Ngày 28/09, Thường trực Chính phủ tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc với các bộ ngành, địa phương về công tác giải ngân vốn đầu tư công năm 2021. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị.
 |
| Thủ tướng yêu cầu, đầu tư công phải dẫn dắt và kích hoạt đầu tư của mọi thành phần kinh tế, huy động mọi nguồn lực trong xã hội cho đầu tư phát triển. - Ảnh: VGP/Nhật Bắc |
Cùng dự hội nghị có Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương. Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên, lãnh đạo các tỉnh, thành phố dự hội nghị tại các điểm cầu địa phương.
Những tồn tại cố hữu
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tình hình thực hiện giải ngân 8 tháng đầu năm đạt 183.320 tỷ đồng, đạt 39,74% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (461.300 tỷ đồng); dự kiến giải ngân đến 30/09/2021 là 218.550 tỷ đồng, đạt 47,38% kế hoạch.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho hay, việc giải ngân vốn đầu tư công chậm do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan đã tồn tại cố hữu từ lâu như: Công tác giải phóng mặt bằng, đấu thầu; thay đổi chính sách và quy định; năng lực chủ đầu tư, nhà thầu; việc tránh thanh toán vốn nhiều lần, chờ thanh toán một lần của chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu; tính chất đặc thù của chi đầu tư, niên độ ngân sách nhà nước là 1 năm, giao kế hoạch vốn đầu năm, quyết toán cuối năm, nên kế hoạch thực hiện, thi công xây dựng các công trình, dự án cũng phụ thuộc vào kế hoạch vốn…
Bên cạnh những nguyên nhân cố hữu nêu trên, trong những tháng đầu năm xuất hiện thêm một số nguyên nhân khác làm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.
Năm 2021 là năm chuyển tiếp giữa hai nhiệm kỳ và kiện toàn tổ chức, bộ máy, nhân sự gắn với đại hội Đảng và bầu cử Quốc hội, HĐND, UBND các cấp; năm đầu tiên của một chu kỳ kế hoạch mới, với ưu tiên đầu tư công tập trung chủ yếu vào công tác chuẩn bị cho giai đoạn năm năm tới.
Đối với các dự án khởi công mới trong giai đoạn 2021-2025, tập trung triển khai công tác chuẩn bị đầu tư những tháng đầu năm và chỉ triển khai thực hiện sau khi được giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.
Năm 2021 là năm rất đặc biệt, bởi chưa bao giờ nền kinh tế nước ta phải dồn tâm sức và nguồn lực cho công tác phòng, chống đại dịch như vậy và cũng chưa bao giờ nhiều tỉnh, thành phố, địa phương phải thực hiện các biện pháp giãn cách, hạn chế tiếp xúc như năm nay.
“Bài học rút ra là các cấp, các ngành phải nâng cao trách nhiệm hơn nữa trong việc quản lý, sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công. Mỗi bộ, cơ quan Trung ương và địa phương sẽ là đơn vị trực tiếp đưa ra các giải pháp hiệu quả nhất đối với từng dự án do bộ, địa phương thực hiện”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhận định.
Tổ chức thực hiện giải ngân vẫn còn yếu
Kết luận hội nghị, Thủ tướng nêu rõ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng hết sức quan tâm công tác này. Tuy nhiên, tới nay, tổ chức thực hiện vẫn là khâu yếu, thiếu thông suốt, thiếu đồng bộ, dẫn tới việc giải ngân chậm, kết quả chưa được như mong muốn; việc khắc phục những hạn chế, yếu kém chưa được kịp thời.
Đến nay, chỉ có 4 bộ và 11 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt hơn 60%. Có 76/114 ban, bộ, cơ quan Trung ương, địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình của cả nước (47%), có cơ quan chưa giải ngân được đồng nào.
 |
| Thủ tướng biểu dương các bộ, cơ quan, địa phương có tỉ lệ giải ngân đạt hơn 60%; đồng thời phê bình nghiêm khắc các bộ, cơ quan, địa phương có tỉ lệ giải ngân dưới 40%. Ảnh: VGP/Nhật Bắc |
Bên cạnh nguyên nhân khách quan do dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, khó lường, ngoài dự báo, Thủ tướng cho rằng, nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu.
Biểu hiện ở một số điểm như, xây dựng các dự án, chuẩn bị đầu tư tính toán không kỹ càng, dàn trải; sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp để tổ chức thực hiện có những nơi, những lúc thiếu tập trung, thiếu quyết liệt, sâu sát, cụ thể, đặc biệt là khâu kiểm tra, giám sát chưa nghiêm túc.
Công tác giải phóng mặt bằng còn vướng mắc, có nơi thiếu minh bạch, không làm tốt công tác tuyên truyền, vận động người dân.
