Tại Báo cáo chiến lược thị trường tháng 10/2023, cập nhật về ngành ngân hàng, Chứng khoán KB (KBSV) cho biết, trong ngắn hạn, ngành ngân hàng vẫn phải đối diện với những khó khăn từ làn gió ngược trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp và bảo hiểm khiến nguồn thu từ dịch vụ ngân hàng đầu tư và bảo hiểm cần thêm thời gian chờ đợi thị trường hồi phục. Song vẫn sẽ có những điểm sáng cho ngành ngân hàng trong thời gian còn lại của năm 2023.
NIM dự báo tạo đáy trong quý 3 và dần đi lên
Trong quý 1/2023, chi phí vốn của toàn ngành tăng mạnh 0,94 điểm % so với quý trước, phản ánh mặt bằng lãi suất cao từ cuối năm 2022. Tuy nhiên KBSV nhận thấy mức tăng này đã chậm lại trong quý 2 (tăng 0,38 điểm %) sau những đợt giảm lãi suất của Ngân hàng Nhà nước. Nhóm ngân hàng quốc doanh cũng đã điều chỉnh giảm 1,0-1,6% lãi suất huy động, trong khi nhóm ngân hàng thương mại cổ phần cũng có mức giảm từ 1,3-1,8%.
Mặt khác, lãi suất cho vay cũng đã giảm tương đối so với đầu năm sau chỉ đạo hỗ trợ doanh nghiệp của Chính Phủ. Chuyên gia KBSV cho rằng, lãi suất cho vay sẽ tiếp tục xu hướng giảm nhưng với tốc độ chậm hơn và có độ trễ so với lãi suất huy động do lãi suất cho vay thường tái định sau 3-6 tháng.
Trên cơ sở đó, nhóm phân tích kỳ vọng biên lãi ròng (NIM) ngân hàng sẽ tạo đáy trong quý 3 và bắt đầu hồi phục từ quý 4, tuy nhiên chưa thể về mức nền cao của năm 2022.
KBSV cũng lưu ý rủi ro đối với sự phục hồi của NIM có thể đến từ tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay dài hạn (SFL) giảm về mức 30% sẽ khiến một số ngân hàng phải điều chỉnh lại danh mục huy động, tăng tỷ trọng các khoản huy động dài hạn dẫn đến tăng chi phí vốn. Ngoài ra, sự cạnh tranh lãi suất cho vay giữa các ngân hàng khi Thông tư 06 được áp dụng (cho phép vay ngân hàng này để trả nợ ngân hàng khác) sẽ tác động tiêu cực đến NIM toàn ngành.
“Dù vậy, mức độ ảnh hưởng khi xảy ra các rủi ro này có thể không lớn và không tác động lên toàn hệ thống mà chỉ xảy ra ở một vài ngân hàng”, báo cáo viết.
Tỷ lệ nợ xấu sớm được kiểm soát trong giai đoạn cuối năm
Theo KBSV, tỷ lệ nợ xấu của 27 ngân hàng trong hệ thống đã tăng từ 1,9% trong quý 1 lên 2,1% trong quý 2, mức tăng này đã chậm hơn so với quý 1. Điểm tích cực là tỷ lệ hình thành nợ xấu của các ngân hàng bắt đầu có dấu hiệu suy giảm, nhưng có sự phân hoá.
Các ngân hàng chịu ảnh hưởng bởi thị trường bất động sản và khó khăn từ phân khúc khách hàng cá nhân như TCB, VPB,…sẽ chịu áp lực nợ xấu lớn hơn nhóm ngân hàng có danh mục an toàn như VCB, ACB.
Ngoài ra, việc ban hành Thông tư 02 của Ngân hàng Nhà nước cũng hỗ trợ các ngân hàng trong việc phân loại nhóm nợ cho khách hàng, hỗ trợ một phần giảm căng thẳng với tỷ lệ nợ xấu trong năm nay. Tuy nhiên nhóm phân tích đánh giá quy mô của đợt cơ cấu nợ này sẽ nhỏ hơn so với đợt cơ cấu do dịch Covid-19 khi Thông tư 02 chỉ cho phép cơ cấu các khoản nợ nhóm 1.
Dựa trên những phân tích trên, KBSV kỳ vọng tỷ lệ nợ xấu sẽ đạt đỉnh trong quý 3 và được kiểm soát trong giai đoạn cuối năm khi triển vọng nền kinh tế tích cực hơn, tình hình tài chính của khách hàng cũng được cải thiện.
Tăng trưởng tín dụng ở đạt 11-12% trong năm 2023
Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối tháng 9/2023, tăng trưởng tín dụng của toàn nền kinh tế vẫn còn ảm đạm với mức tăng 6,92% so với đầu năm. Theo KBSV, nhìn chung nhu cầu tín dụng vẫn tương đối yếu trong bối cảnh kinh doanh khó khăn, thị trường bất động sản chưa hồi phục.
Trong số các ngân hàng được KBSV theo dõi đa phần đều ghi nhận mức tăng trưởng tín dụng 6 tháng đầu năm tương đối thấp, mặc dù vậy, một vài ngân hàng cho vay lĩnh vực bất động sản có mức tăng vượt trội hơn như TCB (tăng 9,7%), HDB (tăng 9,3%), VPB (tăng 10,1%) và MBB (tăng 10,6% so với đầu năm).
Bên cạnh đó, nhóm phân tích cũng nhận thấy sự dịch chuyển cơ cấu tín dụng của các ngân hàng từ phân khúc khách hàng cá nhân sang khách hàng doanh nghiệp khi nhóm khách hàng cá nhân đang gặp nhiều khó khăn trước tác động suy giảm của nền kinh tế.
Theo KBSV, tăng trưởng tín dụng khó hoàn thành mục tiêu 14% nhưng sẽ vẫn về đích ở mức 10-12% dựa trên kỳ vọng tiêu dùng của phân khúc khách hàng cá nhân cuối năm hồi phục; nhu cầu tín dụng vào các ngành nghề tích cực hơn nhờ hoạt động xuất nhập khẩu và lĩnh vực bất động sản dần được tháo gỡ những vướng mắc pháp lý, dù sẽ cần thêm thời gian để thị trường khai thông trở lại.
“Tín dụng hồi phục tốt sẽ là động lực để thúc đẩy thu nhập lãi thuần trong giai đoạn cuối năm”, chuyên gia KBSV đánh giá.
