Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam vừa tổ chức hội thảo “Xử lý nợ xấu trong đại dịch Covid-19 và hoàn thiện chính sách pháp luật về xử lý nợ xấu theo hướng Luật hóa Nghị quyết 42/2017/QH14”.
Chia sẻ tại hội thảo, ông Nguyễn Quang Hoà, Phó Giám đốc Sàn giao dịch nợ VAMC cho biết, được sự chấp thuận của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, sàn giao dịch nợ VAMC chính thức đi vào hoạt động kể từ ngày 15/10/2021.
Sau hơn một tháng hoạt động, đến ngày 19/11/2021, sàn giao dịch nợ VAMC đã ký hợp đồng đề nghị môi giới bán khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu với tổng dư nợ 7.458 tỷ đồng. Ngoài ra, sàn đã có 35 đơn vị được cấp tài khoản thành viên.
Trước đó, hồi trung tuần tháng 7/2021, khi trao đổi với báo chí, một lãnh đạo VAMC cho hay, nguồn hàng (nợ xấu) cung cấp cho thị trường được xác định từ hai nguồn chính. Nguồn đầu tiên là các khoản nợ do VAMC mua theo giá thị trường. Hiện tại, nguồn này ước 3 nghìn tỷ đồng và sẽ được mang lên giao dịch ngay.
Nguồn thứ hai là nguồn nợ xấu mua bằng trái phiếu đặc biệt; tuy nhiên, trước khi giao dịch phải có sự thống nhất giữa VAMC với các tổ chức tín dụng về phương thức xử lý nợ. Nếu khoản nợ nào thoả thuận được bằng cách bán nợ cho bên thứ ba thì sẽ được niêm yết trên sàn giao dịch.
Như vậy, trên lý thuyết, khoảng 3.000 tỷ đồng còn tồn đọng sẽ là "mớ hàng" giao dịch đầu tiên khi mở sàn. Tuy nhiên, như ông Hoà chia sẻ bên trên, số lượng hàng hoà của sàn đã lên tới 7.458 tỷ đồng. Điều này cho thấy các tổ chức tín dụng đã bước đầu xác định tính cần thiết, tính khả thi của phương án xử lý nợ bằng cách bán nợ thông qua sàn giao dịch.
Tuy nhiên, cũng tại hội thảo, đại diện Vietcombank cho rằng hoạt động mua bán nợ còn nhiều vướng mắc, gây ảnh hưởng tới sàn giao dịch nợ xấu.
Cụ thể, quy định liên quan đến vấn đề bảo mật thông tin đang không cho phép tổ chức tín dụng công khai thông tin. Trong khi, khách hàng mua nợ cần rất nhiều thông tin để đưa ra quyết định "xuống tiền".
Ngoài ra, tại Nghị quyết 42/2017/QH14 có quy định việc bán nợ theo giá thị trường có thể cao hơn hoặc thấp hơn dư nợ gốc. Song, thời gian qua việc bán nợ dưới giá trị sổ sách gặp phải những đánh giá không mấy tích cực từ phía các cơ quan thanh tra, kiểm toán.
Đồng thời, pháp luật chưa có quy định hướng dẫn cụ thể về việc xác định giá bán. Riêng với trường hợp khoản nợ có vốn nhà nước, nếu bán nợ mà không định giá chính xác sẽ rất dễ dẫn đến nguy cơ mất vốn Nhà nước.
"Sợ định giá sai nên nhiều tổ chức tín dụng chưa thực sự quyết liệt trong việc áp dụng cái biện pháp bán nợ để thực hiện xử lý nợ. Đặc biệt khoản nợ liên quan đến doanh nghiệp Nhà nước", vị lãnh đạo Vietcombank nhấn mạnh.
Thậm chí, kể cả khi mua bán thành công, lãnh đạo Vietcombank còn cho rằng, bên mua nợ vẫn chịu rất nhiều rủi ro. Điển hình nhất là việc chỉ các tổ chức tín dụng mới được phép áp dụng Nghị quyết 42. Như vậy, đối tượng có thể tham gia vào hoạt động mua nợ, cũng như quyền của bên mua nợ khi thực hiện quản lý khai thác vận hành thu giữ tài sản bảo đảm bị thu hẹp.
Chung quan điểm về các khó khăn của các tổ chức tín dụng, Phó Giám đốc Sàn giao dịch nợ VAMC cho rằng, để sàn giao dịch nợ hoạt động hiệu quả hơn nữa, Chính phủ cần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý đồng bộ nhằm thúc đẩy các chủ thể tham gia thị trường mua bán nợ. Đồng thời, xây dựng chính sách thu hút nhà đầu tư nước ngoài tham gia.
“Muốn thị trường mua bán nợ phát triển, cần đảm bảo lợi ích cho các bên tham gia vào thị trường, hoạt động xử lý nợ phải công khai minh bạch và hợp pháp, cần thành lập các tổ chức quản lý và giám sát thị trường một cách chặt chẽ và hiệu quả”, lãnh đạo sàn giao dịch VAMC nhấn mạnh.
Sàn giao dịch nợ VAMC ra đời với hai hoạt động trọng tâm. Thứ nhất, môi giới, mua bán các khoản nợ xấu, tức sàn sẽ làm trung gian, dàn xếp việc mua bán nợ xấu; hoạt động này không bao gồm hoạt động bán đấu giá. Thứ hai, tư vấn mua bán nợ xấu.
Hiện sàn giao dịch hướng tới là nơi tập hợp, đầu mối, thông tin về các khoản nợ xấu mà các tổ chức tín dụng mong muốn đưa lên giao dịch mua/bán tại sàn.
