“Bất kỳ ai là người trở về từ vùng rủi ro trung bình hoặc cao, dù có giấy tiêm chủng hay không, dù có kết quả xét nghiệm Covid-19 còn giá trị trong 48 tiếng hay không, chỉ cần họ trở về thì sẽ bị cách ly rồi tạm giam”, Đổng Hồng, Chủ tịch huyện Đan Thành, tỉnh Hà Nam, nói trong một video, theo South China Morning Post.
Đoạn video nói trên được đăng tải ngày 20/1, đã nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc, trong bối cảnh chính quyền các địa phương siết chặt quy định đi lại vì sợ làn sóng người dân về quê ăn Tết sẽ khiến dịch Covid-19 bùng phát mạnh hơn.
Tuy nhiên, những phát ngôn của ông Đổng mới chính là giọt nước làm tràn ly, khiến các tờ báo lớn của Trung Quốc đồng loạt lên tiếng chỉ trích quan điểm này.
Phát ngôn chống dịch “cứng rắn”...
Sau khi bị lên án dữ dội, Chủ tịch huyện Đan Thành cho rằng đoạn video trên gây hiểu nhầm vì bị cắt ghép, bỏ sót phần ông nói. Vị quan chức cấp huyện của Trung Quốc này cho biết ông nghe nói có người đang ở vùng rủi ro cao vẫn khăng khăng muốn về quê và "ngay cả án tử hình cũng không thể ngăn họ trở về".
 |
| Video ghi lại trong một cuộc họp, ông Đổng Hồng nói sẽ cách ly rồi tạm giam người dân trở về huyện Đan Thành từ vùng rủi ro trung bình hoặc cao. Ảnh: Trung tâm tin tức huyện Đan Thành |
"Đó là lý do tại sao tôi tuyên bố trong cuộc họp rằng những ai không tuân thủ các chính sách ngăn ngừa dịch của địa phương và về quê với ý đồ xấu sẽ bị cách ly và bắt tạm giam", ông nói. "Tôi chỉ muốn đảm bảo an toàn cho cộng đồng", ông Đổng giải thích.
Tuy nhiên, cụm từ “về quê với ý đồ xấu” của ông cũng vấp phải phản ứng dữ dội từ người dùng mạng xã hội, các tờ báo và hãng tin nhà nước.
Hôm 21/1, một bài viết trên tờ Đệ Nhất Tài Kinh (Yicai) đặt câu hỏi liệu chủ tịch huyện có thể quy định khái niệm “ý đồ xấu” hay không, liệu người về quê có thể có “ý đồ xấu” và liệu việc về quê ăn Tết lúc này có bị bắt tạm giam hay không.
“Để bảo đảm an toàn cho địa phương, nói một vài câu thật 'cứng rắn' là có thể hiểu được. Nhưng dù thế nào cũng cần phải có một lằn ranh đỏ không thể vượt qua. Đó là giữ gìn sự thượng tôn pháp luật, nhưng không thể phá vỡ ranh giới đạo đức”, bài báo nhấn mạnh.
Tờ báo này cũng chỉ ra rằng “cách ly” là biện pháp hiệu quả trong hoàn cảnh chống dịch, có thể được người dân hiểu và ủng hộ. Nhưng “tạm giam” là biện pháp cưỡng chế đối với quyền tự do cá nhân, cần được thực hiện theo quy trình pháp lý nghiêm ngặt.
“Kể cả cơ quan công an cũng không được tùy tiện dùng biện pháp này. Khi một vị chủ tịch huyện tùy tiện nói ra từ “tạm giam”, điều này cho thấy ông ấy đã vượt quá giới hạn”, Đệ Nhất Tài Kinh nhận xét.
...hay là do tâm lý sợ gánh trách nhiệm
Đài CCTV, kênh truyền hình trung ương Trung Quốc, cũng có bài bình luận với tựa đề “Về quê thì ý đồ xấu nằm ở đâu? Thẩm quyền không thể bị lạm dụng”. Kênh này cho biết đối với việc về quê ăn Tết, các cơ quan quản lý của Trung Quốc đã hướng dẫn rõ ràng về quy định tùy tình hình địa phương, phải phân loại và thực hiện theo từng khu vực, không được làm khó người dân.
“Tuy nhiên, đang có một số địa phương áp dụng chính sách quốc gia một cách phiến diện, thiếu cơ sở pháp lý và thiếu hiểu biết, cách thức thực hiện cứng nhắc, gây khó dễ cho người dân”, CCTV nói thêm, đồng thời lấy ví dụ về trường hợp ông Đổng ở huyện Đan Thành.
 |
Về quê ăn Tết là mục đích chính đáng của người dân. Các địa phương Trung Quốc cần áp dụng những biện pháp ứng phó phù hợp và linh hoạt với Covid-19. Ảnh: Tân Hoa xã |
Theo CCTV, trường hợp của ông Đổng không phải là phát ngôn “dám nghĩ dám làm”, mà là biểu hiện của việc sợ gánh vác trách nhiệm và năng lực kém. “Khẩu hiệu thật hào hùng là vì bảo vệ an toàn sức khỏe của quần chúng nhân dân, nhưng thực tế là sợ xảy ra chuyện, sợ chịu trách nhiệm nên mới có tư tưởng thà bắt nhầm còn hơn bỏ sót”, kênh này bình luận.
Thời gian qua, Trung Quốc trừng phạt hàng loạt quan chức ở nhiều thành phố vì sai phạm trong phòng chống đại dịch. Tháng trước, 26 quan chức ở Tây An bị kỷ luật vì để dịch bùng phát từ một khách sạn cách ly. Đây là nguyên nhân gây ra đợt bùng phát Covid-19 khiến cả thành phố 13 triệu dân bị phong tỏa.
“Thật đáng buồn là cách thức chống dịch của huyện Đan Thành không phải trường hợp duy nhất đang xảy ra ở Trung Quốc. Hiện tượng tùy tiện trước pháp luật gần đây không còn hiếm thấy. Trước đó, còn có các cụm từ gây sốc khác như ‘đòi tiền lương với ý đồ xấu’ hay ‘phản ánh với ý đồ xấu’”, CCTV cho biết thêm. Đây đều là những cụm từ tương tự từng khiến dư luận phê phán sau khi được một số cơ quan nhà nước Trung Quốc sử dụng.
Tương tự, tờ Nhân Dân Nhật Báo, cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Trung Quốc, ngày 21/1 phê bình chính sách của huyện Đan Thành thiếu cơ sở pháp lý và thiếu hiểu biết. Quy định chống dịch cần khoa học và chính xác. Đặc biệt, mong muốn được về thăm gia đình của mọi người cần được tôn trọng, tờ báo nhấn mạnh.
Trong khi đó, hãng thông tấn Tân Hoa xã khẳng định các chuyến đi trở về quê nhà là chính đáng và hoàn toàn không có ác ý.
Ngày 23/1, Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc thông báo nước này vừa ghi nhận thêm 19 ca mắc Covid-19 trong cộng đồng. Trước đó một ngày, cơ quan này kêu gọi chính quyền các địa phương áp dụng những biện pháp ứng phó phù hợp và linh hoạt với Covid-19, thay vì áp dụng chung một chính sách với tất cả mọi người.
Xuân vận - đợt di biến động dân cư lớn nhất trong năm của Trung Quốc đã bắt đầu vào ngày 17/1 khi nhiều người lao động và sinh viên ngoại tỉnh bắt đầu về quê ăn Tết. Đợt Xuân vận sẽ kéo dài đến ngày 25/1, với số lượng hành khách di chuyển dự kiến đạt 1,18 tỷ lượt.
