Khu vực quanh Samboja, Kutai Kartanegara, một trong những nơi được chính phủ đề xuất xây dựng thủ đô mới. Ảnh: AFP

Khi phát biểu trước Quốc hội sau khi Dự luật được thông qua, Bộ trưởng Kế hoạch Phát triển Quốc gia Suharso Monoarfa cho biết: “Thủ đô mới có chức năng là trung tâm, biểu tượng cho bản sắc quốc gia cũng như một trọng tâm kinh tế mới”. Dự thảo mới nhất này mô tả "việc chuẩn bị, phát triển và di dời" thủ đô mới là một "chương trình ưu tiên quốc gia trong 10 năm”.

Nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á này đang kỳ vọng thủ đô mới sẽ trở thành một “siêu trung tâm” thân thiện với môi trường, có tỷ lệ phát thải carbon thấp có thể hỗ trợ phát triển tốt cho các ngành như dược phẩm, y tế và công nghệ; đồng thời thúc đẩy tăng trưởng bền vững bên ngoài đảo Java.

Theo dự thảo mới nhất, tên của thủ đô mới sẽ là Nusantara - một từ trong tiếng Indonesia thường được dùng để chỉ toàn bộ quần đảo này nói chung. Theo ông Suharso Monoarfa, Tổng thống Joko Widodo chính là người đã đề xuất ra tên gọi này.

Thủ đô mới với diện tích 561,8km vuông sẽ được đặt ở tỉnh Đông Kalimantan trên đảo Borneo, cách thủ đô hiện tại là Jakarta khoảng 2.000 km về phía đông bắc. Nusantara sẽ có chính quyền cấp tỉnh - ngang bằng với 34 tỉnh của Indonesia trong khi Jakarta vẫn sẽ tiếp tục là trung tâm tài chính và thương mại của quốc gia này.

Theo quy định, người đứng đầu Cơ quan Thành phố Thủ đô Nusantara, một cơ quan cấp quốc gia nhằm phát triển thủ đô mới, phải được bổ nhiệm trong vòng hai tháng kể từ khi luật được thông qua. Chính quyền địa phương này sẽ bắt đầu hoạt động vào cuối năm và sẽ chính thức tiếp quản công tác chuẩn bị để di dời thủ đô vào năm 2023.

Cũng theo như luật quy định, các đại sứ quán nước ngoài và đại diện của các tổ chức quốc tế được kỳ vọng sẽ cùng di chuyển văn phòng tới thủ đô mới trong vòng 10 năm kể từ khi việc chuyển đổi có hiệu lực và chính phủ Indonesia sẽ chịu trách nhiệm cung cấp đất cho các cơ quan này.

Bản đồ vị trí thủ đô mới Nusantara của Indonesia. Ảnh: Nikkei Asia

Các kế hoạch di dời chính phủ khỏi Jakarta do các nguyên nhân như ô nhiễm môi môi trường không khí, lũ lụt và tắc đường đã được đưa ra bởi nhiều tổng thống trước đó. Tuy nhiên chưa có một ai thực hiện được điều này cho tới khi Tổng thống Jokowi lên nắm quyền. Kế hoạch này lần đầu tiên được công bố vào năm 2019, tuy nhiên đã bị trì hoãn tiến độ do đại dịch Covid-19 bùng phát.

Trước đây, dự án này ước tính sẽ tiêu tốn khoảng 32,5 tỷ USD và con số này vẫn chưa được cập nhật kể từ khi đại dịch bắt đầu. Nhằm tài trợ một phần cho việc di dời, các nhà lập pháp đã đồng ý sử dụng quỹ nhà nước và chi phí này sẽ được chia đều trong 10 năm.

Với động thái này, Indonesia đã trở thành quốc gia Đông Nam Á thứ ba di dời thủ đô của mình sau hai nước cùng khu vực là Malaysia và Myanmar.

Tương tự với Indonesia, các văn phòng chính phủ Malaysia cũng được đặt ở các địa điểm trên khắp Kualar Lumpur trước đây. Tuy nhiên vì tắc đường ngày càng tồi tệ, khoảng cách giữa các nơi dần trở thành trở ngại chính trong các quy trình hành chính của quốc gia này. Do đó, chính phủ đã di dời tất cả các cơ quan tới một địa điểm tập trung hơn để tạo thành một trung tâm quản lý hành chính hoạt động có hiệu quả - thủ đô hành chính Putrajaya vào năm 2003.

Về phía Myanmar, thủ đô mới với cái tên Naypyidaw mà theo tiếng Burma có nghĩa là “nơi ở của các vị vua” được chính thức chuyển đổi vào tháng 3/2006 từ thủ đô cũ Yangon. Thủ đô mới được đặt tại một địa điểm gần thành phố Pyinmana, cách Yangon khoảng 320km về phía Bắc và có diện tích 7.054km vuông.