; dự án nhà ở Thành phố mới tại Bình Dương cách tuyến metro khoảng 5 phút chạy xe".

Ông Patrick Liau, Quản lý cấp cao của CapitaLand Việt Nam
Ông Patrick Liau, Quản lý cấp cao của CapitaLand Việt Nam

Ông Liau cũng đánh giá dự án Ecopark đang làm rất tốt trong việc kết nối dự án với giao thông công cộng. "Khi xem xét vị trí các dự án văn phòng, khả năng kết nối với các hệ thống giao thông công cộng xung quanh được hết sức chú trọng. Tính kết nối rất quan trọng không chỉ trong nội thành mà còn kết nối trung tâm với khu vực ngoại thành", ông cho biết thêm.

Ông Patrick Liau cũng nhấn mạnh triết lý của Capitaland hướng đến xây dựng một cộng đồng mà người dân hạn chế sử dụng xe cá nhân. Đương nhiên lúc đầu người dân sẽ khó thay đổi thói quen đi ô tô sang đi tàu, nhưng theo ông việc bắt đầu bằng việc đưa các tuyến metro vào hoạt động đã là rất tốt. Đây là những nỗ lực rất đáng hoan nghênh của Chính phủ trong việc thúc đẩy sự hoàn thiện của các dự án hạ tầng.

Từ góc độ là đơn vị tư vấn bất động sản, bà Đặng Phương Hằng, Tổng giám đốc CBRE Việt Nam đánh giá tuyến metro có tác động rất lớn đến thị trường bất động sản. Tại TP HCM có rất nhiều các dự án đầu tư tập trung quanh khu vực gần các nhà ga tương lai. Hay tại thành phố Thủ Đức, từ năm 2015-2019 có khoảng 55.000 căn hộ được bán thành công nhờ dự án metro số 1, con số này lớn gấp 4 lần giai đoạn 4 năm trước đó.

Bà Đặng Phương Hằng, Tổng giám đốc CBRE Việt Nam
Bà Đặng Phương Hằng, Tổng giám đốc CBRE Việt Nam

CBRE dự kiến giá bán sơ cấp của các dự án mới tại khu vực này sẽ tăng 20% trong những năm tới so với mặt bằng hiện tại, đặc biệt những dự án mới dọc theo tuyến metro sẽ có thể tăng 40%.

Tại các thị trường châu Á, giá nhà gần hệ thống giao thông công cộng thường cao hơn mặt bằng chung từ 6% - 25%. Tiềm năng tăng giá tại những khu vực này cũng cao hơn 10 – 20% so với các khu vực khác. Tại TP HCM, từ 2018, khi tuyến metro dần hoàn thiện, giá trên thị trường thứ cấp đã tăng đáng kể, với mức giá chào bán lại cao hơn 25% - 75% so với giá bán khởi điểm.

Tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên

Thông tin tuyến Metro số 1 đã hoàn thành 90% tiến độ thi công, dự kiến vận hành thương mại trong năm 2022 đã thúc đẩy giá trị bất động sản dọc tuyến metro tăng trưởng. Từ khi tuyến Metro số 1 bắt đầu xây dựng vào năm 2012, hàng loạt dự án căn hộ và trung tâm thương mại đã được hình thành dọc theo tuyến tàu này.

Tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên
Tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên

Hiện nay, tại TP HCM có khoảng 26 dự án căn hộ dọc tuyến Metro số 1, trải dài qua các quận của thành phố. Trong số đó, có 23 dự án đã hoàn thành, 3 dự án đang xây dựng và sẽ hoàn thành trong thời gian tới, bổ sung lượng lớn căn hộ cho thị trường.

Trên thực tế, trong giai đoạn 2012 – 2016 giá mở bán các dự án bất động sản tại những khu vực có tuyến metro đi qua đã tăng mạnh so với các khu vực khác. Đến nay, những dự án hiện hữu nằm dọc theo tuyến cũng có mức tăng tốt so với giá ban đầu.

Tàu đường sắt Cát Linh- Hà Đông

Tuyến đường sắt nội đô Cát Linh- Hà Đông của Hà Nội, vận hành từ ga Cát Linh đến ga Yên Nghĩa với chiều dài 13,05 km mới khai trương cũng đem lại nhiều tác động đến thị trường bất động sản dọc theo khu vực, nhờ sự thuận tiện trong việc di chuyển của người dân.

