Phát hành cổ phiếu để chia cổ tức, chào bán riêng lẻ, phát hành cổ phiếu cho nhà đầu tư chiến lược nước ngoài… là những kịch bản tăng vốn đã được thông qua trong mùa đại hội cổ đông. Lý giải nguyên nhân việc các nhà băng dồn dập tăng vốn, các chuyên gia ngân hàng cho biết động lực chính là các ngân hàng phải đáp ứng yêu cầu an toàn vốn theo tiêu chuẩn Basel II, xa hơn là Basel III.
Theo nghiên cứu của tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings, trước đợt tăng vốn này tỷ lệ an toàn vốn CAR của các ngân hàng quốc doanh ở mức 9,2%, còn khối ngân hàng cổ phần là 11,4%. Theo tổ chức này, quy mô vốn của các ngân hàng Việt có thể tăng thêm khoảng 10,7 tỷ USD trong 2 - 3 năm tới để đạt các tỷ lệ an toàn hoạt động theo quy định.
Ông Tamma Febrian - Giám đốc hợp danh - Các định chế tài chính, ngân hàng - Fitch Ratings cho biết: "Tăng trưởng tín dụng tại Việt Nam rất nhanh những năm gần đây đòi hỏi quy mô vốn của các ngân hàng cũng phải mở rộng, đảm bảo các tỷ lệ về an toàn. Quan điểm của chúng tôi là Việt Nam là một nền kinh tế đang phát triển, các ngân hàng vẫn còn nhiều dư địa để nâng vốn, cải thiện chỉ số CAR".
Hiện nay, theo chuẩn mực Basel II được các hệ thống ngân hàng trên thế giới áp dụng phổ biến thì hệ số an toàn vốn (CAR) là 8%. Ở Việt Nam, theo thông tư 36/2014/TT – NHNN, tỷ lệ này được quy định là 9%. Đến cuối năm 2016, NHNN ban hành thông tư số 41/2016/TT – NHNN giảm tỷ lệ tối thiểu xuống 8% như quy định của Basel II.
Với Basel III, hệ số CAR tính theo Basel III so với Basel II mặc dù vẫn yêu cầu ở mức độ 8%, tuy nhiên tỷ lệ của loại vốn có chất lượng cao được tăng lên: Tỷ lệ vốn cấp 1 tăng từ 4% trong Basel II lên 6% trong Basel III, đồng thời tỷ lệ vốn của cổ đông thường được tăng từ 2% lên 4%. Những tài sản “Có” vốn có vấn đề được loại trừ khỏi Vốn tự có như khoản đầu tư vượt quá giới hạn 15% vào các tổ chức tài chính.
Ngoài ra, Basel III còn đưa ra tiêu chuẩn thanh khoản đối với các ngân hàng. Quy định này yêu cầu ngân hàng nắm giữ các tài sản có tính thanh khoản cao và có chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu chi trả trong những trường hợp khó khăn.
Thứ tự về quy mô vốn của các ngân hàng trên thị trường nhiều xáo trộn
Theo thống kê, trong số 27 ngân hàng trên sàn, có tới 17 ngân hàng trình kế hoạch tăng vốn, với tổng lượng tăng thêm khoảng 2,8 tỷ USD.
Nếu việc tăng vốn được thực hiện đúng kế hoạch, thứ tự về quy mô vốn của các ngân hàng trên thị trường sẽ có sự xáo trộn và vị trí dẫn đầu sẽ thuộc về VPBank sau rất nhiều năm các ngân hàng thương mại cổ phần quốc doanh nắm giữ. Bức tranh hoạt động của các ngân hàng vì thế cũng sẽ có nhiều thay đổi.
Cụ thể, ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh vượng - VPBank là ngân hàng có phương án tăng vốn điều lệ lớn nhất hệ thống lên tới 79.000 tỷ đồng, tăng 76% so với năm trước. Kế hoạch tăng vốn sẽ được thực hiện thông qua hoạt động phát hành cổ phiếu cho cán bộ nhân viên (ESOP), chia cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận chưa phân phối và chào bán riêng lẻ cho nhà đầu tư nước ngoài. Năm ngoái, ngân hàng này đã tăng vốn điều lệ từ hơn 25.000 tỷ đồng lên 45.000 tỷ đồng. Như vậy, 2022 sẽ là năm thứ 2 liên tiếp VPBank đẩy mạnh hoạt động tăng vốn điều lệ.
Tiếp đến, 3 ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước cũng thông báo tăng vốn điều lệ trong năm nay. Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - BIDV đã trình cổ đông kế hoạch tăng vốn điều lệ thêm 10.623 tỷ đồng để lên mức 61.208 tỷ đồng, tương đương với mức tăng 21% trong năm 2022 bằng việc phát hành cổ phiếu để trả cổ tức năm 2021 với tỷ lệ chia cổ tức là 12% và phát hành cổ phiếu riêng lẻ.
Cùng với đó, Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam - Vietcombank tăng vốn điều lệ năm 2022 thông qua phát hành cổ phiếu trả cổ tức năm 2019 và 2020 với gần 856,6 triệu cổ phiếu theo tỷ lệ 18,1%. Dự kiến sau khi hoàn tất phát hành, vốn điều lệ của ngân hàng sẽ tăng thêm gần 8.566 tỷ đồng, từ 47.325 tỷ đồng lên 55.891 tỷ đồng.
Trong khi đó, VietinBank đã được cổ đông thông qua phương án tăng vốn điều lệ từ 48.057 tỷ đồng lên 53.751 tỷ đồng với việc phát hành hơn 569 triệu cổ phiếu để chia cổ tức, tương đương tỷ lệ 11,85%.
Đối với các ngân hàng tầm trung, hầu hết cũng đều có kế hoạch tăng vốn điều lệ trong năm nay. Đơn cử như Ngân hàng Thương mại cổ phần Quân đội - MB năm nay có kế hoạch tăng vốn điều lệ từ 37.783 tỷ đồng lên 46.882 tỷ đồng với tỷ lệ chia cổ phiếu ở mức 20%. Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn - Hà Nội SHB tăng từ 26.673 tỷ đồng lên 36.007 tỷ đồng.
Ngân hàng Thương mại cổ phần Đông Nam Á - SeABank tăng từ 16.598 tỷ đồng lên 22.690 tỷ đồng. Ngân hàng Thương mại cổ phần Phát triển TP HCM - HDBank đã đưa ra phương án tăng vốn điều lệ thêm gần 5.231 tỷ đồng thông qua hai đợt phát hành cổ phiếu để chia cổ tức năm 2021 theo tỷ lệ 25% và nâng tổng vốn điều lệ lên 25.503 tỷ đồng, tăng 27% so với hiện tại.
Ngân hàng Thương mại cổ phần Tiên Phong - TPBank tăng mạnh vốn điều lệ thêm hơn 5.300 tỷ đồng lên mức 21.143 tỷ đồng. Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng Hải - MSB cũng dự kiến chia cổ phiếu thưởng cho cổ đông là 30% nhằm tăng vốn điều lệ lên 20.000 tỷ đồng.
