Nằm trong chuỗi các tọa đàm về xây dựng thành phố bền vững được khởi động từ 2021 với Chủ đề “Sáng tạo lại thế giới, giảm thiểu những tác động của con người tới thiên nhiên”, tọa đàm “Phát triển đô thị và những nguy cơ mới” do Viện Pháp tại Việt Nam tổ chức đã đưa ra phương pháp dự báo ứng với rủi ro tiềm ẩn do sự phát triển của đô thị.
Chia sẻ tại tọa đàm, bà Frederique Horn, Giám đốc phụ trách Viện Pháp tại Việt Nam cho biết, sự phát triển bền vững, đặc biệt trong bối cảnh đô thị, là trọng tâm của các dự hợp tác mà Viện Pháp tại Việt Nam đang triển khai trong hơn một năm qua.
“Chúng tôi mong muốn chia sẻ về những chủ điểm tạo nên bối cảnh sống của chúng ta hôm nay và tạo hình của các thành phố trong tương lai. Từ đó ra các phương án giải quyết thách thức và tận dụng cơ hội tại các đô thị với tầm nhìn dài hạn và phát triển bền vững”.
Làm rõ hơn ý kiến của bà Frederique Horn, PGS. TS Phan Hà Dương, Phó Giám đốc Trung tâm Quốc tế đào tạo và nghiên cứu Toán học, Giám đốc điều hành Quỹ Đổi mới sáng tạo Vingroup nhận định, việc hình dung về thành phố của ngày mai và thể hiện trực quan ngay từ hôm nay sẽ giúp tất cả các tác nhân liên quan hiểu được tính phức tạp, đánh giá rủi ro cũng như thảo luận về tiến trình thay đổi của đô thị.
Để làm được điều này, theo bà Dương, những phương pháp mô hình hóa dựa vào việc xây dựng và mô phỏng thế giới nhân tạo đóng vai trò quan trọng.
“Những phương pháp này đang dần trở thành một công cụ thiết yếu để bàn về các vấn đề xã hội - môi trường cũng như để nghiên cứu, thậm chí để xây dựng các kịch bản ứng phó với những hạn chế, đôi khi là mâu thuẫn nhau của các bên liên quan”.
Xây dựng mô hình hóa hỗ trợ việc ra quyết định chính sách
Đưa ra sáng kiến tại tọa đàm về giải pháp phát triển đô thị bền vững, ông Alexis Drogoul, nhà nghiên cứu tin học, Viện Nghiên cứu vì sự phát triển Quốc tế cho biết, các đô thị đang đứng trước những nguy cơ đến từ sự cố có nguồn gốc thiên nhiên hoặc con người có thể gây ra thương vong và thiệt hại về cơ sở vật chất, suy thoái môi trường.
Dẫn chứng nhiều tuyến phố Hà Nội chìm trong 30 cm nước sau một trận mưa gần đây gây đảo lộn cuộc sống con người, ông Alexis Drogoul chỉ ra, từ nguy cơ sẽ cho thấy mức độ phơi bày rủi ro cao hay thấp, nặng hay nhẹ. Để đo lường rủi ro cần đo lường thái độ, hành vi của từng đối tượng dân cư khác nhau và tiên lượng nguy cơ chịu tác động trước những rủi ro đó.
“Khi tính toán triển khai một dự án, các nhà hoạch định sẽ cần dự phòng được mức độ chịu tổn thương của các thành phần liên quan, để tổ chức đời sống dân cư theo cách phương án giảm thiểu rủi ro nhất có thể”
Để đưa ra phương pháp dự báo những rủi ro gắn với tính dễ tổn thương trong phát triển đô thị Hà Nội, chuyên gia này phân tích, đối với quá trình đô thị hóa, mật độ dân cư sẽ rất lớn khiến cho sự tiếp cận vào những khu vực có mật độ lớn trở nên khó khăn. Cùng với đó là sự phân mảnh về mặt xã hội ngày càng nặng nề. Đặc biệt, hệ sinh thái đô thị đã bị yếu đi rất nhiều, các trục đường lớn của Hà Nội đa phần đều gặp khó khăn về hệ thống thoát nước.
Khi mọi bối cảnh trở nên phức tạp, việc đưa ra các mô hình hóa sẽ giúp nghiên cứu, quan sát và đưa ra dự báo về mức độ rủi ro cũng như phương án hỗ trợ các đối tượng dễ bị tổn thương.
Từ thành công của Dự án Hoàn Kiếm Air mở tuyến phố đi bộ 3 ngày cuối tuần và phổ biến xe điện, được xây dựng theo đơn đặt hàng của UBND TP Hà Nội, ông Alexis Drogoul thông tin, mô hình mới về giảm phát thải giao thông trong TP Hà Nội đang được xây dựng sẽ mô phỏng hành vi đi lại của các phương tiện khác nhau. Từ đó đưa ra hỗ trợ về mặt ra quyết định và chính sách sao cho phù hợp và chính quyền có thể điều chỉnh phân luồng giao thông, hoặc đóng tuyến đường trong một giờ cố định trong ngày trong tuần.
“Bên cạnh vấn đề ô nhiễm không khí, giao thông và môi trường thì vấn đề lụt lội cũng là một trong những rủi ro khó quản lý thiên tai. Vấn đề đặt ra là cần đưa ra được kịch bản sơ tán khi thiên tai xảy ra, trong đó có việc mở rộng các tuyến đường tháo gỡ ách tắc và cung cấp cho người dân đầy đủ thông tin”, ông Alexis Drogoul gợi ý.