Theo khảo sát của Colliers Việt Nam, hiện nay trên trục đường tuyến Cát Linh - Hà Đông đã có khoảng hơn 100 dự án bất động sản đã và đang được phát triển. Nhiều dự án dường như đã bị thị trường "lãng quên" từ lâu cũng đang thu hút được sự quan tâm trở lại nhờ sự khởi động của dự án này.

Việc đưa tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông vào vận hành sẽ là một cú hích lớn cho giá trị của các dự án bất động sản trong khu vực, góp phần tạo nên một bộ mặt hiện đại hơn cho thành phố.

Tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông
Tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông

Tác động của một tuyến metro lên thị trường trong ngắn hạn không lớn

Trong khi đó, ông Nobu Narita, Quản lý cấp cao, công ty bất động sản Nomura Việt Nam thì nhận định, chỉ một tuyến metro hoạt động thì tác động của tuyến metro lên thị trường không quá lớn, nhất là trong thời gian ngắn hạn.

Nhưng trong trung hoặc dài hạn tác động của tuyến metro đương nhiên sẽ rất lớn. Tác động sẽ gia tăng đáng kể nếu có nhiều hơn hai hoặc ba tuyến cùng vận hành.

Ông Nobu Narita, Quản lý cấp cao công ty bất động sản Nomura Việt Nam
Ông Nobu Narita, Quản lý cấp cao công ty bất động sản Nomura Việt Nam

"Tuy nhiên việc đưa vào hoạt động một tuyến cũng đã là rất thành công. Nếu đã có một tuyến thì sẽ có thêm tuyến nữa, đây là một bước tiến đáng kể. Đặc biệt, tại TP HCM tuyến metro số 1 thực sự kết nối vào trung tâm thành phố vì vậy chắc chắn cư dân sẽ hào hứng và sử dụng tuyến metro thường xuyên." ông Nobu Narita chia sẻ thêm.

Từ những thành công điển hình của các quốc gia trên thế giới, tuyến metro cũng như các công trình trọng điểm của các thành phố lớn được kỳ vọng sẽ là “đòn bẩy” cho tiềm năng tăng giá của bất động sản khu trung tâm trong tương lai gần.

BIM Group khởi công loạt dự án hơn 10.500 tỷ đồng tại Quảng Ninh

BIM Group khởi công loạt dự án hơn 10.500 tỷ đồng tại Quảng Ninh

Ngày 19/12, Tập đoàn BIM cùng các công ty thành viên tổ chức lễ khởi công ba dự án trọng điểm trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, với tổng mức đầu tư gần 10.500 tỷ đồng
2 năm nữa, bên bờ sông Tô Lịch sẽ có bến thuyền, cầu đi bộ

2 năm nữa, bên bờ sông Tô Lịch sẽ có bến thuyền, cầu đi bộ

Dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên tuyến hai bên bờ sông Tô Lịch khởi công ngày hôm nay 19/12 mang lại hy vọng sẽ góp phần kiến tạo một biểu tượng văn hóa, hồi sinh một cảnh quan lịch sử cho Hà Nội.
Vingroup khởi công, khai trương đồng loạt 11 công trình trọng điểm trên cả nước

Vingroup khởi công, khai trương đồng loạt 11 công trình trọng điểm trên cả nước

Khu đô thị thể thao Olympic tại Hà Nội có diện tích hơn 9.171 ha do Vingroup đầu tư ghi dấu ấn là khu đô thị lớn nhất Việt Nam khi có quy mô trải rộng trên địa bàn 11 xã.
Thủ tướng dự lễ khởi công, khánh thành 234 dự án lớn trên cả nước

Thủ tướng dự lễ khởi công, khánh thành 234 dự án lớn trên cả nước

Sáng ngày 19/12, tại điểm cầu chính ở Hà Nội đã diễn ra lễ khởi công, khánh thành, thông xe kỹ thuật đồng loạt 234 công trình hạ tầng tiêu biểu trên cả nước.
Hà Nội khởi công dự án công viên hai bên sông Tô Lịch hơn 4.600 tỷ đồng

