Theo báo cáo “Bất bình đẳng thế giới 2022” công bố hôm 7/12 bởi Global Inequality có trụ sở tại Paris, hiện có khoảng 2.750 tỷ phú đang kiểm soát 3,5% tài sản của thế giới. Con số này cao hơn nhiều so với mức 2% khi dịch bệnh bắt đầu bùng phát vào đầu năm 2020 và 1% của năm 1995.
Trong khi đó, một nửa dân số nghèo nhất hành tinh chỉ sở hữu khoảng 2% tài sản của thế giới, đồng nghĩa với việc có thêm 100 triệu người rơi xuống ngưỡng nghèo khổ cùng cực. “Mức gia tăng mạnh diễn ra giữa thời điểm đại dịch. Thực tế, năm 2020 là năm chứng kiến tích tụ tài sản tăng thêm ở mức kỉ lục đối với các tỷ phú toàn cầu”, báo cáo kết luận.
 |
Đại dịch Covid-19 cũng khiến nhiều người rơi xuống ngưỡng đói nghèo cùng cực. |
Phát hiện của nghiên cứu làm nóng thêm cuộc tranh luận về sự bất bình đẳng ngày càng trầm trọng trong cuộc khủng hoảng y tế do đại dịch, đang làm tổn thương các nền kinh tế đang phát triển - vốn đang thiếu thốn vaccine cũng như nguồn tài chính để chống đỡ. Trong khi đó, tại các nền kinh tế phát triển, thị trường tài chính và bất động sản đã tăng vọt kể từ đợt sụt giảm năm ngoái, làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo trong nước.
Lucas Chancel, Đồng giám đốc Global Inequality Lab và là một trong những tác giả của báo cáo, đánh giá rằng: “Thực sự có sự phân cực này trên một thế giới vốn đã rất bất bình đẳng trước đại dịch”. Ông cho biết các tỷ phú đã tích lũy được khối tài sản 4,1 nghìn tỷ USD trong cuộc khủng hoảng đại dịch mà Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính rằng có khoảng 100 triệu người đã rơi vào cảnh nghèo cùng cực.
Ở hầu hết các nơi trên thế giới, 10% người giàu nhất kiểm soát khoảng 60% đến 80% của cải. Nhưng báo cáo nêu bật một số khác biệt rõ ràng giữa các khu vực.
Bất bình đẳng đã tăng vọt ở các nước đang phát triển. Theo nghiên cứu, sự chênh lệch giàu nghèo ở các nước này hiện chiếm hơn 2/3 tỷ lệ bất bình đẳng toàn cầu, tăng từ khoảng một nửa vào năm 2000.
Nam Mỹ và Trung Đông là những khu vực bất bình đẳng nhất thế giới, với hơn 75% của cải nằm trong tay 10% hàng đầu, báo cáo cho biết. Nga và châu Phi cận Sahara không kém xa. Trong khi các nền kinh tế mới nổi khác như Ấn Độ vẫn chịu cảnh “thiếu hụt tầng lớp trung lưu”, Chancel nói. “Bất bình đẳng thuộc địa đã được thay thế bằng bất bình đẳng thị trường”.
Khoảng cách giàu nghèo cũng được phản ánh trong mức độ xả thải carbon. Ví dụ, ở Bắc Mỹ, 10% nhóm giàu nhất thải ra trung bình 73 tấn carbon trên đầu người mỗi năm, so với ít hơn 10 tấn của nửa dân số nghèo nhất.
Theo báo cáo, châu Âu là khu vực bình đẳng nhất sau khi được nghiên cứu và đo lường bằng cả thu nhập và sự giàu có. 19% tổng thu nhập mà một nửa số người nghèo nhất châu Âu kiếm được cao hơn so với tỷ lệ tương đương của nhóm đó ở bất kỳ nơi nào khác. Các chính sách đại dịch như hỗ trợ thu nhập cho những người lao động bị mất việc có thể đã giúp ngăn chặn sự gia tăng khoảng cách giàu nghèo.
Chancel cho biết: “Cuộc khủng hoảng Covid-19 đã làm trầm trọng thêm thực trạng bất bình đẳng giữa những người rất giàu có và phần còn lại của dân số. Tuy nhiên, ở các quốc gia giàu có, sự can thiệp của chính phủ đã ngăn chặn sự gia tăng lớn nghèo đói”.
Báo cáo Bất bình đẳng Thế giới 2022 dựa trên công trình của hơn 100 nhà nghiên cứu trên toàn cầu, dẫn đầu bởi các nhà kinh tế tại Trường Kinh tế Paris và Đại học California ở Berkeley. Phiên bản đầu tiên của nghiên cứu được công bố vào năm 2018.
