Một trong những yếu tố giúp đảm bảo yêu cầu thị trường lao động phát triển bền vững đó chính là tiền lương. Tuy nhiên, cơ chế tiền lương hiện nay theo TS. Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm UB Xã hội của Quốc hội vẫn còn nhiều bất cập.
Là một chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực lao động, việc làm, chia sẻ tại hội nghị “Phát triển thị trường lao động linh hoạt, hiện đại, bền vững và hội nhập”, ngày 20/8, ông Lợi đánh giá, thị trường lao động Việt Nam còn những hạn chế, chưa bắt kịp chuẩn mực nền kinh tế thị trường linh hoạt, bền vững, hiện đại, hội nhập và hiệu quả.
Việc này thể hiện ở chỗ thị trường phát triển chưa đồng bộ, chính sách chưa hoàn thiện, chưa đủ mạnh để giải phóng triệt để mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển kinh tế, tạo nhiều việc làm theo hướng bền vững.
Theo TS. Bùi Sỹ Lợi, thị trường lao động Việt Nam hiện có sự phân mảng giữa các vùng, khu vực và ngành, nghề dẫn đến mất cân đối về cung - cầu lao động. Đặc biệt trong đại dịch Covid-19 đã làm cho thị trường lao động bị đứt gãy do giãn cách xã hội.
Lao động trở về quê khiến quan hệ cung - cầu lao động bị mất cân đối cục bộ. Quan hệ cung - cầu lao động trên thị trường chưa phù hợp cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu. Kết cấu hạ tầng dịch vụ thị trường lao động chưa hiện đại.
Cũng đối chiếu với chủ đề của hội nghị, ông Lợi cho rằng, cần phát triển thị trường lao động linh hoạt, bền vững, hiện đại, hội nhập và hiệu quả để thị trường lao động được vận hành đồng bộ với các thị trường vốn, đất đai, hàng hóa, dịch vụ, thông tin.
“Muốn làm được điều đó, cần giảm thiểu rào cản về địa lý, thủ tục để vận hành ổn định đúng với bản chất quan hệ cung - cầu, bảo đảm đầy đủ quyền lợi và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ lao động; dần thu hẹp việc làm phi chính thức; xây dựng quan hệ lao động hài hoà, ổn định, tiến bộ; hoàn thiện cơ chế, chính sách thu hút chuyên gia và nhà quản lý vào Việt Nam làm việc”, vị chuyên gia này khuyến nghị.
Đặc biệt, từ cơ chế tiền lương hiện tại, ông Lợi kiến nghị, trong nền kinh tế thị trường, phải chấp nhận khi sức lao động được xem là hàng hoá, thì tiền lương là hình thái biến tướng của giá trị hay giá cả sức lao động.
TS. Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm UB Xã hội của Quốc hội
“Thông qua tiền lương, giá trị và giá cả sức lao động biểu hiện như là hình thái giá trị và giá cả của lao động. Tiền lương phải được coi là giá cả sức lao động, được hình thành theo quy luật thị trường, dựa trên cung - cầu về sức lao động, chất lượng, cường độ lao động và mức độ cạnh tranh việc làm”.
Trong khi đó, mở rộng chung về các điều kiện đảm bảo thị trường lao động, tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nêu 4 yêu cầu với việc ổn định đất nước là ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh; ổn định các thị trường quan trọng; ổn định đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; ổn định chính trị để phát triển kinh tế xã hội.
Đánh giá chung, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, thị trường lao động đang phát triển tốt. Tuy nhiên, trong quá trình chuyển đổi, hoàn thiện chưa thể đòi hỏi tất cả các vấn đề được giải quyết ngay mà những mâu thuẫn phát sinh chính là thúc đẩy sự phát triển. Quan trọng nhất, hàng năm mức tăng trưởng được duy trì, thu nhập của người dân đều tăng lên.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính
“Vì sao thu nhập bình quân của lao động Việt thấp hơn trung bình trong khu vực? Vì sao nhiều người phải rời bỏ quê nhà lên các thành phố lớn mưu sinh? Vì sao đời sống một bộ phận công nhân lao động còn khó khăn? Đó là những vấn đề được tập trung giải quyết tại hội nghị”.
Từ những câu hỏi gợi mở, Thủ tướng nhấn mạnh, việc làm là nhu cầu thiết yếu của con người, thị trường lao động là một trong những cân đối lớn của nền kinh tế. Thời gian qua, Đảng, Nhà nước luôn chú trọng điều tiết, vận hành thị trường lao động lành mạnh.
Thị trường cơ bản đã hình thành và từng bước vận hành theo đúng quy luật. Cụ thể, thị trường có những bước phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu, thể chế thị trường ngày càng toàn diện, quan hệ lao động được thiết lập hài hòa, hợp lý.
Dẫn con số trên 50 triệu lao động có việc làm quý II/2020, tăng hơn 1% so với quý trước và 1,4% so với cùng kỳ năm trước, Thủ tướng cho biết, Nhà nước đã tập trung nâng cao trường lớp đào tạo, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động phù hợp với chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
“Chính sách an sinh xã hội với người lao động cơ bản được thực hiện tốt, trong đó có việc tăng cường bao phủ bảo hiểm xã hội để đảm bảo sàn an sinh cơ bản. Cung lao động luôn dương trong nhiều năm, cầu lao động cũng liên tục tăng do tăng trưởng kinh tế, phát triển sản xuất kinh doanh, mỗi năm tạo thêm được 1,6 triệu việc làm mới”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.