Hà Nội khởi công dự án công viên hai bên sông Tô Lịch hơn 4.600 tỷ đồng

Ngày 19/12, UBND TP Hà Nội phối hợp với Tập đoàn Sun Group chính thức khởi công dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch.
Hà Nội khởi công dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng 855.000 tỷ đồng

Hà Nội khởi công dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng 855.000 tỷ đồng

Dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng được khởi công sáng 19/12, đánh dấu cột mốc quan trọng trong chiến lược tái thiết không gian ven sông của TP Hà Nội.
Cao tốc Quảng Ngãi – Hoài Nhơn sẵn sàng thông xe kỹ thuật vào ngày 19/12

Cao tốc Quảng Ngãi – Hoài Nhơn sẵn sàng thông xe kỹ thuật vào ngày 19/12

Chiều 18/12, Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng đã đến thăm, động viên kỹ sư, công nhân xây dựng Dự án thành phần đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn thuộc Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông.
Hải Phòng sẽ khánh thành, khởi công 13 công trình, dự án vào ngày 19/12

Hải Phòng sẽ khánh thành, khởi công 13 công trình, dự án vào ngày 19/12

Thành phố Hải Phòng sẽ khánh thành, khởi công 13 công trình, dự án chào mừng kỷ niệm 79 năm Ngày Toàn quốc kháng chiến và Đại hội XIV của Đảng.
Xây dựng dữ liệu bất động sản và kiểm soát giá ngay từ đầu vào

Xây dựng dữ liệu bất động sản và kiểm soát giá ngay từ đầu vào

Sáng 17/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp lần thứ 4 của Ban chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản.
'Không có lý do để trì hoãn việc xây dựng lại nhà ở cho người dân'

'Không có lý do để trì hoãn việc xây dựng lại nhà ở cho người dân'

Trưa 17/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì họp đánh giá "Chiến dịch Quang Trung" thần tốc xây dựng lại và sửa chữa nhà ở cho người dân bị thiệt hại do mưa lũ.
Rox Living Amaluna công bố chính sách ưu đãi đầu tư và đối tác phân phối chiến lược

Rox Living Amaluna công bố chính sách ưu đãi đầu tư và đối tác phân phối chiến lược

ROX Living chính thức công bố hai đối tác phân phối chiến lược của khu đô thị ROX Living Amaluna là Đất Xanh Nam Miền Tây và Tâm Thái Land kèm những chính sách ưu đãi đặc biệt.
Thủ tướng: Chuẩn bị chu đáo việc khởi công, khánh thành 234 công trình, dự án

Thủ tướng: Chuẩn bị chu đáo việc khởi công, khánh thành 234 công trình, dự án

Thủ tướng yêu cầu các bên liên quan rà soát kỹ thủ tục khánh thành, khởi công theo quy định; chuẩn bị mặt bằng, phương tiện hậu cần kỹ thuật, điều kiện cơ sở vật chất, công tác an ninh, an toàn.
Khu công nghiệp Việt Nam trước áp lực chuyển đổi mô hình thu hút FDI

Khu công nghiệp Việt Nam trước áp lực chuyển đổi mô hình thu hút FDI

KCN Việt Nam đang bước vào một chu kỳ mới, khi dòng vốn FDI ngày càng đòi hỏi về quy mô lớn, tiêu chuẩn cao và mức độ chọn lọc rõ rệt hơn.
237 dự án, công trình đủ điều kiện khởi công, khánh thành chào mừng Đại hội Đảng

237 dự án, công trình đủ điều kiện khởi công, khánh thành chào mừng Đại hội Đảng

Theo Bộ Xây dựng, có 237 dự án, công trình với tổng vốn đầu tư hơn 3,4 triệu tỷ đồng, đủ điều kiện khởi công, khánh thành vào ngày 19/12 tới.
Cơ hội vàng 'chốt' nhà mặt phố Vinhomes dễ dàng với vốn chỉ hơn 500 triệu đồng

Cơ hội vàng 'chốt' nhà mặt phố Vinhomes dễ dàng với vốn chỉ hơn 500 triệu đồng

Chính sách tài chính linh hoạt giúp áp lực dòng tiền được giải phóng, đưa Vinhomes Green City trở thành điểm đến hấp dẫn của giới đầu tư dịp cuối năm.
Hà Nội sẽ khởi công trục đại lộ cảnh quan sông Hồng vào ngày 19/12