“Công tác giải phóng mặt bằng liên quan tới người dân nên cả hệ thống chính trị phải vào cuộc, phải vận động để “dân biết, dân hiểu, dân tin, dân theo, dân làm”. Có nơi Bí thư Tỉnh ủy trực tiếp chỉ đạo nên làm rất tốt”, Thủ tướng nói.
Ông biểu dương các bộ, cơ quan, địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt hơn 60%; đồng thời phê bình nghiêm khắc các bộ, cơ quan, địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 40%.
Từ đó, Thủ tướng đề nghị cấp ủy, chính quyền các cơ quan, địa phương này kiểm điểm nghiêm túc, chỉ ra hạn chế, bất cập, rút kinh nghiệm để làm tốt hơn; xem xét các tổ chức, cá nhân còn trì trệ, vi phạm thì xử lý, đồng thời khen thưởng kịp thời, phân minh, rõ ràng.
“Khen chê rõ ràng, phân minh, khách quan, xuất phát từ kết quả cụ thể, nếu không sẽ dẫn tới trì trệ”, người đứng đầu Chính phủ nêu rõ.
Thách thức rất lớn, đòi hỏi nỗ lực, quyết tâm rất cao
Thủ tướng nhấn mạnh, từ nay đến cuối năm chỉ còn 3 tháng nữa, còn hơn 50% nguồn vốn đầu tư công phải giải ngân. Đây là thách thức rất lớn, đòi hỏi nỗ lực, quyết tâm rất cao mới làm được.
Thủ tướng yêu cầu, các bộ, ngành, địa phương nâng cao tinh thần trách nhiệm, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện có trọng tâm, trọng điểm.
"Phải giải ngân đạt tỷ lệ cao nhất có thể, vừa phải kịp tiến độ, vừa phải nâng cao chất lượng, hiệu quả của đầu tư công, siết chặt kỷ luật kỷ cương, chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm, chống lãng phí". Thủ tướng đặc biệt lưu ý.
Đề cập đến một số giải pháp, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, phải kiểm soát tốt dịch bệnh để sớm phục hồi và triển khai các hoạt động đầu tư, sản xuất - kinh doanh, trong đó có đầu tư công
Bộ Y tế được giao khẩn trương ban hành hướng dẫn tạm thời “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch bệnh” trên tinh thần theo địa bàn, phạm vi, đối tượng nhỏ nhất, hẹp nhất có thể, nhanh nhất có thể, linh hoạt nhất có thể.
Các địa phương đang thực hiện giãn cách và tăng cường giãn cách cần tranh thủ làm ngay các thủ tục cho các dự án; sau ngày 30/09 có lộ trình phù hợp, hiệu quả, mở cửa trên tinh thần thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch bệnh để vừa phải chống dịch tốt, vừa phát triển kinh tế-xã hội.
Bộ trưởng, Chủ tịch UBND các tỉnh, TP phát huy vai trò người đứng đầu, chỉ đạo tổ chức thực hiện hiệu quả các giải pháp; phát hiện, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc; tăng cường kiểm tra, giám sát để xử lý vi phạm, cá thể hóa trách nhiệm cá nhân, xem đây là một tiêu chuẩn đánh giá cán bộ cuối năm.
Thủ tướng yêu cầu tiếp tục tạo thuận lợi cho lưu thông hàng hóa, nguyên vật liệu, bảo đảm an toàn dịch bệnh. Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải được giao tham mưu tổ chức tốt việc này.
Người đứng đầu Chính phủ cũng nêu rõ, các địa phương, bộ, ngành tăng cường trao đổi, làm việc trực tuyến, hồ sơ giấy tờ gửi theo đường công văn. Các địa phương không phải cầm hồ sơ trực tiếp chạy lên các bộ, ngành Trung ương để tiết kiệm thời gian, chi phí, tránh phiền hà.
Thủ tướng nhấn mạnh, các bộ ngành, thành viên Chính phủ, các địa phương quán triệt tinh thần này, tiết kiệm cho dân, cho nước trong lúc này là rất cần thiết.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư phải rà soát lại, cắt giảm tối đa các thủ tục hành chính. Bộ Tài chính tiếp tục rà soát, đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian kiểm soát thanh toán, rút vốn từ các nhà tài trợ nước ngoài…
Cũng tại hội nghị, Thủ tướng đánh giá cao nhiều ý kiến phát biểu thẳng thắn, trách nhiệm, quyết tâm rất cao khắc phục bằng được những hạn chế, yếu kém, bất cập để thực hiện tốt hơn, hiệu quả hơn, đạt kết quả giải ngân cao nhất có thể. Nhiều nơi cam kết sẽ giải ngân 100%.