Hà Nội sẽ khởi công trục đại lộ cảnh quan sông Hồng vào ngày 19/12

Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng được xác định là dự án hạ tầng chiến lược, đóng vai trò trục xương sống trong tổ chức không gian đô thị ven sông của Thủ đô Hà Nội.
Hà Nội thông qua chủ trương đầu tư 2 'siêu dự án' 1,78 triệu tỷ đồng

Hà Nội thông qua chủ trương đầu tư 2 'siêu dự án' 1,78 triệu tỷ đồng

Hai 'siêu dự án' gồm khu đô thị thể thao Olympic và trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, với tổng vốn đầu tư khoảng 1,78 triệu tỷ đồng, sử dụng hơn 20.000 ha đất.
Những 'mã gen' quý giúp siêu đô thị Ocean City kiến tạo 'phố cổ của tương lai'

Những 'mã gen' quý giúp siêu đô thị Ocean City kiến tạo 'phố cổ của tương lai'

Giống như cách những khu phố cổ Hà Nội hay Hội An định hình giá trị qua thời gian, siêu đô thị Ocean City hội tụ đầy đủ những 'mã gen' để trở thành di sản của tương lai.
Bên trong nhà máy Yên Xá sau 4 tháng vận hành: Cỗ máy làm sạch nước thải của Hà Nội

Bên trong nhà máy Yên Xá sau 4 tháng vận hành: Cỗ máy làm sạch nước thải của Hà Nội

Nhà máy Yên Xá – dự án có công suất lớn nhất miền Bắc và là một kỳ vọng của Hà Nội trong việc hồi sinh những dòng sông ô nhiễm lâu năm.
Từ phố cổ trăm năm đến Ocean City thế kỷ mới: Quy luật tăng giá trung tâm đang lặp lại

Từ phố cổ trăm năm đến Ocean City thế kỷ mới: Quy luật tăng giá trung tâm đang lặp lại

Với vị trí vàng, hạ tầng hiện đại và hệ sinh thái tiện ích đẳng cấp quốc tế, Ocean City được ví như 'phố cổ tương lai'. Cơ hội càng hấp dẫn khi chủ đầu tư đang tung ưu đãi 'khủng' lên tới 19,5%.
Nhà phố liền kề diện tích lớn The Golden Legacy hút nhà đầu tư về phía Nam Hải Phòng

Nhà phố liền kề diện tích lớn The Golden Legacy hút nhà đầu tư về phía Nam Hải Phòng

Vinhomes Golden City hút nhà đầu tư với dòng sản phẩm nhà phố liền kề diện tích lớn The Golden Legacy, nơi từng khoảng không gian đều sở hữu khả năng sinh lời và tạo giá trị thương hiệu lâu dài.
NHNN kích hoạt gói vay ưu đãi lãi suất cho dự án điện, giao thông, công nghệ

NHNN kích hoạt gói vay ưu đãi lãi suất cho dự án điện, giao thông, công nghệ

Các ngân hàng thương mại sẽ triển khai gói tín dụng ưu đãi dài hạn cho các dự án trọng điểm về điện, giao thông và công nghệ chiến lược.
Chủ đầu tư nhà ở xã hội không được thu tiền đặt cọc ngoài quy định

Chủ đầu tư nhà ở xã hội không được thu tiền đặt cọc ngoài quy định

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Chỉ thị số 34/CT-TTg ngày 11/12/2025 về việc chấn chỉnh, tăng cường minh bạch, phòng ngừa tiêu cực trong việc xét duyệt, mua bán, cho thuê nhà ở xã hội.
Quy định mới về tính giá đất, phí chuyển đổi mục đích sử dụng

Quy định mới về tính giá đất, phí chuyển đổi mục đích sử dụng

Từ đầu năm 2026, bảng giá đất sẽ được áp dụng để tính thu nghĩa vụ tài chính và tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.
JLL Việt Nam: M&A bất động sản sôi động trở lại với loạt thương vụ quy mô lớn

JLL Việt Nam: M&A bất động sản sôi động trở lại với loạt thương vụ quy mô lớn

Thị trường M&A bất động sản Việt Nam đang bước vào giai đoạn phục hồi mạnh với tổng khối lượng giao dịch được công bố 11 tháng năm 2025 đạt khoảng 2,4 tỷ USD.
Thời điểm vàng để sở hữu bất động sản Vinhomes Royal Island trước khi giá bứt phá

Thời điểm vàng để sở hữu bất động sản Vinhomes Royal Island trước khi giá bứt phá

Đô thị đảo nghỉ dưỡng Vinhomes Royal Island, nơi bộ tứ bảo chứng gồm vị trí trung tâm mới, đô thị đã vận hành, hưởng giá trị nghỉ dưỡng và pháp lý lâu dài cùng hội tụ trong một sản phẩm.
Giáng sinh diệu kỳ tại Nam Long II Central Lake

Giáng sinh diệu kỳ tại Nam Long II Central Lake

Đêm hội “Miracle Christmas By The Lake - Giáng sinh diệu kỳ bên hồ” đã chính thức mở màn mùa lễ hội tại Nam Long II Central Lake với chuỗi hoạt động kéo dài đến hết tháng 1/2026.
Giá nhà cao nhưng người trẻ không bỏ cuộc

Giá nhà cao nhưng người trẻ không bỏ cuộc

Báo cáo tâm lý thị trường bất động sản nửa cuối năm 2025 cho thấy dù giá nhà cao nhưng giới trẻ vẫn kiên trì nhu cầu sở hữu.
Vingroup đề xuất đầu tư 3 tỷ USD mở rộng hoạt động tại Ấn Độ

Vingroup đề xuất đầu tư 3 tỷ USD mở rộng hoạt động tại Ấn Độ

Ngày 9/12, Vingroup công bố đã ký Biên bản ghi nhớ (MOU) với Chính quyền bang Telangana (Ấn Độ) với đề xuất đầu tư khoảng 3 tỷ USD theo từng giai đoạn.
Thúc tiến độ các công trình giao thông cho cột mốc ngày 19/12

Thúc tiến độ các công trình giao thông cho cột mốc ngày 19/12

Thủ tướng yêu cầu các đơn vị đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm hoàn thành mục tiêu đưa vào khai thác hàng nghìn km cao tốc và nhiều công trình trọng điểm khác.
Dự kiến hoàn thành mốc 3.000 km đường bộ cao tốc vào ngày 19/12

Dự kiến hoàn thành mốc 3.000 km đường bộ cao tốc vào ngày 19/12

Sáng 9/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà điều hành phiên họp lần thứ 22 của Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải.
Nền kinh tế trải nghiệm và sự trỗi dậy của không gian sống hàng hiệu

Nền kinh tế trải nghiệm và sự trỗi dậy của không gian sống hàng hiệu

Nền kinh tế trải nghiệm đang trở thành xu hướng dẫn dắt toàn cầu. Tại Việt Nam, xu hướng không gian sống hàng hiệu trong bất động sản đang nổi lên mạnh mẽ dưới sự dẫn dắt của các thương hiệu hàng đầu.
Đề xuất mở rộng đối tượng được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội

Đề xuất mở rộng đối tượng được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội

Ngày 8/12, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về một số cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc về phát triển nhà ở xã hội.
Vinspeed được giao làm tuyến đường sắt hơn 100.000 tỷ đồng

Vinspeed được giao làm tuyến đường sắt hơn 100.000 tỷ đồng

Vinspeed - công ty thuộc Vingroup, được chấp thuận làm nhà đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao từ trung tâm TP HCM đến Cần Giờ, dự kiến động thổ ngày 19/12 tới đây.
Những 'điểm chạm' làm nên chuẩn sống biểu tượng của tòa tháp A2 K-Park Avenue

Những 'điểm chạm' làm nên chuẩn sống biểu tượng của tòa tháp A2 K-Park Avenue

Tòa căn hộ A2 K-Park Avenue (Vinhomes Star City, Thanh Hóa) ghi dấu ấn bằng thiết kế hiện đại mang đậm hơi thở Hàn Quốc và tầm nhìn đắt giá.
'Gỡ khó' cho các dự án còn vướng mắc trên cả nước

'Gỡ khó' cho các dự án còn vướng mắc trên cả nước

Chính phủ đề xuất mở rộng áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trên phạm vi cả nước.
Xem thêm